Friday, July 24, 2020

ဂျူနီယာဝင်း - ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ - ၁၂

ဂျူနီယာဝင်း - ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ - ၁၂

(မိုးမခ) ဇူလိုင် ၁၃၊ ၂၀၂၀


(မန္ခ်ီနဲ႕ အက္ကက္ )


(2001 ခုနှစ်ထုတ် M. Mitchell Waldrop (အမ်မီချယ် ဝါလ့်ဒရော့) ရေးသားသော The Dream Machine ကို ဘာသာပြန်ထားပါတယ်။ J.C.R. Licklider နဲ့ သူ့ရဲ့ ပါစင်နယ်ကွန်ပြူတာ နည်းပညာတော်လှန်ရေး အကြောင်း ဆိုပါတော့ လို့စာအုပ်မှာ ကြော်ငြာထားပါတယ်။ ဒီစာအုပ်ကို စတင်ဘာသာပြန်စဉ်က “အိပ်မက်ထဲက စက်ပစ္စည်း“ လို့ မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းတော့ သူ့စာအုပ်ထဲက ခေါင်းစဉ်တွေအတိုင်း ဆက်ဘာသာပြန်ခဲ့ပါတယ် ။ ဒါကြောင့် ဒီစာအုပ်အကြောင်းဟာ ခေါင်းစဉ်အမျိူးမျိူးနဲ့ သွားနေခဲ့တယ်ပေါ့။ စာအုပ်ထဲက ခေါင်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကွန်ပြူတာ နည်းပညာ တော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ အဲသည်ခေါင်းစဉ်နဲ့ပဲ ဆက်ရေးသွားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှလည်း အခုဆောင်းပါးများဟာ ကွန်ပြူတာဆိုတဲ့ နည်းပညာတော်လှန်ရေး အကြောင်း ပိုပီး လူတွေ သတိထားမိလာမယ် လို့ယူဆမိပါတယ်။ စာအုပ်ထဲမှာ ကွန်ပြူတာ ဆိုတဲ့ဝေါဟာရတစ်ခု အသက်သွင်းဖို့ကြိုးစားခဲ့တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ အများကြီးကို တွေ့ရပါတယ်။ တစ်ယောက်ဆီတိုင်းဟာ သူ့အရည်အချင်းနဲ့သူ ပီပြင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှေ့က ဆောင်းပါးများ မသိမမှီလိုက်သောလည်း ဆောင်းပါးတစ်ခုချင်းဆီဟာ သူတို့တွေအကြောင်း သိသာထင်ရှားနေတာကြောင့် ဖတ်လို့ကောင်းတဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို စာဖတ်သူများကို မိတ်ဆက်ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာသာပြန်သူရဲ့ ဖြည့်စွက်ချက်တွေကို ကွင်းစကွင်းပိတ်နဲ့ ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ )

(ယခုသည်လမှာတော့The Last Transition အပိုင်းက နောက်ဆုံးအပိုင်း ကို ဘာသာပြန်ထားပါတယ်။ အဲသည်အပိုင်းက အိပ်မက်ထဲကစက်ပစ္စည်း အမည်အောက်မှာ ဘာသာပြန်တင်ဆက်ခဲ့ဖူးသေးတယ်။ အခု အဲသည် ခေါင်းစဉ်နဲ့ပဲ သူ့အခန်းကို ပြန်ပိတ်တယ် ဆိုပါတော့။ ဒါကို “နောက်ဆုံး အကူးအပြောင်းကာလ“ လို့ပဲ ခေါင်းစဉ်တပ်ပါ့မယ်။)

၁၉၄၅ ခုနှစ်ဂျွန်လမှာ Von Newman (ဗွန်နယူမင်း) က Moore (မိုးလ်) ကျောင်းတော်ဆီ သူ့လက်ရေးနဲ့ စာဖိုင်ကို Goldstine (ဂိုးစတင်း) ဆီ ပို့လိုက်တယ်။ သူ့အနေနဲ့တော့ ဒါတော်တော်လေး အရင်လိုနေတယ်။ ဂျွန်လတုန်းကပဲ ပလူတိုနီယမ်ဗုံး စမ်းသပ်ဖောက်ခွဲမူ လုပ်ခဲ့တယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ပတ်လောက်တင်ကပဲ ရှိသေးတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အဲသည်စာထဲမှာ ကွက်လပ်တွေ အများကြီးပါတယ်။ နံမယ်၊ အညွှန်း၊ အချက်အလက်ဆိုင်ရာ တွေ သူဖြည့်ဖို့ စီစဉ်ထားတာနဲ့ သူ့မိတ်ဆွေလည်း ထည့်ချင်တာ ထည့်လို့ရအောင်လည်းပါပါတယ်။ Manchy (မက်ချီ) နဲ့ Eckert (အက်ကက်) ၂ယောက်ကို ရည်ရွယ်ပီးတော့ သူတို့နံမယ်တွေလည်း သူက Credit (ခရက်ဒစ်) (သူတို့၂ယောက်ကို သူက တင်ပေးထားတဲ့သဘော) ပေးထားပါတယ်တဲ့။

အကြမ်းကတော့ ပြီးသလောက်ရှိသောလည်းပဲ နောက် ၁၀ (ဆယ်)နှစ်လောက် ကွန်ပြူတာကြီး ရုပ်လုံးပေါ်ဖု့ ိ အလှမ်းဝေးနေသေးတယ်။ ပြောရရင် သစ်ပင်တွေအတွက် တောအုပ်ကြီးကို မြင်ဖို့ခက် သေးတယ်ပေါ့။ ဗွန်နယူမင်းက အခြေခံ ဥပဒေသတွေ ထုတ်ပေးတယ်။ ကွန်ပြူတာဒီဇိုင်းအတွက်။ သူ့ပေပါက တကယ်ကောင်းတယ်။ဂိုးစတင်းက ခပ်ရိုးရိုးပဲ အခုလို မှတ်ချက်ချလိုက်တယ် “ဒါကတော့ EDVAC စက်ကြီးရဲ့ပထမ ပုံကြမ်းရီပို့“ တဲ့။ ဗွန်နယူမင်းရဲ့ အမည်ရဲ့ အောက်မှာ သူ့အုပ်စုကို နံမယ်ပေးထားပါတယ်။ ဂိုးစတင်းရဲ့မိုးကျောင်းတော်ကြီးကို ပေးတဲ့ အမှတ်ပေါ့။ ကွန်ပြူတာ တွေဆီကို ရောက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတဲ့ အုပ်စုတွေ အများကြီးထဲကမှ ဂိုးစတင်းပေးတဲ့ အမှတ်ကိုရခဲ့တဲ့ အုပ်စုဆိုပါတော့။ ဒါပေမယ့်လည်းပေါ့လေ အချက်တစ်ခုဟာဖြင့် မိုးကျောင်းအုပ်စုကို ကွဲပြဲသ ွားအောင် လုပ်ဖို့ အညင်းပွားစရာဖြစ်လာပြန်တယ်။ (EDVAC - Electronic Discrete Variable Automatic Computer အကြောင်းရှေ့က အခန်းတွေမှာ ဖော်ပြရှင်းခဲ့ပီးပါပီ။ အသေးစိတ်ပြန်မရေးတော့ဘူးနော်။ အဓိက ကတော့ လ ျှပ်စစ်သုံး အောလတိုမစ်တစ် ကွန်ပြူတာပဲ ဆိုပါတော့။ ကွန်ပြူတာတော့ မဖြစ်သေးဘူး။ စက်ကြီးပေါ့။)

အနည်းဆုံးတော့ မာက်ချီနဲ့ အက်ကက်တို့ ရဲ့အလုပ်ကို ဗွန်နယူးမင်းရဲ့ ပေပါထဲမှာ ချီးမွမ်းခန်းဖွင့်ထားတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း သူတို့ (မက်ချိနဲ့ဟက်ကက်ကို ပြောတာဖြစ်ပုံရပါတယ်) တဖြေးတဖြေး နားလည်သဘောပေါက် လာတာကတော့ လတွေ ကြာလာရင်းနဲ့ အချိန်တွေ တရွေ့ရွေ့ ကုန်လာရင်းနဲ့ ကျေနပ်စရာကောင်းလာရာကနေ စိတ်ပျက်စရာ ဒေါသထွက်စရာတွေ အဖြစ်ပြောင်းသွားတယ် ဆိုတာပါပဲ။ သူတို့အလုပ်ကို စစ်အတွင်းလျိူ့ဝှက်တဲ့ ဥပဒေသများ ရဲ့အောက်မှာ ထိန်းချူပ်ခံထားရတယ်။ သို့သော်လည်း ကမ္ဘာကျော် ဗွန်နယူးမင်းရဲ့ အမည်အောက်ကနေ သွားနေရတာဖြစ်လို့ သူတို့ရဲ့ ပထမအကြမ်းထည် ဟာဖြင့် သူတို့အမည် အမှိူက်ထဲမရောက်အောင် တားဆည်းထားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လူတွေကတော့ သည်အကြံဉာဏ်ဟာဖြင့် သူ့ (ဗွန်နယူမင်း ) လက်ရာတွေပဲလို့ပဲ မြင်နေကြပါတယ်။ အဆိုးဆုံးကတော့ patent (ပေးတင့် ဆိုတာ မှတ်ပုံတင်ခြင်းပါ ။) ဆိုတဲ့ အမည်တပ် မှတ်ပုံတင်တဲ့ကိစ္စရောက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ( အဲသည်ပေပါ ကို ဘယ့်သူ့နံမယ်နဲ့ မှတ်ပုံတင်ကြမလဲ )

”ပထမအကြမ်းထည်“ ရဲ့ဒုတိယ အကျဉ်းချူပ် မှတ်တမ်း ဟာ “ ပရိုဂရမ်များ သိမ်းဆည်းခြင်း“လို့ ခေါင်းစဉ် တပ်ပါမယ်။ အဲသည် နေရာကနေစလို့ ကွန်ုပြူတာဆိုတဲ့ အဦးဆုံး ဖန်တီးရှင်အဖြစ်ဆုံး ဆိုတာ ဖြစ်လာပါပီ။ တကယ့်ကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရုပ်လုံးကို ဖော်ဆောင် ပါပီ။ ပြသနာတွေကို တကယ်ဖန်တီးကြ တော့မယ်။ ဒါကို စပြီး ကားလိပ်ဖွင့်မှာက Bush (ဘွတ်ချ်) ရဲ့ Differential analyzer (ဒစ်ဖရင်ရှယ်အနာလိုက်ဇာ) ဖြစ်ပါသတဲ့။ အဲသည်မှာ ကွန်ပြူတာကို အလုပ်လုပ်ပေးမယ့် ဂီယာတွေ ၊ ခလုပ်တွေ လာပါမယ်။ သည်တော့ ကားလိပ်နောက်က ဇာတ်ကောင်တွေက ဘာတွေလည်းဆိုတော့ အကြမ်းထည်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကုန်ပါပါတယ်။ ဒါကို hardware လို့ ခေါ်တယ်။ အတွက်အချက်လုပ်ငန်းဆိုတာဟာ အခုခေတ် ကျွန်တော်တို့ နားလည်နေသော software (ဆော့ဝဲလ် ) ဆိုတာ ဖြစ်လာပါတယ်။ သူ့မှာ (0, 1) သုညနဲ့တစ်ပဲပါတဲ့ စီးရီးတွေ နဲ့ ခိုင်းစေပီး ကွန်ပြူတာမှတ်ဥာဏ်က စုဆောင်းပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

သီအိုရီစကားနဲ့ပြောမယ်ဆိုပါတော့။ အဲသည် အကြံဥာဏ်က Turing (ကျူရင်း) ရဲ့ စိတ်ကူးနဲ့ တည်ဆောက်ထားတဲ့ တိတ်သားတွေ အလုပ်လုပ်ပြပုံနဲ့ သွားတူနေတယ်ပေါ့။ ပြီးတော့ read/write ဖတ်/ရေး ဆိုတဲ့ heas (ခေါင်း - ထိတ်ဖူး) အလုပ်လုပ်တဲ့ ဒီဇိုင်းလည်း ဖြစ်နေတယ်။ အားလုံးကတော့ ပရိုဂရမ်များကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဆိုတဲ့ ယူနီဗါဆယ် ကျတဲ့ ကျူရင်း ရေးဆွဲသော ပုံစံ state machine စက်ပစ္စည်းကြီးအတိုင်းပါပဲ။

(ပြန်ပြောစရာက ကျူးရင်းစဉ်းစားခဲ့တဲ့ Scanner စကင်နာ မှတ်ချက်တွေပါပါတယ်တဲ့။ scanner ဆိုတာ ကွန်ပြူတာနဲ့ ယနေ့ခတ်တွဲသုံးတဲ့ စက်ပစ္စည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲသည်တုန်းက စကင်နာ နေနေသာသာ ကွန်ပြူတာတောင် ဘယ်နေမှန်းမသိသေးပါဘူး။ ကျူရင်းက scanner အဓိပယ်ကို one that scans လို့ ဖော်ပါတယ်။ သူက စကင်အလုပ်ကိုလုပ်သောအရာ လို့ ဆိုလိုတာပါ။ အရာဝတ္တုများကို ဖတ်သောအရာလို့ ဆိုလိုတာပါ။ ရှေ့က ဆောင်းပါး ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေး နံပါတ် ၈ မှာ သူစဉ်းစားပြထားတဲ့ စကင်နာဆိုတာကို state machine လို့ခေါ်ပါတယ်တဲ့။ CQT, PPL တွေဟာ state လုပ်ထားတာတွေ သာဖြစ်ပါတယ်တဲ့။ အဓိပယ်က “သူ့ဘာသာသူ သတ်မှတ်ထားချက်များ“ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သတ်မှတ်ထားသော စက်စ္စည်း လိုု့ဆိုတာပါ။ တကယ့် ယနေ့ခတ် ရုတ်လုံးပေါ် စကင်နာ စက်ကြီး မဟုတ်ပါဘူး။ အဲသည် state ဆိုတဲ့အသုံးဟာ ကျူရင်း ရှေ့လျောက် ဖန်တီးမယ့် စက်ပစ္စည်းသဘောတရားနဲ့ ဆက်လက် အကျွမ်းဝင်နေတာကို ဖြတ်ပြောလိုက်ပါရစေ။)

အခု လက်တွေ့ကျတဲ့ စကားနဲ့ပြောမယ်။ ပရိုဂရမ်များကို သိမ်းဆည်းခြင်းဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်က အမှန်သာဆိုရင် တကယ့်ကို အဆင်ပြေ အသုံးတည့် မှာပါ။ သည်တော့ အချက်အလက်များ ကိုလ ျှပ်စစ်နည်းပညာနဲ့ သိမ်းဆည်း မယ်ဆိုပါက ကွန်ပြူတာထဲက ဝါယာကြိုးတွေ ဘာမှ မပြောင်းလဲပဲနဲ့ အလုပ်ဖြစ်မလား ဆိုတာ စဉ်းစားရမယ်။ (ဆိုလိုတာက တစ်ခုခု လုပ်မယ်ဆိုရင် ကြိုးတွေ ဟိုသည်ဆက်ရ ပြောင်းရ ဒါတွေမပါပဲ အလုပ်ဖြစ်မလား ဆိုတာကို စဉ်းစားတာ) အလွန့်အလွန်ကို လ ျှင်မြန်တဲ့ လ ျှပ်စစ်နည်းပညာနဲ့ တွက်ခက်ကြမယ် အရမ်းကို အရင်လိုတဲ့ လိုအပ်ချက်တွေနဲ့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် အလုပ်လုပ်ကြမယ် ဆိုပါတော့။ အစတုန်းက မိုးလ် ကျောင်းထွက်တွေ ပါတဲ့အုပ်စု က အချက်အလက်တွေ ထောင်ချီပြီး တစက္ကန့်ကို ဒါမှမဟုတ်လည်း တမိနစ်ကို တွက်ဖို့ လူက ခိုင်းစေမယ် ဆိုပါရင် ဒါကို လုပ်ပေးမယ့် စက်ကြီးကို တည်ဆောက်ဖို့ဟာ စဉ်းစားလို့မပီးနိုင်ဘူးလို့ သူတို့ သိခဲ့ကြတယ်။ ဟော…. လ ျှပ်စစ်နဲ့ ကွန်ပြူတာကို စဉ်းစားလိုက်တော့…. လ ျှပ်စစ်ကွန်ပြူတာက တွက်ချက်မူမှာ အချက်အလက်တွေထည့်ပီး ခိုင်းလိုက်တာနဲ့ အလုပ်လုပ်ပါတော့တယ်။ ဒါကို သိမ်းဆည်းခြင်းလို့ ခေါ်မယ်။ သူက လ ျှပ်စစ် မှတ်ညဏ်ထဲ အချက်အလက်တွေရော ခိုင်းစေမူတွေရော အကုန်ကို သိမ်းဆည်းပေးပါတော့တယ်။

ဗွန်နယူးမင်းအတွက်တော့ ပရိုဂရမ်များသိမ်းဆည်းတဲ့အဓိပ္ပါယ် ဆိုတာ သိပ်ကိုရှင်းလင်းတဲ့ အချက်တစ်ခုဖြစ်ပီး သိသာထင်ရှားတဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်တဲ့။ ဒါဟာ ကွန်ပြူတာရဲ့ မှတ်ညဏ်အား ဘယ်လောက်ကောင်းတယ်ဆိုတာ ပြတယ်။ ကွန်ပြူတာဆိုတာ ဒါပဲလို့ ဆိုလိုတာဖြစ်ပီး အဆင့်မြင့် အဆင့်အတန်းမှီကွန်ပြူတာ ဆိုတာ အဲလို သိမ်းဆည်းနိုင်တဲ့ စွမ်းပကားရှိတယ် ကွန်ပြူတာဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ ပြတဲ့ အချက်ပဲတဲ့။ ဒါကို အက်ကက်နဲ့ မက်ချီတို့ကလည်း ညီတူညီမ ျှ ထောက်ခံပုံရပါတယ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်ကလည်း ၁၉၄၄ ခုနှစ် အစပိုင်းလတွေကတည်းက ဗွန်နယူမင်းက EDVAC စက်ကြီးနဲ့လာ မပတ်သက်ခင်ကတည်းက ဒါကို ပဲ ဆွေးနွေးလာတာဆိုတော့လေ။

တည့်တည့်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် မဖြစ်ဖြစ် ပရိုကရမ်များသိမ်းဆည်းတဲ့ အကြံညဏ်က EDVAC နည်းပညာ ရှေ့ခြေလှမ်း ဖြစ်တဲ့ သော့ချက်ပါပဲ။ အက်ကက်နဲ့မက်ချီ တို့က မှတ်ပုံတင်ဖို့သိပ်ကို စိတ်အားထက်သန်နေခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ က လွတ်လွတ်လပ်လပ် လုပ်ချင်တယ်။ ဗွန်နယူမင်းကတော့ အဖွဲ့တစ်ခုလုံးအတွက်ဆိုပီး ရိုးရိုးပဲ တွေးတယ်။ အဲသည်အတိုင်း ရီပို့လုပ်တယ်။ အချိန်တွေ ကြာလာတာနဲ့အမ ျှ နယူမင်းက အကြံညဏ်ဆိုတာကို ဝေမ ျှဖို့ စိတ်ထက်သန်တယ်။ နယူမင်းက စစခြင်းရခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ နည်းပညာအပိုင်းကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်ဆိုသောလည်း နံမယ်ကို ပေးဖို့မှာ အတိအကျပေးဖို့ မဖြစ်နိုင်ဖူးလို့ တွေးတယ်။ ရုပ်လုံးပေါ်လာတဲ့အခါ ဒါကြီးပေါ်လာတဲ့အထိ လုပ်ပေးတဲ့သူတွေ များတယ် ဒီတော့ တစ်ယောက်ယောက်နံမယ်တပ်ဖို့က မဖြစ်နိုင်ဘူး။

ENIAC (Electronnic Numerical Integretor and Calculator - ကိန်းဂဏာန်များ တွက်ချက်တဲ့လ ျှပ်စစ်သုံး ဂဏာန်းတွက်စက် ဆိုပါတော့။ သူ့အကြောင်းလည်း ရှေ့ကအခန်များမှာ ရှင်းခဲပီးပါပီ။) စက်ကြီး လုံးဝဥသုံ အပြီးမသတ်သေးသ၍တော့ ဒီကိစ္စကို မစဉ်းစားဘူးလို့ အဖွဲ့တစ်ခုလုံးက ယူဆထားပါတယ်။ စက်ကြီးရဲ့ ပြသမူအပိုင်းကို ဗယ်လန်တိုင်းနေ့ ၁၉၄၆ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၄ ရက်နေ့ မှာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ကြတာ မှာ လူတွေ တကယ့်ကို အံ့သြမင်တက်ကုန်ကြပါသတဲ့။ အက်ကက်နဲ့ မက်ချီတို့က စက်ကြီးကို ကြော်ငြာပေးတဲ့အလုပ်ကို လုပ်ပြတယ်။ သူတို့က ထောင်ချီတဲ့ ကိန်းဂဏာန်းတွေကို သတင်းထောက်တွေ မျက်စိကြိမ်းသွားအောင်ကို အတိုးချ ပြသခဲ့ကြပါတယ်။ တကယ်လုံးဝဥသုံလ ျှပ်စစ်သုံး ကွန်ပြူတာကြီးပြသမူဟာ အားလုံးကို တုန်လှူတ်သွားစေတယ်။ သူက တကယ်ပဲ အလုပ်လုပ်ပြမယ်ဆိုပဲ။ အဲသည်နေ့ဟာ ကွန်ပြူတာ ဆိုတဲ့ အသုံး လူတွေ ပါးစပ်ဖျားပေါ် ရောက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဒီစက်ကြီးက ကွန်ပြူတာ တဲ့။ ဒါကို မက်ချီနဲ့ အက်ကက်တို့က ဒရာမာ ဆန်ဆန် စကားလုံးလှလှတွေသုံးပီး လူတွေကို ဆွဲဆောင်လိုက်နိုင်ပါတယ်။ လူလုပ်ကွန်ပြူတာ အီနက်စက်ကြီး။ (ENIAC)

လူတွေကြားပြသမူဟာ အံ့မခန်း ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီ လို အောင်မြင်မူကြီးက နံမယ်ကိစ္စ မှတ်ပုံတင်တဲ့ကိစ္စ ညင်းခုန်နေတဲ့ကိစ္စကိုတောင် ပျောက်သွားစေတယ်။ သိပ်မကြာခင်မှာ အီနက် စက်ကြီး စပါတယ်။ ပင်နီဆဗာနီးယား တက္ကသိုလ်က ဒီကွန်ပြူတာစက်ကြီး ဖြစ်လာဖို့ ပါဝင်ခဲ့သူ တွေအားလုံးကို လျောက်လွှာ တင်ကြဖို့ဆိုပီး ဥပဒေ အသစ်ထုတ်ပါတယ်။ အက်ကက်နဲ့ မန်ချီ တို့က အဲသည်လို ပါဝင်ဖို့ညင်းဆန်ခဲ့တယ်။ ၁၉ ၄၆ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့မှာ သူတို့ဟာ (အက်ကက်နဲ့မန်ချီ) တို့က လျောက်လွှာတင်တဲ့ကိစ္စတွေ၊ ပါဝင်ပတ်သတ်မူတွေကနေ ထွက်သွားတယ်။ သူတို့ဘာသာသူတို့ အက်ကက်-မန်ချီကုမဏီတည်ထောင်လိုက်တယ်။ သူတို့က EDVAC ကွန်ပြူတာလုပ်ငန်းစဉ်ကြီး တစ်ခုလုံးကို သူတို့က စွန့်လွှတ်လိုက်ကြတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းကလည်း ၁၉ ၅၂ထိအောင် အပြီးမသတ်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အက်ကက်နဲ့မန်ချီတို့ သူတို့တွေ မှတ်ပုံတင်ကိစ္စ တွေကို မတောင်းဆိုကြသေးခင် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အတွင်းမှာ နယူမင်းက ပရိုဂရမ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အကြံညဏ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ပတ်သက်တာကို သူ့နံမယ်နဲ့ မှတ်ပုံတင်ဖို့ ဖောင်ဖြည့်ခဲ့ပါတယ်။

ENIAC နဲ့ EDVAC လုပ်ငန်းစဉ် နှစ်ခုစလုံးအတွက် နောက်ဆုံး မှာ အပြည့်အဝ ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးခဲ့တဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါလာပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့မှတ်ပုံတင်ကိစ္စဟာ ၁၉ ၄၇ခုနှစ် ဧပြီလ တိုင် နောက် ၁နှစ် ထပ်ကြာသွားတယ်။ နယူမင်းရဲ့ ပထမစာတမ်းအကြမ်းကတော့ လူထုကြားမှာ ရောက်သွားတယ်။ ပရိုဂရမ်များ သိမ်းဆည်းမူပိုင်းဆိုင်ရာမှာတော့ ဘယ်သူ့နံမယ်မှ မရှိပဲ ဒီအတိုင်း ထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ကွန်ပြူတာကြီး မွေးဖွားလာပုံကတော့ သိတဲ့အတိုင်း ဘယ်သူ့ဘယ်ဝါရယ်လို့ မပြောနိုင်ပါဘူး။ ကွန်ပြူတာခေတ်ကို ဘယ်သူက အကြံညဏ်ကြီးကြီးပေးခဲ့တယ်ဆိုတာတော့ ပရိသတ်ကြီးပဲ ဆုံးဖြတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကွန်ပြူတာဆော့ဝဲလ်နဲ့ စက်မူပိုင်းဆိုင်ရာကတော့ အင်ဂျင်နီယာများနဲ့ ပရိုဂရမ်သိမ်းဆည်းမူပိုင်းဆိုင်ရာ ပေါင်းဆည်းမူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ရေးတက္ကသိုလ်က သိပ္ပံပညာရှင် David Gelemter (ဒေးဗစ် ဂလာတာ) ကိုထည့်ပြောရပါလိမ့်မယ်။ သူက ဆော့ဝဲနဲ့ ဟာ့ဝဲကြားက ဆက်သွယ်မူကို ဂီတ ၊ တူရိယာနဲ့အသံတွေ ထည့်ပီး အသက်သွင်းပေးခဲ့တယ်ဆိုပဲ။ ကွန်ပြူတာဟာ တိုက်ဂျက်လေယာဉ်တွေမှာ ပါဝင်လာတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်ထဲက ငွေကြေးရေးကိစ္စတွေဖြေရှင်းလာတယ်။ ဝတ္တုရှည်ကြီးတွေရဲ့ အခန်းတွေမှာ ပါဝင်လာတယ်။ ကဲ… ခင်ဗျားကြိုက်တာပြောဗျာ…. စန္နယားနဲ့ Bach (ဘက်ချ်) ရဲ့ တေးသွားတွေယူမလား ဒါမှမဟုတ် ဘလူး ဘယ်ရီ ့တေးသံတွေ ယူမလား သူက မိုက်ကရိုဆော့ စာရိုက်ဖို့ သူက ထည့်ပေးဦးမှာတဲ့။ Microsoft windows machine, Macintosh , Unix တွေကလည်း သိပ်အားမစိုက်ရပဲ အလုပ်လုပ်နိုင်နေပါပီ။ ကွန်ပြူတာရဲ့ ဖွင့်လိုက်တဲ့ စာမျက်နှာမှာ အရေအတွက်တွေ အများကြီး မှတ်စုထုတ်ပြ တယ် တီးမှူတ်သူမပါပဲနဲ့ ဂီတကို နားဆင်နိုင်ပါသတဲ့။

ဒါ့အပြင် ပါစင်နယ် ကွန်ပြူတာတွေကြောင့် မျက်နာပြင်အပြည့် ကိုယ့်အပိုင်စာတမ်းတွေ ရေးသားပြုစုရတာကိုက ခံစားချက်တွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဆော့ဝဲ မပါပဲနဲ့တော့ ဟောသည် တောက်ပနေတဲ့ မျက်နှာပြင်က တောက်ပနေတာပဲ မြင်ကြရမှာပါပဲ။ ဆော့ဝဲထည့်လိုက်တော့မှသာ ကွန်ပြူတာဟာ အသက်ဝင်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လန်းလာတယ်ပေါ့။ အမ်အိုင်တီက ပညာရှင် Shelly Turkle (ရှယ်လီ တာကယ်) က အဲသည်လို ဆော့ဝဲနည်းပညာအသစ်နဲ့အသက်သွင်းပေးခဲ့ပါတယ်။ သူက “စိတ်ကူး အသစ်ဆို တာ တကယ်တော့ စိတ်ကူးပါပဲ။ အသစ်ဆိုတာ နောက်ကျ အသစ်မဟုတ်တဲ့ စိတ်ကူးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။“ လို့ ပြောပါတယ်။

အင်တာနက်တွေ ၊ ဝက်တွေ နက်ဝေါ့တွေမှာ အဓိက လှူပ်ရှားပေးနေတာ ဆော့ဝဲပါ။ သူက အခြေခံပါပဲ။ ပြောရရင် ဆော့ဝဲဟာ ဟာ့ဝဲနဲ့ လွတ်လပ်ရာကို ရောက်နေပါပီ။ တယ်လီဖုန်းလိုင်းတွေ (ကွန်ယက်တွေ ) နက်ဝေါ့ တွေ အကြောင်း စဥင်္းစားကြည့်ပေါ့။ ဆော့ဝဲက သူ့ဘာသာသူ ရပ်တည်လို့ရတေနပီလို့ ဆိုရမှာပေါ့။ နေအိမ်ကွန်ပြူတာကနေပီးတော့ ဆက်သွယ်မယ်၊ အဖွဲ့ဖွဲ့မယ်၊ ရပ်တည်မယ်၊ ပြောမယ်၊ ဆိုမယ်ဒါတွေကို ကွန်ပြူတာ အချင်းချင်း အလုပ်လုပ်နေကြပါတယ်။

ဗွန်နယူးမင်းရဲ့ စာမျက်နှာ ၁၀၁ မျက်နှာရှိတဲ့ “ပထမအကြမ်း“ စာတမ်းဟာဖြင့် ပရိုဂရမ်များ သိမ်းဆည်းခြင်းဆိုတဲ့ ကွန်ပြူတာနည်းပညာတိုးတက်မူ အပြောင်းအလဲတစ်ခုကို နောက်ဆုံး အနေဲ့ အစပျိူးလာမူလို့ ကင်ပွန်းတပ် ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ အပြောင်းအလဲဟာ ယနေ့တိုင် ဆက်သွားနေဆဲဖြစ်တယ်။ ကွန်ပြူတာတွေ ဘယ်လိုဘယ်ပုံ အလုပ်လုပ်ပြပီး ဘယ်လို ရပ်တည်သလဲဆိုတာကို ပြသမယ့် အပြောင်းအလဲတစ်ခု။ ဗွန်နယူမင်းရဲ့ပေပါ မတိုင်ခင်က လူတွေက ကွန်ပြူတာဆိုတာ လ ျှပ်စစ်နည်းပညာနဲ့တည်ဆောက်ထားတဲ့ စက်ပစ္စည်းလို့ မြင်ကြတယ်။ အစစအရာရာဟာ တဖြေးဖြေး အသုံးတည့်လာတာတော့ အမှန်ပါ။ သေချာတာက တော့သူက နံပါတ်တွေနဲ့ အလုပ်လုပ်နေရတာပါ။ ဗွန်နယူမင်းရဲ့ပေပါ ပေါ်ထွက်လာပီးတဲ့နောက်မှာ လူတွေအမြင်ဟာ ဒီကွန်ပြူတာဟာဖြင့် တကယ်ပဲ တစ်ခုခုတော့ ထူးနေပီလို့ ဖြစ်လာကြတယ်။ အခြေခံ ကျတဲ့ စက်ပစ္စည်းလို့ မြင်လာတယ်။ တွက်ချက်သော စက်ပစ္စည်များဟာ ကွန်ပြူတာများ ဖြစ်လာပီး စက်ကရိယာများဟာ ဆော့ဝဲများ အလုပ်လုပ်ခြင်းလို့ သိလာကြပါတယ်။


(ယခု ဘာသာပြန်ထားသော Dream Machine (အိပ်မက်ထဲက စက်ပစ္စည်း) စာအုပ်မှ The Last Transition (နောက်ဆုံး အပြာင်းအလဲ) ဆိုတဲ့ အပိုင်း အဆုံးသတ်ဖြစ်ပါတယ်။ စာမျက်နှာ ၅၀ဝ (ငါးရာ) နီးပါ းရှိတဲ့ အဲသည်စာအုပ်ရဲ့ စာမျက်နှာ ၇၀နီးပါး (ခုနှစ်ဆယ်) ကို အခု သည်မှာ ဘာသာပြန်ထားတာပါ။ နောက်ပိုင်းအခန်းတွေ စိတ်ဝင်စားရင ်ဆက်ဘာသာပြန်ပါ့မယ်။)

ဂျူနီယာဝင်း

ဂျူနီယာဝင်း - ကိုဗစ်၏အလွန်

ဂျူနီယာဝင်း - ကိုဗစ်၏အလွန်

(မိုးမခ) ဇူလိုင် ၈၊ ၂၀၂၀


ကိုဗစ်အလွန်ကာလမသွားခင် ကိုဗစ် ကိုရိုနာအကြောင်း စပါ့မယ်။


ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆယ့်ကိုးဆိုတာ  ...
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် coronavirus အမည်က လက်တင် စကားလုံး corona ကိုရိုနာကလာပါတယ်။ တိုက်ရိုက် အဓိပ္ပယ်က သရဖူတဲ့။ ယနေ့ ပြောဆိုနေကြတဲ့ ကိုဗစ် ဆယ့်ကိုး covid19 ဆိုတာ 2019 - nCoV ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ထောင့်ဆယ့်ကိုး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ ပါတဲ့။ သူ့ကို SARS-CoV-2 လို့ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ ဒါကို တိုက်ရိုက် အခုလို အဓိပ္ပါယ်ဖော်ပါ့မယ်။

Coronavirus - ကိုရိုနာဗိုင်းရစ် ဆိုတဲ့အမည်က အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ ကူးဆက်ရောဂါ ကိုခေါ်တွင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

SARS- ဆားစ် ကို SARS-CoV ဆားစ်ကိုရိုနာဗိုင်းရစ် အတိုခေါ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါ ၂၀ဝ၂ ၊ ၂၀ဝ၃ ခုနှစ်လောက်ကတည်းက သိထားခဲ့ကြပါတယ်။

MERS- မားစ် ကို MERS-CoV မာစ်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အတိုကောက် ဖြစ်ပါတယ်. ၂၀၁၂တုန်းက အာရေဘီရန် အရပ်မှာ ရန်ဖန်ရန်ခါ ဖြစ်တတ်တဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးဆက်ရောဂါတမျိူးဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာဗိုင်းရပ်စ်မျိူးနွယ် အဖြစ် ခေါ်ဝေါ် ကြတဲ့ အမည် ဟု မှတ်ထားရပါမယ်။

ကိုဗစ် ဆယ့်ကိုးကို SARS-CoV-2 - ဆားစ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ၂ လို့ ခေါ်လိုက်တာက သူက ဆားစ်ကိုရိုနာဗိုင်းရစ် ကနေ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တမျိူး ဖြစ်လို့  ၂ လို့ တပ်လိုက်ပုံပါပဲ။ စစချင်းမှာ လင်းနို့တွေကနေ သည်ရောဂါ စဖြစ်တယ်လို့ ယူဆတာလို့ယူဆခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုထိတော့ ဒါကို အတည်မပြုနိုင်သေးပါဘူး။ သူ့ရဲ့ ရောဂါဇစ်မြစ်ဟာ ဆားစ် လင်းနို့တွေကနေ ဖြစ်လာတဲ့ပုံစံ ဆားစ် နဲ့တော်တော် ကြီးတူတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ၂၀၂၀ ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့ ရက်စွဲနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အဆင့် ၃ဆင့် သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို Type A, B , C လို့ အမည်တပ်ပါတယ်။ ကင်းဘရစ်တက္ကသိုလ်က တရားဝင် မှတ်တမ်းပါ။ Type A က ဝူဟန်က လင်းနို့တွေဆီကနေ ဖြစ်လာတဲ့ ပုံစံဖြစ်သော်လည်း တကယ်တန်း ဒီဗိုင်းရပ်စ ဖြစ်ပွားမူများဟာ တရုတ်မှာ ဒါလောက်မဟုတ်ပဲ အမေရိကနဲ့ သြစတေးလျမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။ Type B က ဝူဟန်မှာ အဓိကဖြစ် ပွားတဲ့ ဗိုင်းရစ် ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။ Type B ကို တရုတ်မှာတွေ့ခဲ့ပီး Type C က ပြင်သစ် အီတလီ စပိန် အီရန်နဲ့ ဥရောပါမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့ ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၀ ခုနှစ် ဂျွန်လ ၉ ရက်နေ့ စီဂါဆယ်မျူရယ် ရေးသားသော အင်တာနက် ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကို ကိုးကားပါတယ်။ သူက ကွာရန်တင်းက ကျွန်တော်တို့ကို ပြောင်းလဲပေးလိုက်တယ်။ အားလုံးသိပ်တော့မဆိုးလှပါဘူး လို့ခေါင်းစဉ်တပ်ထားပါတယ်။ ပြီးတော့ လော့ဒေါင်းပြီးသွားတဲ့နောက် သူတို့မှာ လူတွေမှာ အကျင့် ၈ ခု ရခဲ့ပါတယ်တဲ့။ အဲဒါကို ဒီကလူကလည်း လိုက်ဖတ်ရင်းတူတာတွေများလို့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ရေးပါမယ်။

မြို့တံခါးတွေဖွင့်လိုက်ပီ။ လော့ဒေါင်းကိုလည်း ဖယ်လိုက်ပါပီတဲ့။ လူတချိူ့ကတော့ အရင်အတိုင်း ပြန်ရောက်ပီလို့ ခံစားမိကြ သောလည်းပဲပေါ့လေ နှေးနှေးကွေးကွေးနဲ့ သိပ်တော့ မမြန်လှဘူးပေါ့တဲ့။

စိတ်တွေက အရင်အတိုင်းဆိုတာကတော့ မဖြစ်သေးပါဘူး။ ဖြစ်ဖို့ အလှမ်းဝေးနေတယ်။ ပြောရရင် မတ်လကုန်ပိုင်းလောက်ကစလို့ သင်္ကြန်ကာလကျော်ပြီး မေလကုန်တိုင် စိတ်တွေ ကျဆင်းပီး နေခဲ့ရတာ နည်းမှမနည်းတာ။ တကယ်ကာယကံရှင်တွေ ဆိုရင်တော့ ပြောမနေပါနဲ့တော့လေ။ သူတို့အကြောင်း တွေ တွေးမိရင် တကယ်စိတ်မကောင်းဖြစ်ရပါတယ်။ အခုတော့ ဘာပဲပြောပြော နည်းနည်း အသက်ရှူချောင်လာပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကိုဗစ်စစ်ပွဲအတွင်းမှာ ရခဲ့တဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာဟာ အခုစာရေးနေတဲ့တိုင် ခြောက်လှန့်ခံနေရတုန်းပါ။ မပီးသေးဘူး မပီးသေးဘူး ဆိုတဲ့ အသံတွေကို နားပိတ်ထားတဲ့ကြားက ကြားနေဆဲပါ။ ဒါကြောင့်လည်း စိတ်ချမ်းသာအောင် စိတ်ကို ကုစားဖို့ အမျိူးမျိူးသော နည်းတွေနဲ့ ကြိုးစားနေထိုင်ခဲ့ရတယ်။ အဲဒီတုန်းကအခြေအနေမျိူး ပြန်မရောက်ပါရစေနဲ့ ပြန်မရောက်ချင်ဘူး ဘယ်သူမှ ပြန်မသွားချင်ဘူး၊ မာစ်တပ်ထားတဲ့သူတွေရော မာစ်မတပ်ထားတဲ့သူတွေရော ခေါပြီး မေးလိုက်ကြစမ်းပါ ၊ ဘယ်သူမှ ဒီလို ပြန်မဖြစ်ချင်ကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် စိတ်တူတဲ့ ငါတို့တတွေက ကောင်းတာလေးတွေ တွေးပီး ကိုယ့်စိတ်ဒဏ်ရာတွေကို ပြန်ကုစားကြမယ်။

အဲသည် အရေးအခင်းထဲမှာ ဆုံးရှူံးသွားတာတွေ အများကြီး။ အသက်တွေရော၊ အလုပ်တွေရော၊ ဘဝတွေရော ။ ဝမ်းနည်းစရာတွေ ငိုချင်စရာတွေ ကိုယ်ချစ်ရတဲ့သူတွေ ဘယ်နယ့်လုပ်ပြီး အရင်အတိုင်း ပြန်ဖြစ်ကြမှာလဲတဲ့။

ကွာရန်တင်းကျနေတုန်း လော့ဒေါင်းကာလထဲ နေရတုန်းလေးမှာ နေထိုင်မူစနစ်က ပြောင်းသွားတယ်။ ကိုယ့်ဘဝတွေကို ပြန်လှန်ကြည့်ဖြစ်တယ်။ ပြုပြင်ဖြစ်တယ်ပေါ့။ အကျင့်အသစ်တွေ လိုက်ဖ် စတိုင်အသစ်တွေ ရလာတယ်။ ဒီတော့ ကွာရန်တင်းအလွန်ကာလ ကိုဗစ်အလွန်ကာလမှာ လူတွေက ကိုဗစ်ကာလကို ပြန်မသွားချင်ကျသောလည်းပဲ ကွာရန်တင်းကိုမကြိုဆိုသောလည်းပဲပေါ့လေ၊ အဲဒီကာလတုန်းက ရခဲ့တဲ့ ဒီအကျင့်စရိုက်တွေကို ဆက်လက် သယ်ယူသွားဖို့ ဆန္ဒတွေ ရှိနေကြပါတယ်။ အဲသည်အကျင့်တွေ စရိုက်တွေက တော့အများကြီးပါပဲတဲ့။ ဒါပေမယ့် အဲသည် အများကြီးထဲမှာ အကျင့် ၈ ခုကတော့ တူကြပါတယ်လို့ဆိုတယ်။

၁။ စားသုံးမူ အသုံးအစွဲ လျော့ချ

တော်တော်များများက အပိုသုံးတွေဖြစ်တဲ့ အကျီအဝတ်အစားတွေ၊ စက်မူပိုင်းဆိုင်ရာ ပစ္စည်းအသစ်တွေကို လျော့ပြီးသုံးဖို့ တွေးမိလာပါတယ်။ လော့ဒေါင်းမှာ အနေကြာလာတော့ အဲဒါတွေကပါ လော့ဒေါင်းဖြစ်လာရင်း နေသားကျသွားတဲ့သဘောဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သူတို့က သည်လို ပြောသတဲ့ အဲဒါတွေက ခဏတာ စိတ် ကျေနပ်မူပေးတာပါ အမြဲတမ်း ထာဝရပျော်ရွှင်မူ မဟုတ်ပါဘူးတဲ့။ တရားတွေဘာတွေရလို့။ တချိူ့ကတော့ အပြင်ထွက်စားသောက်ရတာကို လျော့မယ်တဲ့။ လော့ဒေါင်းကာလ အိမ်ထဲမှာ ရှိတာလေးနဲ့ ရအောင် စားသောက်နေကြရတာက ပိုက်ဆံချွေတာရာရောက်ပြီးး အိမ်ထမင်းဟင်းကို ခံတွင်း တွေ့လာကြပါတယ်တဲ့။ အသစ်အသစ်သော ပစ္စည်းတွေ ဝယ်မသုံးရတာကြာလာတော့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် လုပ်တတ်ကိုင်တတ်လာပါသတဲ့။

အကျီအဝတ်အစား အသစ် ရှော့ပင်းမထွက်ရ မကြည့်ရ မဝယ်ရတော့ ငွေကုန်သက်သာလာတာ သတိပြုမိလာတယ်။ ကိုယ့်အိမ်ထဲရှိတာတွေက ပျက်နေရင်တောင် ပြင်တတ် သုံးတတ်လာတယ်။ နည်းနည်းပျက်နေရင် အသစ်ကို တမ်းတတတ်တဲ့စိတ် မရှိတော့ဘူး။ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးတတ်လာတယ်။ အခု စတေးဟုမ်း ကာလမှာ စိတ်တစဖြစ်နေတဲ့စိတ်ရောဂါကိုကုစားဖို့ ကိုယ့်အကျီ ကိုယ်ချူပ်တတ်လာတယ်။ စိတ်ကို အဲ သည်ထဲနှစ်ထားတာ ကြာလာတော့ သတင်းတွေကို မကြည့်မဖတ် ကွန်မင့်တွေ မဖတ် ဖြစ်တော့ဘူး။ ဒေါသစိတ် ပူပန်စိတ်တွေ လျော့လာတယ်။ စိတ်ဟာ ကြည်လင်လန်းဆန်းလာတယ်။


၂။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဖိအားတွေ လျော့လာ

ဘဝတလျောက်လုံး မောင်းတင်လာတဲ့စိတ်တွေက အလိုလို လျော့သွားတယ် လို့ သူကဆိုပါတယ်။ အလုပ်ကောင်းကောင်းရဖို့ လုပ်ဖို့ အဲသည်ဟာတွေနောက် တရစပ်လိုက်နေတဲ့စိတ်တွေဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဖိနေတဲ့ ဖိအားတွေဖြစ်နေတာကို သတိပြုမိလာတယ်တဲ့။ ကွာရန်တင်းက ကိုယ့်ကို ငြိမ်အောင် ဖိပေးလိုက်တယ်။ လူတွေက အလုပ်များနေရတာကို ပဲစဉ်းစားနေကြတာ။ ကိုယ့်အသက်ရှူဖို့တောင် မစဉ်းစားမိတော့ဘူး။ အော် အခုမှ ဘဝဆိုတာ ဘာညာနဲ့ တွေးလာမိကြတယ်။

၃ ။  မိသားစုကို အချိန်ပေး မိတ်ဆွေများကို စဉ်းစားမိလာ

ကိုယ်ပင်ပန်းလာတဲ့အခါ ဘာဖြစ်တတ်သလဲ။ ကိုယ့်မိသားစုကိုသတိရတတ်တယ်တဲ့။ ကိုယ့်သူငယ်ချင်းတွေကို ရင်ဖွင့်ချင်လာတတ်တယ်တဲ့။ အင်း… အဲဒါ ကိုယ်နဲ့မတူဘူး။ ကိုယ်ကတော့ ပင်ပန်းလာရင် တယောက်ထဲပဲ နေချင်တယ်။ ကိုယ့်မိသားစုကို ပဲ ရင်ဖွင့်ချင်တယ်။ ပြောချင်တယ်။ ဒါမှမလုပ်ရရင် ကိုယ်ဘာလုပ်မလဲပေါ့ စဉ်းစားကြည့်တာပါ။ လော့ဒေါင်းကာလကျတော့ မိသားစုပဲ ကိုယ့်ဘေးနားမှာရှိတာဆိုတော့ ဒီကာလကို ကျော်လွှားဖို့ အတူတူ ဖြတ်သန်ကြရတယ်။ ရက်တွေကနေ ရက်သတ္တပတ်တွေ ဖြစ်လာတော့ ကိုယ့်ခံစားချက်တွေ ဘာဖြစ်နေသလဲဆိုတာ သုံးသပ်တတ်လာပါတယ်တဲ့။ အဲသည်မှာတော့ ဆောင်းပါးရေးသူက လူတွေနဲ့ အင်တာဗျူးပြီး သူတို့ ဘယ်သူတွေနဲ့ စကားပြောကြ ဘာကြဆိုတာတွေ အကျယ်တဝင့်ရေးထားတယ်။

ကိုယ်နဲ့နှိူင်းယှဉ်ကြည့်လိုက်တော့ ကိုယ့်ဘာသာကြိုးစားပြီး ဝေဒနာကို ဖြေဖျောက်တတ်နေခဲ့တာ ကြာတာလဲ ပါမှာပေါ့။ လူမူအသိုက်အဝန်းထဲ မဝင်တာလဲ ကြာတာလဲ တကြောင်းမို့ နေသားကျနေခဲ့ပီ ပြောရမှာပါပဲ။

၄ ။ ကောင်းတာလေးတွေ လုပ်ချင်ကိုင်ချင်

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါကြီးကြောင့် လူတွေဟာ တပါးသူတွေအတွက် စဉ်းစားပေးလာကြတယ်။ အလှူအတန်းတွေ လုပ်လာတယ်။ သတင်းပလင်းတွေကို စိတ်ဝင်တစားဖြစ်လာတယ်။ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ လုပ်ချင်လာတယ်။ ပါဝင်ပတ်သက်လာကြတယ်။ ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ကူညီချင်စိတ်တွေ ဖြစ်လာတယ်။ ကမ္ဘာကြီးဒုက္ခရောက်တော့ စိတ်ရောဂါတွေဖြစ်လာတဲ့အခါ စိတ်ကို ကုစားဖို့ ကောင်းတာတွေ ပိုလုပ်လာတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒီဒုက္ခတွေကို တနေ့ ကျော်လွှားနိုင်ကြမယ် အတူတူ ကျော်လွှားကြမယ်တဲ့ နှေးပါစေလေ တနေ့ ကျော်ဖြတ်နိုင်ရမယ် တဲ့။ ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့ကမ္ဘာကြီး အတူတူ တည်ဆောက်ကြမယ် ဆိုတဲ့ မျော်လင့်ချက်တွေ ဖြစ်လာကြပါတယ်တဲ့။ ဘုရားရှိခိုးရင်း ကမ္ဘာကြီးအတွက်တောင် ဆုတောင်းလာကြတယ်။ ကောင်းတဲ့စိတ်ကလေးတွေ ဖြစ်လာပီး ကောင်းမူကုသိုလ်တွေ များများလုပ်လာကြတတယ်ပေါ့။ ရန်သူမိတ်ဆွေ မခွဲခြားတော့ဘူး။ အားလုံးနေကောင်း ကျန်းမာဖို့အရေး ဟိုဆေးစားသည်ဆေးညွန်း တယောက်နဲ့တယောက် တစိမ်းတွေလည်း သံယောဇဉ်တွေဖြစ်လာကြတယ်။ အားလုံးနေကောင်းကျမ်းမာမှ ကိုယ်လည်း လန်းမယ် မဟုတ်လား။

၅။ နေ့စဉ် ကိုယ်လက်လှူပ်ရှား

ဒိအဖြေကလည်း လူတိုင်းနည်းပါးလောက် တူကြတယ် ဆိုတယ်။ အရင်က ပြေးတာ ၊ Yoga ကျင့်တာနဲ့၊ တခြားသော လေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်တာမရှိတဲ့ လူတွေကတောင် အခုတော့ လော့ဒေါင်းကာလမှာ ဒါတွေ လုပ်ကြည့်ကြပါတယ်တဲ့။ အဲဒါ တကယ် အကျိူးရှိပါလားလို့ မြင်လာကြပါသတဲ့။

တခါတခါ စိတ်ညစ်ပီး အိမ်မှာမနေပဲ ထွက်ချင်တာ တွေဖြစ်တတ်ပေမယ့်အခုတော့ အိမ်မှာ လေ့ကျင့်ခန်းပဲ လုပ်တာ တော်တော် ဟုတ်လာတယ် တဲ့။ မနက်တိုင်းလုပ်ရင်း တကယ်ပဲ ထူးခြားလာပါတယ်။ အိပ်လို့လည်း ကောင်းလာတယ်။ ဦးနှောက်လည်းပိုကြည်လာတယ်။ လှူပ်ရှားရတာ ပိုသွက်လက်လာတယ်။ အကျင့်ကောင်းလေးတွေတောင် လုပ်တတ်လာတယ်။

၆။ မုန့်ဖုတ်၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကျော်လှော် ၊ အသီးအနှံတွေစိုက်

တကယ်ပါပဲ။ အဆီတွေတောင်ကျလာတယ်ဆိုပဲ။ ပေါင်မုန့်လည်း ဖုတ်တတ်သွားပြီ။ အစားအသောက်တွေလည်း ကောင်းကောင်း ချက်တတ်လာတယ်တဲ့။ အဲဒါတော့ဟုတ်တယ်။ ကိုယ်လည်း ဈေးမှာ ဈေးသည်တွေဆီက ဟင်းချက်နည်းတွေ ရလာတယ်။ ၂ ပတ်တခါပဲ ဈေးဝယ်ရတော့ တခါဝယ်တိုင်း ကြာကြာခံမယ့်ဟင်း သီးဟင်းရွက်တွေ မေးမြန်းဝယ်ရတယ်။ ကြာကြာ ဘယ်လိုထားရမယ် မေးရတယ်။ ဟင်းအသစ်တွေ ချက်တတ်လာတာ တကယ်ပါ။ ဟုတ်တယ် ကြာတော့ ကိုယ်လည်း ဈေးထဲ ဟင်းအပိုလေးတွေ ချက်တတ်လာတယ်။ ဝယ်တတ်လာတယ်။ ဈေးသည်တွေဆီက ဟင်းချက်နည်း ပြုတ်နည်းလေးတွေ လိုက်မှတ်ရင်း စမ်း သပ်လာမိတယ်။ ဈေးသည်တွေကလည်း ကိုယ့်အကြောင်းသိပုံရတယ်။ ဟိုဟာထိုးပေး သည်ဟာထိုးပေး ချက်နည်းတွေပြောပြနဲ့။ ရေးမှတ်ထားတဲ့ မှတ်စုစာအုပ်တောင် တော်တော် အလုပ်ဖြစ်လာတယ်။ ဒါပေမယ့် စိုက်ပျိူးတာတော့ အဆင်မ ပြေဘူး။ ကဇွန်းရွက်တော့ စိုက်ချင်ပေမယ့် မအောင်မြင်ဘူး။ သူတို့ကတော့ တခါတခါ ဈေးထဲမရောက်ရင် ကိုယ့်အိမ်က အပင်လေးတွေ ချက်စားကြသတဲ့။ အားတော့ကျသား။

၇။ ကိုယ့်ကမ္ဘာကို ပြန်ငုံ့ကြည့်

သူတို့က သူတို့သားသမီးတွေ တူတွေ တူမတွေနဲ့ သူတို့ပြောတာ လေးတွေ နားထောင်ဖို့ အချိန်ပေးနိုင်လာတယ် ဆိုတာကို အလေးပေးထားပါတယ်။ ဆိုလိုတာက အပြင်ကြီးပဲ ထွက်နေရတော့ ကိုယ့်ရဲ့ကမ္ဘာက ဘာဖြစ်နေတာလဲ ဆိုတာကိုရော ကိုယ်က ဘယ်လိုနေထိုင် နေတယ်ဆိုတာပါ မေ့လျော့နေပီ။ အခုကျမှ ကိုယ့်ရဲ့ လူမူဘဝလေးကို ပြန်ကြည့်ပီး ခံစားတတ်လာတယ်ပေါ့။ ဒါဟာလည်း စိတ်ကို ငြိမ်စေတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုဆိုတာ အခုတော့ သိလာပါပီတဲ့။ မိသားစုနဲ့အချိန်တွေ ပိုပေးလာတဲ့အကြောင်းကို သူက ရေးသားထားပါတယ်။

၈။ အိမ်ကနေ ဖြစ်နိုင်ရင် အလုပ်လုပ်

ကမ္ဘာ့လူတွေသန်းပေါင်းများစွာ လော့ဒေါင်းကာလမှာ အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ သည်တော့ ရုံးအလုပ်တွေကို အိမ်က နေ သက်တောင့်သက်သာ လုပ်ရတယ်လေ။ တခြားအလုပ်တွေလည်း လုပ်နိုင်သွားတယ်။ ဒါကလည်း အိမ်ကနေ လုပ်လို့ရတဲ့လူတွေ အတွက်ဟုတ်တယ်။ တချိူ့ကကျတော့ အိမ်ကနေပဲ အွန်လိုင်းနဲ့ အလုပ်ရှာကြတယ်။ အမြတ်ထုတ်လို့ရသလောက် လုပ်ကြတယ်။ ပိုပြီးတော့တောင် အဆင်ပြေ တယ်လို့ ဆိုတယ်။ အလုပ်သစ် အကိုင်သစ် တွေ တောင်တိုးလာတယ်ဆိုပဲ။ ဟိုးအဝေးက အလုပ်ရှင်တွေ အလုပ်သမားတွေတောင် ရလာတယ်။ ဒါ့အပြင် လေကောင်းလေသန့်ပိုရလာတယ် အဆိပ်ငွေ့တွေ သက်သာလာတယ် ဖိအားတွေလျော့လာတတယ် ပိုအိပ်ပျော်လာတယ်တဲ့။ ပြောရရင်တော့ ဟောဒီ ကိုဗစ်ကိစ္စကြီး ပြီးသွားတဲ့အခါ ကျရင်တဲ့ အနည်းဆုံး ၁ နှစ်မှာ ၃ လလောက်တော့ အားရက်တွေ ပေးသင့်ပါတယ် လို့ အကြံပြုကြပါတယ်တဲ့။

ဒီအချက်ကိုသုံးသပ်ကြည့်တော့ သူတို့တိုင်းပြည်မှာတော့ အွန်လိုင်း ဆိုတာ လူတန်းစားတိုင်း ဝင်ရောက်နိုင်လို့ လည်းပဲ သည်လို အသုံးချတတ်ကြလို့ လည်းပဲ ပေါ့လေ အကျိူးအမြတ်ထုတ်နိုင်ကြတယ်လို့ မြင်မိတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း သူတို့တိုင်းပြည်တွေမှာ အလုပ်လက်မဲ့တို့ အလုပ်ပြုတ်တဲ့သူတွေလည်း ရှိနေကြတယ်။ ဒါတွေကို ထည့်ပြောထားတာ အဲလိုလူတန်းစားတွေနဲ့အင်တာဗျူး လုပ်မပြထားဘူး။ သည်တော့ လော့ဒေါင်းကာလထဲမှာ သူတို့တွေကရော ဘယ်လို နေထိုင်နေကြကာ ဘယ်လို အကျင့်အသစ်တွေ ရလာလဲဆိုတာ မသိရဘူးပေါ့။

ဆက် တွေးရရင်တော့ ကွာရန်တင်းထားနေခဲ့ကြရတဲ့ မြို့တွေ ရပ်ကွက်တွေ အိမ်တွေ မိသားစုတွေ ဘယ်လို များ ဖြတ်သန်းကာနေကြရလဲဆိုတာ သူတို့မှာ ကိုယ့်ထက်ဆိုးတဲ့ စိတ်ရောဂါရပီး ဘယ်လိုကျော်ဖြတ်ခဲ့ကြလဲပေါ့။ သည်လိုလူတွေမှာတော့ မိသားစုနဲ့ အတူတကွ ရှင်သန်ကြခြင်းဆိုတဲ့ အချက်တော့ လာတူကြမယ်။ အင်တာနက်ကို အဖော်လုပ်ပြီး နေကြမလား။ သတင်းတွေ ရှာဖတ်ပီး ရက်တွေကို ကုန်ဆုံးခဲ့ကြမယ် တဲ့လား။ သူတို့က ဘယ်လို အကျင့်အသစ်တွေ ထပ်ပွားပေးမလဲပေါ့။ တွေးမိတာတွေပါ။ 

သဘာဝကြီးကို ကြည့်ပြီးနေချင်နေမယ်။ နေထွက်တာ နေဝင်တာ လကြီးဝိုင်းစက်နေတာ ကြယ်တွေရေ တွက်ရင်း နေချင်နေကြမယ်။ မိသားစုနဲ့ စကားပြော ရန်ဖြစ် သည်လို ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ အိမ်ထဲကနေ အပြင်က လောစပီကာသံကို နားထောင်ရင်း ကြောက်နေရမယ်။ အဝေးက ရဲကားသံ ပုလိပ်ကားသံ မီးသတ်ကားသံ လူနာတင်ယာဉ်သံ တွေနားထောင်ရင်း စိတ်ပူပင်နေရမယ်။ အဲသည်အချိန်တွေက များနေမလား။ ပြောရရင် ရှေ့ပိုင်း မတ်လနဲ့ ဧပြီလတွေဟာ အဲဒါနဲ့တင် အချိန်တွေ ကုန်နေတယ်။ အိပ်လို့လည်း မပျော်တော့ဘူး။ မေလလည် ထဲမှာ နည်းနည်း အသက်ရှူလို့ရလာတော့မှ ခုနက အချက်၈ချက်ဟာ တဖြေးဖြေး စိမ့်ဝင်လာတယ် ဆိုရမယ်။ လော့ဒေါင်းကာလမှာ မသိလိုက်ပဲ ရလာတဲ့အကျင့်သစ်လေးတွေနဲ့ ကျင့်သားရလာပြီဆိုတာကို သတိပြုမိလာရတယ်။

ကိုဗစ်အလွန်ကာလမှာ အပြင်စထွက်တော့ ကိုယ့်ရဲ့ နည်းပါးလှတဲ့ မိတ်ဆွေများ ပြန်တွေ့ရရင် ဝမ်းသာမိတယ်။ ကိုယ်မရောက်တာကြာတဲ့ ရွာတန်းရှည်ဈေးက ဝယ်နေကျ ဖောက်သည်မပြောနဲ့ မြင်နေကျ ဈေ းသည်တွေ လမ်းသွားလမ်းလာတွေ ပြန်တွေ့ရရင်တောင် ပျော်မိတယ်။ စစ်ကြီးအပီး ပြန်တွေ့ရတဲ့ သူတွေလို ပဲခံစားပျော်ရွင် စိတ်ချမ်းသာရပါတယ်။ ကိုယ်ချစ်တဲ့သူတွေ ပြန်တွေ့ရတာ ကိုယ်မျက်မှန်းတန်းမိသူတွေ ပြန်မြင်နေရတာ စိတ်ချမ်းသာစရာကောင်းတာပေါ့။ တယောက်နဲ့တယောက် ပြန်တွေ့ချင်း နေကောင်းလားလို့ မေးရတဲ့ မေးခွန်းကိုက အသက်ဝင်လာတယ်။ အရင်တုန်းကထက်ပိုပီး ခံစားချက်တွေ ပါနေတယ်။ သည်လို အခြေအနေလေး ပြန်ရအောင် ယနေ့တိုင် ကိုယ်ရောစိတ်ပါ မနားတမ်း လုပ်ပေးကိုင်ပေးနေကြတဲ့ စေတနာ့ ဝန်ထမ်းတွေ၊ ကျမ်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ ၊ ဆရာဝန်ဆရာဝန်မများနဲ့တကွ အားလုံးသော သက်ဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်များ ကျေးဇူးကြီးလှပါတယ်။

နေ့စဉ်နေ့တိုင်း မေတ္တာပို့ဆုတောင်းပေးလျက်ရှိနေပါတယ်။ တကမ္ဘာလုံး ကျန်းမာ ကြပါစေ။

ဂ်ဴနီယာဝင်း - ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ (၁၁)

ဂ်ဴနီယာဝင်း - ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ (၁၁)

အတွေးအမြင် ၃၃၂။  ဂျွန် ၂၀၂၀။
(မိုးမခ) ဇွန် ၂၅၊ ၂၀၂၀
(John Von Newmann, Moore School)

(2001 ခုနှစ်ထုတ် M. Mitchell Waldrop (အမ် မီချယ် ဝါလ့်ဒရော့) ရေးသားသော The Dream Machine ကို ဘာသာပြန်ထားပါတယ်။ J.C.R. Licklider နဲ့ သူ့ရဲ့ ပါစင်နယ်ကွန်ပြူတာ နည်းပညာတော်လှန်ရေး အကြောင်း ဆိုပါတော့ လို့စာအုပ်မှာ ကြော်ငြာထားပါတယ်။ ဒီစာအုပ်ကို စတင်ဘာသာပြန်စဉ်က “အိပ်မက်ထဲက စက်ပစ္စည်း“ လို့ မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းတော့ သူ့စာအုပ်ထဲက ခေါင်းစဉ်တွေအတိုင်း ဆက်ဘာသာပြန်ခဲ့ပါတယ် ။ ဒါကြောင့် ဒီစာအုပ်အကြောင်းဟာ ခေါင်းစဉ်အမျိူးမျိူးနဲ့ သွားနေခဲ့တယ်ပေါ့။ စာအုပ်ထဲက ခေါင်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကွန်ပြူတာ နည်းပညာ တော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ အဲသည်ခေါင်းစဉ်နဲ့ပဲ ဆက်ရေးသွားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှလည်း အခုဆောင်းပါးများဟာ ကွန်ပြူတာဆိုတဲ့ နည်းပညာတော်လှန်ရေး အကြောင်း ပိုပီး လူတွေ သတိထားမိလာမယ် လို့ယူဆမိပါတယ်။ စာအုပ်ထဲမှာ ကွန်ပြူတာ ဆိုတဲ့ဝေါဟာရတစ်ခု အသက်သွင်းဖို့ကြိုးစားခဲ့တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ အများကြီးကို တွေ့ရပါတယ်။ တစ်ယောက်ဆီတိုင်းဟာ သူ့အရည်အချင်းနဲ့သူ ပီပြင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှေ့က ဆောင်းပါးများ မသိမမှီလိုက်သောလည်း ဆောင်းပါးတစ်ခုချင်းဆီဟာ သူတို့တွေအကြောင်း သိသာထင်ရှားနေတာကြောင့် ဖတ်လို့ကောင်းတဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို စာဖတ်သူများကို မိတ်ဆက်ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာသာပြန်သူရဲ့ ဖြည့်စွက်ချက်တွေကို ကွင်းစကွင်းပိတ်နဲ့ ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ )

(ယခုသည်လမှာတော့The Last Transition အပိုင်းကို ဘာသာပြန်ထားပါတယ်။ အဲသည်အပိုင်းက အိပ်မက်ထဲကစက်ပစ္စည်း အမည်အောက်မှာ ဘာသာပြန်တင်ဆက်ခဲ့ဖူးသေးတယ်။ အဲသည် အပိုင်းက မပီးသေးပါဘူး။ အခု အဲသည် ခေါင်းစဉ်နဲ့ပဲ သူ့အခန်းကို ပြန်ပိတ်တယ် ဆိုပါတော့။ ဒါကို “နောက်ဆုံး အကူးအပြောင်းကာလ“ လို့ပဲ ခေါင်းစဉ်တပ်ပါ့မယ်။)

Moore School (မိုးကျောင်းတော်ကြီး) က အုပ်စုတွေနဲ့ Von Newmann (ဗွန်နယူးမင်း) က ဆွေးနွေးမူတွေ လုပ်ရာကနေ Hardware (ဟာ့ဝဲ အကြမ်းထည်) နဲ့ Software (ဆော့ဝဲလ်အချောထည် )ကို အကြမ်းဖျင်းတော့ လုပ်ကြည့်ဖို့ သဘောတူခဲ့တယ်။ (hardware ဆိုတာ စက်ပစ္စည်း နဲ့ဆိုင်ပီး software ဆိုတာ စက်ကြီးကို အလုပ်လုပ်ဖို့ တင်ဆက်ပေးမယ့် ပရိုဂရမ်တွေ တည်ဆောက်ပေးထားတဲ့ အရာများ ဆိုပါတော့။ ဒါကို ယနေ့ခေတ်ကွန်ပြူတာ ကျွမ်းကျင်သူများရော ကွန်ပြူတာ စိတ်ဝင်စားသူတွေ တီးမိခေါက်မိပီးသားပါ။ ဟာ့ဝဲဆိုတာ ကွန်ပြူတာစက်ပုံးကို ဖွင့်လိုက်ရင် တွေ့ရတဲ့ ကြိုးတွေ ခေါင်းတွေ စက်ကရိယာတွေ မှတ်ညဏ်တွေ အချက်အလက်ဒေတာတွက်ချက်မူတွေ ကိုဆိုလိုပီး ဆော့ဝဲဆိုတာ စီဒီအပြာ းလေးတွေထဲ ပရိုဂရမ်များ ထည့်သွင်းထားတဲ့ အရာတွေပါ။)

ဟာ့ဝဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ပြောရရင် သူ့(နယူမင်း) အကြံညဏ်က သစ်ပင်တွေထက်ကို တောအုပ်ကြီးကို စဉ်းစားနေသလို ဖြစ်နေတယ်။ ပြွန်ချောင်းအလွတ်တွေနဲ့ လ ျှပ်စီးပတ်လမ်းတွေကို ဆွေးနွေးတာကို သိပ်ကြီး ဦးစားမပေးတော့ဘူး။ အဲသည်တုန်းက တကယ်ပဲ နည်းပညာဟာ တိုးတက်နေတယ် ဆိုတော့ သူတို့က ကွန်ပြူတာ ဆိုတဲ့ အဲသည်စက်ကြီးဆီကို သွားနေကြပီပေါ့။ ကွန်ပြူတာ ဒီဇိုင်းကို J. Presper Eckert (ဂျေ ပရောစပါ အက်ကာ့) (သူက ကွန်ပြူတာဒီဇိုင်းတွေ ကို လောဂျစ်နဲ့စဉ်းစားပေးသူ) က ဒါကို အဓိကထား ပြောလာတယ်။ အဲသည် ရူပ်ထွေးတဲ့ ဒီဇိုင်းက တကယ်ပဲ စားပွဲပေါ် တင်ပီဆိုရင်တော့ အင်ဂျင်နီယာတွေ က နည်းပညာတွေသုံးပီး အလုပ်လုပ်တော့မယ် ဖြစ်ပါတယ်။

ဗွန်နယူမင်း က နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာကို ပုံကြမ်းဆွဲပါတယ်။ ဒါကို McCulloch (မက်ကူးလော့) နဲ့ Pitts (ပစ်) တို့၂ယောက့်က ဒီဟာအပေါ်ကို အသေးစိတ် သြဇာသက်ရောက်နေ တာတော့ ရှိနေတယ်။ (ဒီနေရာမှာ သူတို့စိတ်ကူးနဲ့ လ ျှပ်စစ်ပတ်လမ်းများနဲ့ အင်ဂျင်နီယာများတွဲဖက်ပီး စက်ကြီးကို တည်ဆောက်ဖို့ လုပ်ငန်းစတဲ့အ ကြောင်းများ အသေးစိတ် ရေးသားထားတာတွေ ကျော်လိုက်ပါ့မယ်။) ဗွန်နယူးမင်းက ရူပ်ထွေးတဲ့ ကွန်ပြူတာ စနစ်တစ်ခုကို ယူနစ် ၅ခုနဲ့ ပုံကြမ်းဆွဲတော့ သူ့စိတ်ထဲမှ လူ့ကိုယ်ခနာထဲက အတွင်းကလီဇာတွေ ထည့်သွင်းနေရသလိုပဲ ခံစားနေရပါသတဲ့။ (အာရုံငါးပါး ဆိုတဲ့ သဘောတရားကို သူက ကွန်ပြူတာနဲ့ ဆက်စပ်စဉ်းစားနေတဲ့သဘောပါ။) စက်ရဲ့အတွင်းထဲကို ဇီဝဗေဒသဘောတရားတွေ ထိုးသွင်းတော့လည်း ဦီးနှောက်ထဲကို အာရုံကြောတွေ ထည့်သွင်းနေရသလိုပါပဲတဲ့။ အဲဒါက အရိုးတွေ၊ ကြွက်သားတွေ၊ လှူပ်ရှားမူတွေကို ချူပ်ကိုင်နေမယ့်နေရာပေါ့တဲ့။ ကျန်တာတော့ သူက သချာင်္အပေါင်းအနှူတ် မြှောက်စား နဲ့သွားမယ်။ အဲဒါကို ဥပမာ ပြရရင် calculator (ကယ်ကူလေတာ ဂဏာန်းတွက်စက်) သဘောပေါ့။ အဲစက်ပစ္စည်းနည်းပညာကို ပေါင်းမယ်။ဒါက ကွန်ပြူတာ တစ်ခုလုံးကို ချူပ်ကိုင်မယ့် အတွက်အချက် သဘောတရား - ပေါင်းမယ် နှူတ်မယ် မြှောက်မယ် စားမယ် နှစ်ထပ်ကိန်းရှာမယ် စသဖြင့်။ အဲဒါတွေကို တဲ့ binary (သုညနဲ့ ၁ ပဲပါတဲ့ အတွက်အချက်နည်းပညာ) (0 1) နဲ့ပဲ အလုပ်လုပ်မယ်။

နောက်တစ်ဆင့်က နယူးမင်းက မှတ်ဉာဏ်ဆိုတာကို တည်ဆောက်မယ်။ အဲသည်မှာ အချက်အလက်တွေ သိမ်းဆည်းမယ်၊ ပရိုဂရမ်တွေ ရှိမယ်၊ ရလဒ်တွေ ပါမယ်၊ နောက်ဆုံး အဖြေထုတ်မယ်။ သချာင်္သဘောတရားတွေ စဉ်းစားကြည့်လိုက်ပါ အဲဒါတွေ ထဲမှာ အသုံးချ သချာင်္သဘောတရား အများဆုံးသုံးမယ် ဆိုပါတော့။ သည်တော့ နယူမင်းက အခုလို တွက်တယ်။မှတ်ညဏ် တည်ဆောက်ဖို့ဆိုရင် Binary (ဘိုင်နရီ - သုညနဲ့ ၁ပဲပါတဲ့ ကိန်းများ) အလုံးပေါင်း ၂၅၆ ၀၀၀ (၂သိန်း ၅သောင်း ၆ထောင်) ထားဖို့ နေရာ ရှိရမယ်။ အဲဒါက ၃၂ ကီလိုဘိုက် ရှိတယ်။ အခု လက်ရှိ နဲ့ အဲသလို ရှိတယ်။ သို့သော ်အဲသည် ၁၉ ၄၅ ခုနှစ်တုန်းကတော့ အဲဒါကိုက တကယ့် ပြသနာတစ်ခုလို စဉ်းစားနေကြရတာ။ ဆွေးနွေးမူပေါင်းများစွာ ကျော်လွန်ခဲ့ပီးတော့မှ အဲသည် မှတ်ညဏ်ကု ိတည်ဆောက်တော့မယ်လို့ နယူးမင်းက ဆုံးဖြတ်တာပါ။ သည်တော့ သည်နေရာမှာ ဖြတ်ပြောရရင် ၁၉၇၀ ခုနှစ်တွေမှာ Microchip ခေတ် ဆိုတာ ရောက်လာမယ်။ (မိုက်ကရိုချစ်စ် ဆိုတာက အလွန့်အလွန်သေးငယ်သော အပိုင်းအစ ဆိုပါတော့ မှတ်ဏ်တွေကို သိမ်းဆည်းပေးမယ့် အပိုင်းအစ။) အဲသည် မိုက်ကရိုချစ်စ် နည်းပညာတော်လှန်ရေး တိုင်အောင်ပေါ့လေ Memory (မက်မိုရီ) ဟာ သည်အတိုင်း သွားနေရတုန်းပါပဲ။ အဲသည် မိုက်ကရိုချစ်ပ် မရာက်ခင်အထိတော့ မှတ်ညဏ်ကိစ္စက လုံးပန်း ရုန်းကန်နေကြရတုန်းပါပဲတဲ့။

နောက်ဆုံးမှာတော့ နယူမင်း က ကွန်ပြူတာရဲ့ အသည်းနလုံးဆိုတာဟာ အဓိကထိန်းချူပ်ယူနစ် ပါလို့သူက ပြောလာပါတယ်။ နောက်ဘာဆက်လုပ်ရမယ်ဆိုတာကို ညွန်ကြား ပြောတဲ့ စနစ်လို့ ဆိုပါတော့။ ယနေ့ခေတ်မှာ အဲဒါကို CPU (Central Programming Unit) (စီပီယူ အဓိကပရိုကရမ် ယူနစ်) လို့ခေါ်ဝေါ်ကြပါတယ်။ မှတ်ဉာဏ်ထဲမှာ သိမ်းဆည်းထားတဲ့ ပရိုဂရမ်တစ်ခုလုံးကို ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို အမိန့်ပေးနေတဲ့ စနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲသလိုဆိုရင်တဲ့ အဲသည် ယူနစ် အလုပ်လုပ်ပြဖို့ ပရိုဂရမ် တွေကို ဘယ်လို ရေးဆွဲ ကြမလဲ။

အဲသည် အဖြေကို ပေးမယ့်သူကတော့ အယ်လန်ကျူးရင်းဖြစ်ပါတယ်။ သည်တော့ ဗွန်နယူးမင်း ခေါင်းမခဲရတော့ဘူးပေါ့။ ကျူရင်းက သေချာပေါက်သိတယ်ပေါ့။ သူ့ရဲ့စက်ကြီးက တကယ်ပဲ ဒီအဖြေကိုထုတ်ပေးတော့မယ်ပေါ့။ input (အင်ပွတ် ဆိုတာ စက်ကြီးထဲကို ပစ်သွင်းလိုက်မယ့် အချက်အလက်တွေ ) နဲ့ output (အောက်ပွတ်ဆိုတာ ပြန်ထွက်လာမယ့် ရလဒ် အချက်အလက်တွေ ) ဒါတွေကို ယူနစ်တွေ လို့ ဆိုရင်ရပါတယ်။ အဲဒါတွေက တိတ်သားတွေထဲကနေ သူ့ဟာနဲ့သူ ရွေးထုတ်ပေးတော့မယ်ဆိုပါလား။ ဟော … အဓိက အတွက်အချက်တွေ၊ စီပီယူ တွေကနေ read/write (ရိနဲ့ရိုက် ဆိုတာ ဖတ်တယ်၊ ပြီးတော့ ရေးတယ် ။ အဲဒါတွေက ကွန်ပြူတာအသုံးတွေပါ၊ ရှေ့တုန်းကမှာ ရှင်းပြခဲ့ပီးပီထင်ပါတယ်) ဆိုတာတွေကို လုပ်ပြတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကို ဗွန်နယူမင်းက ဘယ်လိုသုံးသပ်လဲဆိုတော့ ကျူရင်းရဲ့ ကွန်ပြူတာဒီဇိုင်းကတော့ တကယ့် ကမ္ဘာမှာ အလုပ်ဖြစ်လာဖို့ ငွေရေးကြေးရေး၊ အမြန်နှူန်း၊ တိကျသေချာမူနဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရမူ တွေ ဖြစ်လာရမယ်။ အဲဒါက ဘာကိုပြောတာလဲဆိုရင် ကျူရင်းရဲ့စက်ကြီးဟာ အခြေခံအားဖြင့် အတွက်အချက် နိုင်နင်းမူမှာ စိတ်ချရမယ် အဲဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ လုံးဝ စိတ်မပူရဘူးဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သည်တော့ အဲသည်ဒီဇိုင်းဟာဖြင့် ပြိုင်ဘက်ကင်းပြီး အတည်ဖြစ်လာဖို့ လုံလောက်သောအချိန်ပေးရမယ့်အပြင် သိမ်းဆည်းပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ရဖို့လည်း စောင့်ရလိမ့်မယ်။

နယူးမင်းက အခုကိစ္စကို အလွယ်ဆုံးနဲ့အရိုးရှင်းဆုံးပဲ ဖြစ်နိုင်တာ စဉ်းစားမယ်လို့ဆိုတယ်။ သူက အခုလို မဆုံးနိုင်တဲ့ သံသရာစက်ဝိုင်းကြီးလိုပဲ လည်နေမယ့်အစားတဲ့ ၊ နောက်တဆင့်ဖြစ်လာမယ့် မှတ်ညဏ်ယူနစ်ကို ကျော်ပီး စဉ်းစားကြတာပေါ့တဲ့။ အဲဒါကို ဖြစ်နိုင်သလောက် operation (အော်ပရေးရှင်း) (အပေါင်းအနူတ် အမြှောက်အစား ကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပုံပဲ) ကိုလုပ်မယ်တဲ့။ ပြီးတော့ မှတ်ဉာဏ်ကနေ ပြန်ပို့ပေးမယ့် ရလဒ်ကို တွက်ချက်ကြမယ်။ သည်တော့ အချက်အလက်တွေကို စုဆောင်းမယ်၊ တွက်ချက်မယ်၊ ပြန်လာမယ်။ စုဆောင်း တွက်ချက် ပြန်လာ။ အဲဒါပဲ။ အဲသည် အဆင့်တစ်ခုကို အစီအစဉ်အလိုက်သွားမယ်။ တဆင့်ပီးမှ တဆင့်။ ပြောရရင် ဘာနဲ့တူသလဲဆိုတော့ ညစာ အတွက် စီစဉ်ထားတဲ့အသုတ်တစ်ပွဲကို ခက်ခဲတဲ့နည်းလမ်းနဲ့ တင်ဆက်သလိုပေါ့တဲ့။ အပြင်ထွက်မယ်၊ ဆလပ်ရွက်တွေ ဝယ်မယ်၊ အိမ်ကိုသယ်လာမယ်၊ ပြီးတော့ ခွာမယ်။ အပြင်ထွက်မယ် မုန်လာဥတွေဝယ်မယ်၊ အိမ်သယ်လာမယ်၊ ပြီးတော့ ဝါးမယ်။ အပြင်ထွက်မယ် သစ်သီးတွေဝယ်မယ်….. စသဖြင့် စသဖြင့်ပေါ့။ အဆင့် မကျော်ရဘူး။ ဒါကိုအမြဲ ၁ ကပြန်စမယ်။ အဲဒါပဲ။ ဒါပေမယ့် ဗွန်နယူမင်က စောဒကတက်တယ်။ အဲသည်လို ရူပ်ထွေးတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ သွားနေတာဟာ အမှားတွေ ပိုဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သူက ဆိုတယ်။

ဆက်ပြောရရင်တော့ တဲ့။ ၁၉ ၄၀ခုနှစ် နည်းပညာအရ ဆက်တိုက်ဆက်တိုက် လုပ်သွားရတဲ့ အော်ပရေးရှင်း တွေ က ပေးဆပ်မူတွေ ရှိလာနိုင်တယ်။ ထပ်ပြောရရင် ၁၉ ၇၀ခုနှစ်ကို ရောက်လာတာတောင်မှ စျေးသက်သက်သာသာ Microchips မိုက်ကရိုချစ်ပ် (အလွန်အလွန်သေးငယ်သော အပိုင်းအစ) ရယ်၊ အသုံးတည့်မူ ဆိုတာရယ်နဲ့ တကယ်အဆင်ပြေတဲ့ ကွန်ပြူတာတွေ တည်ဆောက်မှုနဲ့အပြိုင် လိုက်ပါလျက်ရှိနေတယ်။ ပြီးတော့ ယနေ့ခေတ် မှာ Personal Computer (ပါစင်နယ်ကွန်ပြူတာ - ကိုယ်ပိုင်ကွန်ပြူတာ - ကိုယ်တစ်ဦးတည်းနဲ့ သာသက်ဆိုင်သော ကွန်ပြူတာ လက်တော့) တစ်လုံးတစ်ခုက တဆင့်ပီးတဆင့် ဆိုတဲ့ ဗွန်နယူမင်းရဲ့ နည်းပညာကို အခြေခံနေရဆဲဖြစ်ကြောင်းပါ။

ဂျူနီယာဝင်း--