အပုိင္း ၂
၁၉၅၀ခုႏွစ္စာေပဗိမာန္ထုတ္အဂၤလိပ္စာဆရာၾကီးဦးခင္ေမာင္လတ္ေရးသားခဲ့ေသာ
တုိ႕တုိင္းျပည္ စာအုပ္ကေလးမွျဖစ္ပါသည္။
ႏုိင္ငံတ၀န္းလုံးတြင္၀ံသာႏုအသင္းေပါင္း ၈၀၀၀ ေက်ာ္ရွိ၍အသင္း၀င္သိန္းေပါင္းမ်ားစြာရွိခဲ့၏။
တုိ႕တုိင္းျပည္ ရွိျပည္သူလူထုသည္သူတုိ႕၏ထက္ျမက္ေသာအသိဥာဏ္ျဖင့္
အေျခအေနမွန္ကုိေ၀ဖန္ပုိင္းျဖတ္လ်က္လြတ္လပ္စြာျပဳမူေဆာင္ရြက္ၾကေလသည္။ တုိ႕တုိင္းျပည္၏သမုိင္းေၾကာင္းသည္လည္းျပင္းထန္လြန္းေသာ
စိတ္ ဓါတ္၏ဒဏ္ကုိမခံရပ္ႏုိင္ဘဲတမ်ဳိးတဖုံေျပာင္းလြဲသြားရေလသည္။
ထုိ႕ေၾကာင့္၁၉၂၃ခုႏွစ္သုိ႕ေရာက္မွ၁၉၁၉ခုႏွစ္အိႏိၵယျပည္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးဥပေဒဟုေခၚေသာ မြန္ေတဂူခ်န္စဖုိ႕ျပဳျပင္ေရးစီမံကိန္း(Montagu-Cheisford) ကုိျမန္မာႏုိင္ငံနွင့္လည္းသက္ဆုိင္ေစလ်က္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးကုိျပဳျပင္ေပးေလသည္။
ထုိစီမံကိန္းအရျမန္မာႏုိင္ငံသည္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးအုပ္ခ်ဴပ္ေသာျပည္နယ္ပါင္း၁၀၃ေနရာအထိ
တိုးခ်ဲ့လုိက္
အတြက္ျဖစ္သည္။ထုိအခါကမဲဆႏၵေပးႏုိင္ခြင့္ရွိသူမွာလူ၂သန္းေလာက္ျဖစ္သည္။ က်န္၂၃ေနရာတြင္လက္ကုိင္ရာထူးအားေလ်ာ္စြာ၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ရသူအမတ္၂ ဦးႏွင့္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးကုိယ္တုိင္ခန္႕ထားေသာအမတ္၂၁ေယာက္တုိ႕ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ၾကရသည္။ လက္ကိုင္ရာထူးအားေလ်ာ္ေဆာင္ရါက္ရသူအမတ္၂ဦးမွာဘုရင္ခံ မင္းၾကီး၏အုပ္ခ်ဴပ္ေရးေကာင္စီအဖဲြ႕တြင္ဘဏၰာေရး၀န္ၾကီးႏွင့္ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးအျဖစ္ျဖင့္
ခန္႕ထားျခင္းခံရသူ ၂ ဦးတုိ႕ျဖစ္ၾကသည္။
အဆိုပါအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဴပ္ရာတြင္သိမ္းပုိက္ထားေသာဌာနမ်ားဟုေခၚသည္႕
အခ်ဴိ႕ေသာသီးသန္႕ဌာနမ်ားကုိဘုရင္ခံမင္းၾကီးကခန္႕ထားသည္႕ရာထူးလက္ကုိင္ရွိသူ၀န္ၾကီး ၂ဦးကအာဏာပုိင္စီမံခန္႕ခဲြၾကရသည္။လႊဲေျပာင္းေပးထားေသာဌာနမ်ားဟုေခၚသည့္က်န္ဌာနမ်ား
ကုိမူဥပေဒျပဳအဖဲြ႕သုိ႕ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ျခင္းခံရသည္႕အမတ္မ်ားအနက္မွ၀န္ၾကီးႏွစ္ဦးတုိ႕
ကစီမံခန္႕ခဲြၾကရသည္။ထုိ၀န္ၾကီး၂ဦးကုိဘုရင္ခံမင္းၾကီးပါတီအဖဲြ႕အင္အားေကာင္းရာသုိ႕လုိက္၍
ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားသည္။ သုိ႕ေသာ္ထုိ၀န္ၾကီး၂ဦးတုိ႕သည္ဥပေဒျပဳအဖဲြ႕ကုိတာ၀န္ခံ၍စီမံအုပ္ခ်ဴပ္ရေလရာဥပေဒျပဳအဖဲြ႕တြင္ အယုံအၾကည္မရွိအဆုိတင္သြင္း၍ျဖဳတ္ခ် ႏုိင္ခြင့္ရွိေလသည္။
ဤသုိ႕အုပ္ခ်ဴပ္ေရးတြင္ျဗိတိသွ်အစုိးရႏွင့္ျမန္မာျပည္သားတုိ႕သည္အုပ္ခ်ဴပ္မွဳအခြင့္အေရးကုိ
ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ခဲြေ၀ယူၾကသည္ကုိအေၾကာင္းျပဳ၍ထုိအုပ္ခ်ဴပ္ေရးသစ္ကုိဒုိင္အာခီ(Dyarchy)
အုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္ဟုေခၚဆုိၾကသည္။ထုိစံနစ္၏အခ်ဴပ္အျခာကားဘုရင္ခံပင္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာျပည္တြင္ပထမဦးဆုံးဘုရင္ခံမွာဆာဟာကုတ္ဗတၱလာ(SirHarcourtButler) ျဖစ္သည္။အထက္တြင္ဆ္ုိခဲ့ေသာဘုရင္ခံခန္႕၀န္ၾကီး၂ဦးတုိ႕သည္ျပည္ထဲ ေရးႏွင့္ဘာသာေရးဌာနတုိ႕ကုိလက္ကုိင္ထား၍ျပည္သူ႕ကုိယ္စားလွယ္တုိ႕မွေရြးခ်ယ္ေသာ
၀န္ၾကီးႏွစ္ဦးတုိ႕မွာသစ္ေတာေရးႏွင့္ပညာေရးဌာနတုိ႕ကုိကုိင္ရသည္။ ထုိအုပ္ခ်ဴပ္ေရးသစ္အရေဒသႏၱရကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဴပ္ခြင့္မ်ားရ၍ဒီစၾတိတ္ေကာင္စီ(DistrictCouncil) ႏွင့္ဆာကယဘုတ္(Circle Board) အဖြဲ႕မ်ားေပၚေပါက္လာ သည္။
ထုိအုပ္ခ်ဴပ္ေရးသည္ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္အစျပဳသည္မွ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္အထိၾကာျမင့္ခဲ့ေလသည္။
ထုိဒုိင္အာခီအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္အရသုံးႏွစ္တၾကိမ္ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပရေလသည္။ တုိ႕တုိင္းျပည္တြင္ဒုိင္အာခီအသက္၀င္ မည္႕အခါ၌ဒုိင္အာခီကုိလက္ခံသင့္မခံသင့္ျပသ၁နာေပၚေပါက္လာသျဖင့္ ဂ်ီစီဘီေအ အမ်ဳိးသား
တပ္ဦးအဖဲြ႕ သည္ႏွစ္ျခမ္းကဲြသြားေလသည္။
ဦးဘေဖေခါင္းေဆာင္သည္႕၂၁ ဦးပါတီကအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္သစ္ကုိလက္ခံလ်က္ဦးခ်စ္လွဳိင္
္အမွဴးျပဳေသာ၀ံသာႏုအဖဲြ႕ကသပိတ္ေမွာက္ခဲ့ေလသည္။ေခါင္းေဆာင္ခ်င္းကြဲေၾကာင္းျပသည္႕
အတုိင္းေနာက္လုိက္မ်ားလည္းမီးခုိးေလွ်ာက္ကဲြလာခဲ့ၾကသည္။ထုိအခ်ိန္က၂၁ ဦးႏွင့္၀ံသာႏုအဖဲြ႕တုိ႕သည္စင္ျပဳိင္အဖဲြ႕ၾကီးႏွစ္ခုျဖစ္ လာသည္မွာတုိ႕တုိင္းျပည္ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ေနာင္အခါအျမဲတေစယွဥ္ျပဳိင္လ်က္ေနမည္႕
အင္အားခဲြမ်ား၏ အစျဖစ္ေခ်သည္။ထုိအခါကပင္ေခတ္ပညာတက္လူမ်ားသည္ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား
ဂုိဏ္းဂဏပါတီကဲြဲၾကသည္ကုိစက္ဆုတ္၇ြ႕ံရွာသည္မွအစျပဳ၍နားလည္က်ြမ္းက်င္မွသာသူမ်ား၏ လိမ္လည္လွည္႕ျဖားမွဳမွလြတ္ကင္းမည္ကုိေျမွာ္မွန္းမိသည္႕အေလ်က္ႏုိင္ငံေရးကုိစိတ္ပါ၀င္စား
စြာေလ့လာလုိက္စားခဲ့ၾကသည္။
၁၉၂၈ခုႏွစ္တြင္ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးႏွင့္စပ္လ်င္း၍စစ္ေဆးစုံစမ္းကာအစီရင္ခံရန္ျဗိသွ်အစုိးရတုိ႕
ကဆာဂၽြန္ဆုိင္မြန္(SirJohnSimon)ေခါင္းေဆာင္ေသာေကာ္မရွင္အဖဲြ႕(Commission) တဖဲြ႕ကုိေစလႊတ္ခဲ့ေလသည္။ ထုိအဖဲြ႕ႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကလည္းကုိယ္စားလွယ္အဖဲြ႕ကုိဖဲြ႕စည္း ေလသည္။ထုိကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႕သည္လည္းးေကာင္း၊ ဆုိင္မြန္ေကာ္မရွင္အဖဲြ႕သည္လည္းေကာင္း၊
ျမန္မာ ျပည္ကုိအိႏိၵယျပည္မွခဲြထြက္၍အုပ္ခ်ဴပ္ရန္ေထာက္ခံခ်က္မ်ားျဖင့္သီးျခားအစီခံၾကေလသည္။
ျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကလည္း၁၉၂၉ခု၊ေဖေဖာ္၀ါရီလ၁၈ ရက္ေန႕တြင္ျမန္မာျပည္အားအိႏိၵယျပည္မွခဲြထုတ္ ရန္အဆုိကုိမဲမခဲြရဘဲႏွင့္ဆုံးျဖတ္အတည္ျပဳခဲ့ေလသည္။
ထုိ႕ျပင္ဆုိင္မြန္ေကာ္မရွင္၏ခဲြခြာေရးေထာက္ခံခ်က္ႏွင့္စပ္လ်င္း၍ျမန္မာျပည္အစုိးရ၏
သေဘာထားကုိ
ျဗိတိသွ်အစုိးရကေမးျမန္းေသာအခါျမန္မာျပည္အစုိးရကခဲြခြာေရးကုိလုိလားေၾကာင္း
အတိအလင္းျပန္
ၾကားခဲ့ေလသည္။ထုိအခါကတဲြေရး ခဲြေရးျပသာနာသည္တုိ႕တုိင္းျပည္သူျပည္သားမ်ားအားႏုိင္ငံေရးတြင္ပုိမုိ၍စိတ္၀င္ စားခဲ့ေလသည္။တုိ႕တုိင္းျပည္သူျပည္သားမ်ားအားႏုိင္ငံေရးတြင္ပုိမုိ၍စိတ္၀င္စားခဲ့ေလသည္။ ဤကိစၥႏွင့္စပ္ လွ်င္း၍လန္ဒန္ျမဳိ႕ေတာ္၌လည္း ၁၉၃၀ ျပည္႕ႏွစ္တြင္တၾကိမ္၊ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္တြင္တၾကိမ္၊ ႏွစ္ၾကိမ္တုိင္တုိင္ က်င္းပေသာမ်က္ႏွာစုံညီအစည္းအေ၀းေဆးေႏြးပဲြသုိ႕ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ားတက္
ေရာက္ၾကရ သည္။
ဦးဘေဖေခါင္းေဆာင္သည္႕ ၂၁ ဦးပါတီပါတီကအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္သစ္ကုိလက္ခံလ်က္ဦးခ်စ္လွဳိင္အမွဴးျပဳ ေသာ၀ံသာႏုအဖဲြ႕ကသပိတ္ေမွာက္ခဲ့ေလသည္။ေခါင္းေဆာင္ခ်င္းကဲြေၾကာင္းျပသည္႕
အတုိင္းေနာက္လုိက္ မ်ားလည္းမီးခုိးေလွ်ာက္ကဲြလာခဲ့ၾကသည္။ထုိအခိ်န္က ၂၁ ဦးႏွင့္၀ံသာႏုအဖဲြ႕တုိ႕သည္စင္ျပိဳင္အဖဲြ႕ၾကီးႏွစ္
ခုျဖစ္လာသည္မွာတုိ႕တုိင္းျပည္ႏိုင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ေနာင္အခါအျမဲတေစယွဥ္ျပဳိင္လ်က္
ေနမည္႕အင္အားခဲြ မ်ား၏အစျဖစ္ေခ်သည္။ထုိအခ်ိန္ကပင္ေခတ္ပညာတတ္တက္လူမ်ား သည္ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား ဂုဏ္းဂဏပါတီကဲြၾကသည္ကုိစက္ဆုပ္ရြံရွာသည္မွအစျပဳ၍နားလည္ကၽြမ္းက်င္မွသာသူမ်ား၏
လိမ္လည္ လွည္႕ျဖားမွဳမွလြတ္ကင္းမည္ကုိေျမွာ္မွန္းမိသည္႕အေလ်ာက္ႏုိင္ငံေရးကုိစိတ္ပါ၀င္စားစြာ
ေလ့လာလုိက္စားခဲ့
ၾကသည္။
၁၉၂၈ ခုႏွစ္တြင္ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးႏွင့္စပ္လ်င္း၍စစ္ေဆးစုံစမ္းကာအစီရင္ခံေစရန္ျဗိတိသွ်
အစုိးရတုိ႕ ကဆာဂၽြန္ဆုိင္မြန္(ွSir John Simon) ေခါင္းေဆာင္ေသာေကာ္မရွင္အဖဲြ႕(Commission)တဖဲြ႕ကုိေစလႊတ္ခဲ့ ေလသည္။ ထုိအဖဲြ႕ႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကလည္းကုိယ္စားလွယ္အဖဲြ႕ တခုကုိဖဲြ႕စည္းေလသည္။ထုိကုိယ္စားလွယ္အဖဲြ႕သည္လည္းေကာင္း၊ ဆုိင္မြန္ေကာ္မရွင္အဖဲြ႕သည္လည္း ေကာင္း၊ျမန္မာျပည္ကုိအိႏၵိယျပည္မွခဲြထုတ္၍အုပ္ခ်ဴပ္ရန္ေထာက္ခံခ်က္မ်ားျဖင့္သီးျခားအစီရင္ခံ
ံၾကေလ သည္။ျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကလည္း ၁၉၂၉ ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၈ ရက္န႕တြင္ျမန္မာျပည္အား အိႏိၵယျပည္မွခဲြထုတ္ရန္အဆုိကုိမဲခဲြရပဲႏွင့္ဆုံးျဖတ္အတည္ျပဳခဲ့ေလသည္။
ထုိ႕ျပင္ဆုိင္မြန္ေကာ္မရွင္၏ေကာ္မရွင္၏ခဲြေရးေထာက္ခံခ်က္ႏွင့္စပ္လွ်င္း၍ျမန္မာျပည္အစုိးရ၏
သေဘာထား ကုိျဗိတိသွ်အစုိးရကေမးျမန္ေသာအခါျမန္မာျပည္အစုိးရကခဲြခြာေရးကုိလုိလားေၾကာင္းအတိ
အလင္းျပန္ၾကား ခဲ့ေလသည္။ထုိအခါကတဲြေရးခဲြေရးျပသာနာသည္တုိ႕တုိင္းျပည္သူျပည္သားမ်ားအားႏုိင္ငံေရးတြင္
ပုိမုိ၍စိတ္ ၀င္စားခဲ့ေလသည္။ဤကိစၥႏွင့္စပ္လွ်င္း၍လန္ဒန္ျမဳိ႕ေတာ္၌လညး္ ၁၉၃၀ ျပည္႕ႏွစ္တြင္တၾကိမ္၊ ၁၉၃၁ ခုနွစ္ တြင္၊ ႏွစ္ၾကိမ္တုိင္တုိင္က်င္းပေသာမ်က္ႏွာစုံညီအစည္းအေ၀းေဆြးေႏြးပဲြသုိ႕ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္
ေတာ္မ်ား တက္ေရာက္ၾကရသည္။
ထုိ႕ေၾကာင့္ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္က်င္းပေသာေရြးေကာက္ပဲြမွာအခ်ိန္က်ေရာက္၍က်င္းပေသာသာမန္ဒုိင္အာခီ ေရြးေကာက္ပဲြပင္ျဖစ္ေသာ္လည္းတဲြေရးခဲြေရးျပသာနာကုိဆုံးျဖတ္ရန္အထူးေရြးေကာက္ပဲြ
ြကဲ့သုိ႕လည္းျဖစ္ခဲ့ရ သည္။တြဲေရးေခါင္းေဆာင္တုိ႕မွာဦးခ်စ္လွဴိင္၊ေဒါက္တာဘေမာ္၊သာယာ၀တီဦးပုတုိ႕ျဖစ္၍ ခဲြေရးဖက္မွထင္ ရွားေသာေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာဦးဘေဖအစရွိသည္႕ငါးပြင့္ဆုိင္အဖဲြ႕၀င္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေရြးေကာက္ပဲြျပီးေသာအခါျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္က ၁၉၃၂ ခုဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႕တြင္ခဲြေရးကုိ ခၽႊင္းခ်က္ႏွင့္ကန္႕ကြက္သည္႕ဥပေဒတခုကုိအတည္ျပဳၾကေလသည္။ေနာက္ဆုံးတြင္ျဗိတိသွ်
ပါလီမန္ကပင္ ေကာ္မတီတခုကုိဖဲြ႕စည္းေစျပီးေနာက္ခဲြေေ၇း တဲြေရးကိစၥကုိသာမကျမန္မာျပည္ႏွင့္အိႏိၵယျပည္တုိ႕၏အုပ္ ခ်ဴပ္ေရး ႏွင့္သက္ဆ္ုိင္ေသာအၾကံေပးခ်က္မ်ားကုိလည္းတင္ျပေစသည္။ထုိေကာ္မတီ၏အစီရင္ခံစာကုိမူ တည္၍ျဗိတိသွ်ပါလီမာန္က ၁၉၃၅ ခုအိႏိၵယအက္ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၃၅ ခုျမန္မာျပည္အက္ဥပေဒဟုတြင္ေသာ ဥပေဒႏွစ္ခုကုိျပဌာန္းခဲ့ၾကေလသည္။ထုိျမန္မာျပည္အက္ဥပေဒသည္ ၁၉၃၇ ခုဧျပီလ ၁ ရက္ေန႕တြင္တုိ႕ တုိင္းျပည္၌စတင္အတည္ျဖစ္ခဲ့သည္။
ထုိအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္အရ ျမန္မာျပည္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္အထက္လႊတ္ေတာ္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဟု ေခၚေသာလႊတ္ေတာ္အမတ္၃၆ ေယာက္ပါ၀င္သည္။ ထုိ ၃၆ ေယာက္အနက္ထက္၀က္ကုိေအာက္လႊတ္ ေတာ္မွေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္သည္။က်န္ ၁၈ ေယာက္ကုိဘုရင္ခံမင္းၾကီးကတုိက္ရုိက္ခန္႕ထားေလသည္။ အထက္လႊတ္ေတာ္တြင္နာယကအျဖစ္ေဆာင္ရြက္အုပ္ခ်ဴပ္ရေသာအရာရွိအားအထက္
လႊတ္ေတာ္အမတ္ မ်ားကေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္၍အထက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌဟုအမည္တြင္ေလသည္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္မူအမတ္ေပါင္း ၁၃၂ ေယာက္ပါ၀င္၍ထုိအမတ္အားလုံးတုိ႕အားအသီးသီးေသာမဲ ဆႏၵနယ္ပယ္မ်ားႏွင့္အသင္းအဖဲြ႕တုိ႕ကေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ၾကရေလသည္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ နာယကအျဖစ္ေဆာင္ရြက္သူကုိေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္၍
ေအာက္လႊတ္ ေတာ္ဥကၠဌဟုေခၚတြင္ေလသည္။
ထုိလႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္အထက္တြင္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးအားကူူညီအၾကံေပးရေသာအစုိးရ၀န္ၾကီး
အဖဲြ႕ရွိေလသည္။
အၾကံညဏ္ေပးရေသာကိစၥမ်ားမွာဘုရင္ခံမင္းၾကီးသေဘာအတုိင္းဆုံးျဖတ္စီမံရမည္ဟ
ုအတိအက်သတ္မွတ္ ထားေသာကိစၥတုိကမွတပါးက်န္ကိစၥအ၀၀တုိ႕ႏွင့္စပ္လ်င္း၍ထုိအစုိးရ၀န္ၾကီးအဖဲြ႕က
ဘုရင္ခံမင္းၾကီးအားကူ ညီေပးရသည္။ဘုရင္ခံမင္းၾကီးကုိယ္တုိင္ဆုံးျဖတ္စီရင္ရမည္႕ကိစၥမ်ားတြင္ကာကြယ္ေရးႏုိင္ငံေရး
ေငြေၾကး ဆုိင္ရာအေရးႏွင့္ခၽြင္းခ်န္ထားေသာတုိင္းရင္းသားျပည္နယ္ကေလးမ်ားအရစသည္တုိ႕ပါ၀င္သည္။
ထုိ႕ျပင္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးတြင္အခ်ဴိ႕အခ်ဴိ႕ေသာကိစၥမ်ားႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာအထူးတာ၀န္၀တၱရားမ်ား
ဟူ၍ရွိ ေသးသည္။ထုိကိစၥမ်ားႏွင့္သက္ဆုိင္လာလွ်င္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးသည္မိမိတဦးတည္း၏ဆုံးျဖတ္
ခ်က္ျဖင့္စီမံ ေဆာင္ရြက္ရေလသည္။ထုိအထူးတာ၀န္၀တၱရားမ်ားမွာအဓိကအားျဖင့္တုိင္းျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရး
တြင္ၾကီးမား ေသာအေႏွာက္အယွက္ေဘးအႏၱရယ္ႏွင့္ၾကဳံလာေသာ္တဦးတည္းတာ၀န္ခံကာတားဆီး
ကာကြယ္ေရး၊ ႏုိင္ငံ ေရး၊ႏုိင္ငံေတာ္၏ဘဏၰာေရးကုိထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးစသည္တုိ႕ျဖစ္သည္။
ထုိသုုိ႕ေသာအထူးကိစၥမ်ားမွတပါးအျခားေသာကိစၥအ၀၀တုိ႕တြင္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးသည္
အစုိးရအဖဲြ႕၀န္ၾကီး
မ်ား၏အၾကံဥာဏ္ေပးခ်က္ကိုလုိက္နာ၍တုိင္းျပည္ကုိစီမံအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစည္းမ်ဥ္းဥပေဒအုပ္ခ်ဴပ္၍
မျဖစ္ႏုိင္
ေလာက္ ေသာအေျခအေနအေၾကာင္းကိစၥေပၚေပါက္လာလွ်င္ထုိအခါမ်ဴိးတြင္ဘုရင္ခံမင္းၾကီးသည္
အုပ္ခ်ဴပ္ေရးအာ ဏာဟူသမွ်နွင့္ဥပေဒျပဳအာဏာဟူသမွ်တုိ႕ကုိအားလုံးသိမ္းယူ၍မိမိသေဘာက်အုပ္ခ်ဴပ္ႏုိင္ခြင့္ရွိ
သည္ဟု အုပ္ခ်ဴပ္ေရးစည္းမ်ဥ္းဥပေဒအပုိဒ္ ၁၃၉ ၌ခြင့္ျပဳထားေလသည္။
ထုိေခတ္အတြင္း၌လႊတ္ေတာ္၏ျပင္ပတုိင္းျပည္တ၀န္းတြင္မည္သုိ႕ေသာႏုိင္ငံေရးလွဳပ္ရွားမွဳမ်ား
ရွိသည္ကုိေစ့ငုရန္လုိေပေသးသည္။၁၉၂၉ ႏွစ္၌ကမာၻတခုလုံးသုိ႕အႏွံ႕အျပားဂယက္ရုိက္ခတ္လုိက္ေသာ
စီးပြားေရး က်ပ္တည္းမွဳဒဏ္ခ်က္တြင္တုိင္းျပည္သည္လည္းျပင္းျပင္းထန္ထန္အလူးအလဲခံလုိက္ရသည္။
စားေသာက္ ေနထုိင္ေရးက်ဥ္းေျမာင္းက်ပ္တည္းလာသည္ႏွင့္အမွ်တုိ႕တုိင္းျပည္သားတုိ႕၏စိတ္တြင္”သား
သမီးမေကာင္းမိဘေခါင္း”“တုိင္းျပည္မေကာင္းဘုရင္ေခါင္း” ဟူဘိသကဲ့သုိ႕မလြတ္လပ္ေသာဘ၀ကုိရြံ႕ရွာမုန္းတီးကာမ်ဳိး ျခားအရွင္ေအာက္ကၽြန္သေပါက္အျဖစ္ဆုိးမွလြတ္ေျမာက္လုိေသာဆႏၵသည္ပုိမုိ၍ျပင္းျပလာခဲ့သည္။
တုိ႕အလတြက္စီးပြားေရးစံနစ္ကုိၾကဳိးကုိင္ေသာအုပ္ခ်ဴပ္သူတို႕၏အခ်ဴပ္အခ်ာကုိတြန္းလွန္ပယ္
ဖ်က္ရန္အခ်ဴိ႕ကၾကိဳး စားေလေတာ့သည္။
သို႕ျဖစ္ေလရာ ၁၉၃၀ ျပည္႕နွစ္တြင္အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံဆာခ်ားအင္းနစ္ (Sir Charles Innes)
သည္ေခတၱခြင့္ ယူသျဖင့္အမ်ဴိးသားဘုရင္ခံဆာေဂ်ေအေမာင္ၾကီးအားေခတၱတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေစရာ
ထန္းသီးေၾကြခုိက္က်ီး နင္းလုိက္သုိ႕သူ၏လက္ထက္တြင္သာယာ၀တီနယ္မွဆရာစံေခါင္းေဆာင္ေသာေတာင္သူ
လယ္သမားတုိ႕ သည္ဂဠဳန္တပ္သားမ်ားဟူေသာအမည္ျဖင့္ထၾကြပုန္ကန္ၾကသည္။
ထုိ္ပုန္ကန္မွဳမွာအေကာင္အထည္အားျဖင့္လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ျပႏုိင္ေသာအက်ဳိးအျမတ္မရွိခဲ့
ေသာ္လည္းတုိ႕ တုိင္းျပည္သားလူထု၏ေတာ္လွန္ေရးစိတ္ဓါတ္ကုိမူတုိးတက္ျပင္းထန္ခဲ့ေစသည္။စည္းစံနစ္အ
ေျမာ္အျမင္ကင္းမဲ့ေသာေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္း၏ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ကုိ လည္းသိျမင္ေအာင္လူထုအားလက္ေတြ႕
သင္ျပလုိက္ေလသည္။စီးပြားေရးနယ္ပယ္၌လည္းေကာင္း၊လူမ်ဴိးေရးရာ၌လည္းေကာင္း၊ စာေပႏွင့္ယဥ္ေက်းမွဳဖက္၌လည္း ေကာင္း၊ အျမင္သန္ရန္လွဳံ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ေလသည္။
တုိ႕တုိင္းျပည္တြင္အရင္းရွင္ႏုိင္ငံျခားသားတုိ႕တုိက္တာလယ္ယာတုိ႕ျဖင့္မေတာင့္မတ
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာသ ေလာက္တုိ႕တုိင္းျပည္သားတုိ႕မွာေန႕ႏွင့္ညအလ်င္းမွီေအာင္စားေသာက္ေနထုိင္ေရးပင
္မလုံေလာက္ခဲ့ေခ်။ ထုိသုုိ႕က်ပ္တည္းက်ဥ္းေျမာင္းလာသည္ကုိမ်က္ျမင္ေတြ႕ရေသာအခါထုိဒုကၡအေပါင္းတုိ႕၏
သက္သာေပါ့ပါး ရာသည္မ်ဴိးျခားအစုိးရ၏လက္ေအာက္မွလြတ္ေျမာက္ေအာင္ၾကိဳးပမ္းမွဳ၌သာတည္သည္
္ကုိရိပ္စားမိသည္႕ အတုိင္းအထူးသျဖင့္အမ်ဴိးသားလြတ္လပ္ေရးစိတ္ဓါတ္တဖြားဖြားေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
ထုိေခတ္ကႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ေရွးကမၾကားဖူးခဲ့ေသးေသာေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားျဖင့္
တတုိင္းျပည္လုံး၏ကၽြန္ ဘ၀မုန္းတီးေရးစိတ္ဓါတ္ကုိေသြးထုိးေပးလုိက္သူမ်ားမွာသခင္ပါတီဟုတြင္မည္႕ဒုိ႕ဗမာအစည္း
အရုံးၾကီးပင္ ျဖစ္ေလသည္။သခင္ဘေသာင္၊သခင္ဗစိန္၊သခင္သိန္းေမာင္၊သခင္ညီ၊သခင္ေလးေမာင္စ
ေသာပုဂၢဳိလ္မ်ားကုိ သခင္အစည္းအရုံးအုပ္ျမစ္ခ်သူမ်ားအျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ရေပမည္။
“ဗမာျပည္သည္တုိ႕ျပည္””ဗမာစာသည္တုိ႕စာ” ”ဗမာစကားသည္တုိ႕စကား”အစရွိသည္ျဖင့္တုိ႕ဗမာ၀ါဒကုိ သရုပ္ေဖာ္ေသာေၾကြးေက်ာ္သံမ်ားသည္ျပည္သူလူထု၏စိတ္ဓါတ္ကုိသိမ္းက်ဴံးယူငင္ႏုိင္ခဲ့သည္။
”လာမည္႕ ေဘးေျပးေတြ႕”ဟူေသာရဲရဲေတာက္စကားသည္ထုိအခါကစ၍လက္သုံးစကားျဖစ္လာသည္။
တုိ႕ဗမာသီခ်င္း၊ သုံးေရာင္ခ်ယ္အလံစေသာကၽြန္ဘ၀ေတာ္လွန္ေရးအထိမ္းအမွတ္မ်ားမွာထုိအခ်ိန္မွစ၍
ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီး ျပီးသည္အထိတုိ႕တုိင္းျပည္သားလူထုအမ်ားအားတက္သေရာေထာက္ခံသုံးစဲြခဲ့ေသာ
တကယ့္အမ်ဴိးသား
အထိမ္းအမွတ္မ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။
သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာလူငယ္လူရြယ္မ်ားျဖစ္ၾကသျဖင့္မုိက္ရူးရဲတဇြတ္ထုိး၀ါဒသမားမ်ား
အျဖစ္ျဖင့္အစုိးရ ရပ္ကြက္မ်ားမွယူဆၾကသည္။သုိ႕ရာတြင္ေနာင္အခါ၌တုိ႕ဗမာအစည္းအရုံးအား
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္း သားမ်ားကသာလွ်င္လူအင္အားျဖည္႕တင္းေပးသကဲ့သုိ႕ရွိခဲ့ရာေက်ာင္းသားမ်ားက
သာလွ်င္လူအင္အားျဖည္႕ တင္းေပးသကဲ့သုိ႕ရွိခဲ့ရာေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူတုိ႕၏အမိအဖျဖစ္ေသာလူထုၾကီးသည္လည္း
တုိ႕ဗမာအ စည္းအရုံးအေပၚ၌ပုိမုိ၍ယုံၾကည္အားကုိးစိတ္ေပၚလာသည္။
ထုိအခ်ိန္မွာသခင္ႏု၊သခင္ေအာင္ဆန္း၊ကုိဘဟိန္း၊ ကုိဘေဆြတုိ႕သည္ပညာေရးနယ္ပယ္မွႏုိင္ငံေရးနယ္ ပယ္သုိ႕ကူးေျပာင္းလုိက္ၾကေသာအခါသမယပင္ျဖစ္သည္။လက္၀ဲသေဘာမ်ားတုိ႕တုိင္းျပည္၍
သေႏၶတည္ေသာအခ်ိန္ေပတည္း။ ထုိအခါ၌တုိ႕ဗမာအစည္းအရုံးၾကီး၏ထင္ရွားေသာေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာေဖာ္ျပခဲ့ျပီး ေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားအျပင္သခင္ကုိယ္ေတာ္မွဳိင္း(ဆရာလြန္း)၊သခင္ဦးေမာင္ၾကီး(လယ္တီပဏိတ)၊ သခင္ျမ၊သခင္သန္းထြန္း၊သခင္စုိး၊သခင္လွေဖ၊ သခင္တင္ေမာင္၊သခင္စံထြန္းလွ၊သခင္ေအာင္ဗလ စသည္တုိ႕ျဖစ္သည္။
၁၉၃၇ ခုနွစ္ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန႕မွအစျပဳ၍အထက္တြင္ဆုိခဲ့ေသာျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးသစ္သည္ ၉၁ဌာန အုပ္ခ်ဴပ္ေရးဟူေသာအဂၤလိပ္ကေပးေသာအမည္ႏွင့္အသက္၀င္ခဲ့သည္။တုိ႕တုိင္းျပည္၏
လုံး၀လြတ္လပ္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ျဖင့္ဤ၉၁ဌာနအုပ္ခ်ဴပ္ေရးသည္အလွမ္းကြာေ၀းေသးသည္ဟူ၍ထုိအုပ္ခ်ဴပ္ေရးကိ
ုအျပင္းထန္ ဆုံးကန္႕ကြက္သူမ်ားမွတုိ႕ဗမာအစည္းအရုံးၾကီးပင္တည္း။
စုတ္ပဲ့ႏုံခ်ာေသာ၉၁ဌာနအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္ကုိအတြင္းလမ္းအျပင္လမ္းႏွစ္လမ္းစလုံးျဖင့္
့တုိက္ျဖတ္ရန္အလုိ႕ ဌါသခင္ျမ(သာယာ၀တီ)၊သခင္အံ့ၾကီး(ပခုကၠဴ)၊သခင္လွတင္(ဇလြန္) တုိ႕သည္သခင္ပါတီအမတ္မ်ား အျဖစ္လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွေန၍တုိက္ဖ်က္ရန္တုိင္းျပည္တ၀န္းလုံးရွိလူထုအင္အားစုမ်ားျဖစ္ေသာ
အရင္းရွင္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားကုိပထမဆုံးအၾကိမ္စည္းရုံး၍ေပးခဲ့ၾကသည္။ထုိအခါကအုပ္ျမစ္ခ်ခဲ့ေသာအလုပ္
သမားစည္းရုံး မွဳအင္အားသည္တစတစအရွိန္ၾကီးျမင့္လာရကားတုိ႕တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပဲြတါင္
အေရးအၾကီးဆုံး တပ္ဦးၾကီးသဖြယ္ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။
၁၉၃၈ ခုႏွစ္၌ေဒါက္တာဘေမာ္၏ညြန္႕ေပါင္းအစုိးရအာဏာရေနသည္႕အခ်ိန္တြင္အရင္းရွင္အုပ္ခ်ဴပ္ေရး
စံနစ္ ႏွင့္ပထမတုိက္ပဲြဆင္ႏဲႊခဲ့ရေလသည္။ေရနံေျမအလုပ္သမားမ်ား၏ရသင့္ရထုိက္ေသာအခြင့္အ
ေရးမ်ားကိုဆုိင္ ရာဆိုင္ရာကုမၸဏီမ်ားထံ၌ေတာင္းဆ္ိုၾကသည္မွအစျပဳ၍အရင္းရွင္နယ္ခ်ဲ႕စံနစ္၏ဆုိးရြားရက္စက္
ေသာဖိႏွိပ္ ခ်ဴပ္ခ်ယ္မွဳမ်ားသည္ဗူးေပၚသလုိေပၚကာတုိ႕တုိင္းျပည္တခုလုံးအားအႏုိးၾကားၾကီးႏုိးၾကားေအာင္
အေၾကာင္း ကိစၥမ်ားစဥ္တုိက္ဆက္တုိက္ေပၚေပါက္ေစသည္။
ေရနံေျမသပိတ္သမားမ်ားမွာအရုိက္အႏွက္အဖမ္းအဆီးခံခဲ့ၾကရသည္။သူတုိ႕ႏွင့္တဲြ၍
ေက်ာင္းသားေသြးေျမသုိ႕
က်ေလျပီ။ဂ်ဒ္ဆင္ေကာလိပ္မွဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္သည္ခ်ဴပ္ခ်ယ္မွဳကန္႕ကြက္ေရးတုိက္ပဲြတြင္သူ၏
အသက္ ကုိစေတးလုိက္ရသည္။မႏၱေလးျမဳိ႕စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္အင္အားျပပဲြတြင္နယ္ခ်ဲ႕အစုိးရတုိ႕၏
၇က္စက္ရမ္း ကားမွဳေၾကာင့္အာဇာနည္၁၇ဦးတုိ႕အသက္ဆုံးရွဴံးခဲ့ၾကရသည္။အဆုံး၌ေရနံေျမအလုပ္သမား
သပိတ္၊ အျခားအလုပ္သမားမ်ားသပိတ္ႏွင့္ေက်ာင္းသားသပိတ္တုိ႕ပူးေပါင္းမိၾက၍၁၉၃၉ခုေဖေဖာ္၀ါရီလ
တြင္ေဒါက္တာဘေမာ္အစုိးရျပဳတ္က်ရေလသည္။ လြတ္လပ္သည္႕အုပ္ခ်ဴပ္ေရးစံနစ္ေျပာင္းလဲလုိေသာလူထု၏ဆႏၵကု္ိ အုပ္ခ်ဴပ္ေရးစည္းမ်ဥ္းမ်ားျဖင့္ထိန္းထား၍မရႏုိင္ေအာင္ႏုိင္ငံေရးႏုိးၾကားလာေသာေခတ္သမယ
ျဖစ္ေလသည္။
ေဒါက္တာဘေမာ္အစုိးရအဖဲြ႕၏ေနာက္ဆြယ္တြင္ဦးပုအစုိးရအဖဲြ႕တက္၍၉၁ဌာနအုပ္ခ်ဴပ္ေရး
စက္ၾကီးကုိေမာင္းႏွင္ျပန္သည္။၁၉၄၀ျပည္႕ႏွစ္၊စက္တင္ဘာလတြင္ ဦးပုအစုိးရဆင္းရျပန္၍ဦးေစာအစုိးရတက္လာသည္။ ဦးေစာအစုိးရသည္ျမန္မာျပည္ျဖစ္ေရး၀ါဒ(Burmanization)ကုိလက္ကုိင္ထား၍အုပ္ခ်ဴပ္ေရးဌာနအ သီးသီးတြင္ျမန္မာအရာရွိၾကီးမ်ားအားတုိးတက္ခန္႕ထားျခင္းျဖင့္ပဲြဦးထြက္ခဲ့ေလသည္။
အိႏၵိယျပည္မွျမန္မာ ျပည္သုိ႕လူ၀င္လူထြက္ကန္႕သတ္ၾကီးၾကပ္ေရးစာခ်ဴပ္ကုိခ်ဴပ္ဆုိခဲ့ေလသည္။
ထုိစာခ်ဴပ္သည္အိႏိၵယအက်ဴိး ကုိမ်ားစြာထိခုိက္ေစေၾကာင္းျဖင့္အိႏိၵယေခါင္းေဆာင္ၾကီးမဟတၱမဂႏၶီကမ်ားစြာရွဳတ္ခ်ခဲ့ေလသည္။
ဦးေစာကုိယ္တုိင္ဂဠဳန္စစ္သူၾကီးအျဖစ္ျဖင့္ဦးေဆာင္လ်က္ဖဲြ႕စည္း၍ထားေသာတပ္သားမ်ားသည္စစ္ေလ့ က်င့္ခဏ္းမ်ားကိုသင္ၾကားၾကေလသည္။ထုိအခါကဦးေစာနွင့္သူ၏ဂဠဳန္တပ္တုိ႕ျပဳမွဳေဆာင္ရြက္ပုံမွာအာ ဏာရွင္ဆန္လွသည္ဟုအမ်ားကေ၀ဖန္ၾကေလသည္။ပါတီအင္အားေတာင့္တင္းမွဳအတြက္
အေပ်ာ္တမ္းတပ္မ်ားကုိစတင္ဖဲြ႕စည္းၾကေသာအခ်ိန္ျဖစ္ရကားေဒါက္တာဘေမာ္၏ဓားမ ပါတီတြင္ဓါးမတပ္၊မ်ဴိးခ်စ္ပါတီတြင္ဂဠဳန္တပ္၊သခင္ပါတီတြင္လက္ရုံးတပ္ဟူ၍ လူငယ္တပ္အသီးသီးေပၚေပါက္ခဲ့ေလသည္။ မ်ဴိးျခားလက္ေအာက္မွတုိင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ၾကဳိးပမ္းၾကရာတြင္အေရးရွိလွ်င္
္စံနစ္က်နေသာေတာ္ လွန္ေရးတပ္ဦးမ်ားအျဖစ္ေျပာင္းလဲလုိက္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားသည္တုိ႕တပ္တုိင္း၌ပင္ရွိေပသည္။
ထုိအတြင္းဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီး(၁၉၃၉-၄၅)မွာကမာၻ႕အေနာက္ပုိင္းတြင္ေတာက္ေလာင္လ်က္ရွိေနေလျပီ။ ျဗိတိသွ်ႏွင့္အေမရိကန္တုိ႕သည္အတၱလန္တိတ္ေက်ညာခ်က္ကုိေရးဆဲြလ်က္မိမိတုိ႕ႏွင့္
ပူးေပါင္းေသာႏုိင္ငံ ငယ္ကေလးမ်ားအားလြတ္လပ္ေရးေပးမည္ဟုကမာၻသိပဠိညာဥ္ေပးၾကေလသည္။
သုိ႕ရာတြင္ထုိေၾကညာ ခ်က္သည္ျဗိတိသွ်ႏုိင္ငံေတာ္တြင္းရွိလက္ေအာက္ခံႏုိင္ငံကေလးမ်ားအတြက္မသက္ဆ္ုိင္ဟု
ထပ္မံရွင္းလင္း ၾကျပန္သည္။
ျမန္မာျပည္၀န္ၾကီးခ်ဴပ္ဦးေစာသည္ထုိေၾကညာခ်က္ကုိအေျခခံျပဳလ်က္ျမန္မာ႕လြတ္လပ္ေရး
အတြက္လန္ဒန္ျမဳိ႕ရွိျဗိတိသွ်အစုိးရတုိ႕ႏွင့္အေရးဆုိရာမွအျပန္တြင္အဖမ္းခံရေလသည္။
ထုိသုိ႕အဖမ္းခံရသည္မွာထုိအခ်ိန္တြင္ဂ်ပန္ကအဂၤလိပ္ႏွင့္အေမရိကန္တုိ႕အားစစ္ေက်ညာ၍
စတင္တုိက္ခုိက္ျပီျဖစ္သျဖင့္ဦးေစာမွာဂ်ပန္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွိသည္ဟုျဗိတိသွ်အစုိးရတုိ႕ယုံၾကည္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
၁၉၃၅ခုျမန္မာျပည္အက္ ဥပေဒအရအသက္၀င္ခဲ့ေသာအုပ္ခ်ဴပ္ေရးယႏၱရားသည္လည္းထုိအခိ်န္မွစ၍ရပ္ဆုိင္းခဲ့ေလသည္။
