နီယာဝင်း ● ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသိ့ု ခြေလှမ်းများ (၃)

ဂျူနီယာဝင်း ● ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသိ့ု ခြေလှမ်းများ (၃)

(မိုးမခ) စက်တင်ဘာ ၃၊ ၂၀၁၉

(၂၀၀၁ ခုနှစ်ထုတ် M. Mitchell Waldrop (အမ် မီချယ် ဝါလ့်ဒရော့) ရေးသားသော The Dream Machine ကို ဘာသာပြန် ထားပါတယ်။ J.C.R. Licklider နဲ့ သူ့ရဲ့ပါစင်နယ်ကွန်ပြူတာ နည်းပညာတော်လှန်ရေးအကြောင်းဆိုပါတော့လို့ စာအုပ်မှာ ကြော်ငြာထားပါတယ်။ ဒီစာအုပ်ကို စတင်ဘာသာပြန်စဉ်က အိပ်မက်ထဲက စက်ပစ္စည်းလို့ မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်း တော့ သူ့စာအုပ်ထဲက ခေါင်းစဉ်တွေအတိုင်း  ဆက်ဘာသာပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီစာအုပ်အကြောင်းဟာ ခေါင်းစဉ် အမျိုးမျိုးနဲ့ သွားနေခဲ့တယ်ပေါ့။ စာအုပ်ထဲက ခေါင်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကွန်ပြူတာနည်းပညာတော်လှန်ရေးသို့ ခြေလှမ်းများ ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ရေးခဲ့တာ အခုက တတိယရောက်လာတော့ အဲသည်ခေါင်းစဉ်နဲ့ပဲ ဆက်ရေးသွားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမှလည်း အခုဆောင်းပါးများဟာ ကွန်ပြူတာဆိုတဲ့ နည်းပညာတော်လှန်ရေးအကြောင်း ပိုပြီး လူတွေ သတိထားမိလာမယ် လို့ ယူဆမိပါတယ်။ စာအုပ်ထဲမှာ ကွန်ပြူတာဆိုတဲ့ဝေါဟာရတစ်ခု အသက်သွင်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ အများကြီးကို တွေ့ရပါတယ်။ တစ်ယောက်ဆီတိုင်းဟာ သူ့အရည်အချင်းနဲ့သူ ပီပြင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှေ့ကဆောင်းပါးများ မသိမမီ လိုက်သောလည်း ဆောင်းပါးတစ်ခုချင်းဆီဟာ သူတို့တွေအကြောင်း သိသာထင်ရှားနေတာကြောင့် ဖတ်လို့ကောင်းတဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို စာဖတ်သူများကို မိတ်ဆက်ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။)

(မက်စက်ချူးဆက် အင်ဂျင်နီယာတက္ကသိုလ်မှာ သြဇာသက်ရောက်လှတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကြီး Norbert Wiener (နော်ဘတ် ဝီနာ) က ကွန်ပြူတာခေတ်ကိုသွားဖို့ ခြေလှမ်းတွေလှမ်းခဲ့တဲ့အထဲမှာ သူချပြခဲ့တဲ့ခေါင်းစဉ်တွေထဲက ဒုတိယတစ်ခုအကြောင်း အခုဆက်ပါ့မယ်။ မက်စချူးဆက်တက္ကသိုလ်က Claude Shannon (ကလော့ ရှနွန်) အကြောင်းတွေ ပြန်ပါလာပါ့မယ်။ ဘာသာပြန်သူရဲ့ ဖြည့်စွက်ချက်တွေကိုတော့ အခုလို ကွင်းစကွင်းပိတ်နဲ့ ဖော်ပြထားပါတယ်။)

(သချာၤကိန်းဂဏာန်းတွေကနေ သုညနဲ့ တစ်ပဲပါတဲ့ အခြေနှစ်ခု ဘိုင်နရီသချာၤ (Binary) စနစ်ဆီသို့ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အကြောင်း အရင်လက ရှင်းပြပီးပါပီ ။ အခု ဒုတိယ ခေါင်းစဉ်ဖြစ်ပါတယ်။ နော်ဘတ်ဝီနာ ချပြခဲ့တဲ့ ခေါင်းစဉ်များအဆက်ပါ။)

စက်ပစ္စည်းစနစ်မှသည် လျှပ်စစ်သို့၊ လျှပ်စစ်စနစ်မှသည် လုံးဝဥသုံလျှပ်စစ်ဆီသို့

(ခေါင်းစဉ်ကို နားလည်သလောက် ရှင်းရရင်  အဲသည်ခေတ်တုန်းက စက်ကရိယာစနစ်ကို အဓိကထားအသုံးပြုကြတယ်။ လျှပ်စစ်ကို အသုံးပြုမူနည်းပါးတယ်။ ဒါကြောင့် စက်ကနေ လျှပ်စစ်ကိုအကူးဟာ သိပ်ကိုကြီးမားတဲ့ အပြောင်းအလဲကြီး ဖြစ်တယ်။ အခုခေတ်ကလူတွေကတော့ လျှပ်စစ်များဆိုပြီး အထူးအဆန်းလုပ်နေရလား ပြောမှာပါပဲ။)

ဝီနာချပြခဲ့တဲ့  အဆင့်မြင့်လျှပ်စစ်စနစ်က ဘွတ်ချ်ကို အံ့သြအောင် မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ လျှပ်စစ်နည်းပညာက ၁၉၃၀ ခုနှစ် တွေမှာ လျှင်လျှင်မြန်မြန်ကို တဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာတယ်။ ဒါဟာ ရေဒီယိုနဲ့တယ်လီဖုန်း စက်မူလုပ်ငန်းတွေကို ကျေးဇူးတင် ရမယ်။ ဒါ့အပြင် တွက်ချက်မူနည်းပညာရပ်ရဲ့ တိုးတက်မှုကိုလည်း မေ့ထားလို့မရဘူး။ လျှပ်စစ်စက်ပစည်း နည်းပညာက တစက္ကန့်အတွင်းမှာ ပိတ်နိုင်ဖွင့်နိုင် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ လုပ်နိုင်ရတယ်။ ပြီးတော့ စက်ပစ္စည်းဆိုင်ရာတွက်ချက်မှုကလည်း ပဲ တစက္ကန့်အတွင်းမှာ အလုပ်တွေ အများကြီးလုပ်နိုင်ရတယ်။

ဒါကြောင့်လဲ ရှေ့တုန်းက လျှပ်စစ်မပါတဲ့ စက်ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုလာရာကနေ ပလပ်ထိုးပြီး သုံးရတယ်ဆိုတဲ့ လျှပ်စစ်သုံး စက်ပစ္စည်းတွေကို အသုံးများလာတာ။ လျှပ်စစ်ကွန်ပြူတာဆိုပြီး လုံးဝဥသုံ လျှပ်စစ်တွေနဲ့ပဲ တည်ဆောက်တဲ့ စက်ကရိယာ တွေကို စတင်ရုပ်လုံးပေါ်လာအောင်လုပ်ပေးခဲ့သူကိုပြပါဆိုရင် Iowa State University (အိုင်အိုဝါတက္ကသိုလ်) က ရူပဗေဒ ပညာရှင် ပါမောက္ခ John V. Atanasoff (ဂျွန် ဗီ အာတာနာဆော့ဖ်) ဖြစ်ပါတယ်။ (အခုသူ့ကို ဆက်မိတ်ဆက်ပေးပါ့မယ်။)

နှစ်များစွာ ဂျွန် အာတာနာဆော့ဖ်ဟာ ဓါတ်ပြားဟောင်းကြီးကိုဖွင့်ခဲ့ပါတယ်လို့ ဆိုတယ်။ သူက (ရှေ့ကလူတွေ အော်ခဲ့သ လိုပဲ) ကွန်ပြူတာစက်ပစ္စည်းကို တည်ဆောက်မယ်တဲ့။ ကျောင်းသားတွေအတွက်တဲ့။ ကျောင်းသားတွေဟာ အသုံးမကျတဲ့ အတွက်အချက်တွေမှာ အချိန်ကုန်နေတယ်တဲ့။ တကယ်စဉ်းစားတာကျ မရှိဘူးတဲ့။  သူတကယ်သင်ကြားပို့ချတဲ့အခါ သူက တွက်ချက်မူ တွေကို သိပ်အချိန်မပေးဘူး။ ပုစ္ဆာကိုပဲ အဓိကထားသတဲ့။  ၁၉၃၇ ခုနှစ်ရဲ့ အလွန်အေးချမ်းတဲ့ဆောင်းတွင်းကာလ ညတညမှာတော့ သူသည်းငြီးမခံတော့ဘူးတဲ့။ သူတကယ့်ကို အဲသည်ကိစ္စကို လေးလေးနက်နက် စဉ်းစားတော့တာပဲတဲ့။

အဲသည်စိတ်ကူးလေး ပေါ်လာတာနဲ့တင် သူက အိုင်အိုဝါက အန်မ် ဆိုတဲ့ဒေသဆီကို ဦးတည်ဖို့  ကားပေါ်ကို ရုတ်တရက် ခုန်တက်ပီး အရှေ့ဘက်ကို တနာရီ မိုင်၈၀ နှုန်းနဲ့ အပြည့်မောင်းသွားသတဲ့။ ၃ နာရီလောက်ကြာတော့ မစ်စ်စပီမြစ်ကို ဖြတ် ပြီး အီလီနွားစ်မြို့ဆီကို ဆက်တယ်။ လမ်းပေါ်က အိမ်တအိမ်မှာ တထောက်နားတယ်။ သူကိုယ်တွင်းနွေးသွားအောင် လုပ်တယ်။ အဲသည်လို သူ့လက်တွေ ခြေတွေ အနွေးဓါတ်ရအောင်လုပ်ရင်းကနေ ကွန်ပြူတာအလုပ်ကြီးတစ်ခုကို လုပ်ဖို့ တော်တော်ကြီးကို အန္တရာယ်များတဲ့ အကြံ ၄ ခု ရလာပါသတဲ့။

ပထမတစ်ခုက George Stibitz (ဂျော့ စတီဘစ်) (သူက သချာ်အင်ဂျင်နီယာပါ။ သူ့အကြောင်း သူ့ဆားကစ်တွေအကြောင်း အရင်လက မိတ်ဆက်ပေးပီးပါပီ) အဲဒီလူနဲ့ သူ့အဖွဲ့သားတွေ လွတ်လွတ်လပ်လပ် လုပ်နေကြတဲ့ ဓါတ်ခွဲခန်းမှာ အာတာနာ ဆော့ဖ် က သူ့ရဲ့တွက်ချက်မူနည်းပညာကို ဘိုင်နရီစနစ် (binary စနစ်အကြောင်း ရှေ့မှာ ရှင်းခဲ့ပီးပီ။ အခြေ၂ နဲ့ပဲ စဉ်းစားတဲ့ သချာၤနည်းပညာ ဆိုပါတော့။) နဲ့ပဲလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တယ်။ ဒုတိယက ပြွန်ချောင်းတွေနဲ့ပဲ ဆက်ချီတက်ဖို့ အလုပ်လုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တယ်။ သူက ပြွန်ချောင်းတွေဟာ လောင်တတ်တယ်ဆိုတဲ့ ပြဿနာကို ကောင်းကောင်းသိထားပေမယ့် သူက မြန်မြန်အလုပ်ဖြစ်ဖို့ကိုပဲ ဦးစားပေးတယ်။ တတိယက ကွန်ပြူတာတွေနဲ့ တွက်ချက်နေရာမှာ ကိန်းဂဏန်းကြီးကြီးဆီကို တရွေ့ရွေ့သွားတဲ့ တဆင့်ပြီးတဆင့်ဆိုတဲ့ပုံစံကို သွေဖီပီး တခြားဘက် တခြားနည်းလမ်းကနေ သွားမယ်လို့ဆိုတယ်။ စတုတ္ထကတော့ သည်နေရာမှာ ယနေ့ခေတ်သိထားတဲ့ Memory (မန်မိုရီ) (မှတ်ဉာဏ်လို့ အဓိပ္ပါယ်ဖော်ပါတယ်။ ကွန်ပြူတာ မှာသုံးတဲ့ မန်မိုရီကဒ်တို့လိုပဲ နည်းပညာတစ်ခုဆိုပါတော့) ဆိုတဲ့ အတွင်းပိုင်းနည်းပညာကို လျှပ်စစ်ပုံစံနဲ့ရော ဘိုင်နရီစနစ်နဲ့ပါ သွားကြည့်မယ်။

အာတာနာဆော့ဖ်က အလုပ်ဆက်လုပ်တယ်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်မှာ သူ့ဒီဇိုင်းရပီဆိုတော့ ထုံးစံအတိုင်း ပိုက်ဆံလိုပြီ။ ၁၉၄၁ ခုနှစ် နှစ်လည်ပိုင်းလောက်မှာ သူ့တပည့် Clifford Berry (ကလစ်ဖို့ ဘယ်ရီ) ရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်နဲ့အတူ စက်ပစ္စည်းကို လည်ပတ်စေကာ အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ အဲသည်ကွန်ပြူတာကို Atanasoff-Berry Computer (ABC) (အာတာနာဆော့ဖ်-ဘယ်ရီ ကွန်ပြူတာ) (အေဘီစီ) လို့နောက်ပိုင်းမှာတော့ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသတဲ့။ အရွယ်အစားက အတော်သေးတယ်။ ရုံးသုံးစားပွဲ လောက်ပဲ ရှိတယ်။ (အခုခေတ်ကွန်ပြူတာတွေနဲ့မယှဉ်နဲ့ပေါ့။ အဲသည်ခေတ်က ကွန်ပြူတာစက်ဆိုတာ အခန်းတစ်ခန်းစာ အပြည့်ရှိတယ်လေ။ သည်တော့ စားပွဲတစ်လုံးလောက်ဆိုတာ တော်တော်သေးတဲ့ထဲ ပါတာပေါ့။) ပြွန်ချောင်း ၃၀၀ (သုံးရာ) ပါတယ်၊ အချက်အလက်သိုမှီးတဲ့ စက်ပါတယ်။ လည်ပတ်နေတဲ့ဒရမ်လို အရာလည်းပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အိုင်ဘီအမ်စတိုင်လို့ ယနေ့ခေတ်ဟောင်းကွန်ပြူတာတွေလို ကဒ်တွေဖတ်တဲ့ အချက်အလက်ယူနစ်တွေပါတယ်။ ပြောရရင် အေဘီစီကွန်ပြူတာဟာ အမှားမပါပဲ တော်တော်အလုပ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။

အာတာနာဆော့ဖ် က သည့်ထက် ပိုကောင်းတဲ့ တီထွင်မူတော့ မလုပ်ခဲ့ဘူး။ သိပ်မကြာခင်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက စစ်ထဲဝင်ဆင်နွဲတယ်။ ၁၉၄၁ ဒီဇင်ဘာ။ သူကဝါရှင်တန်ဒီစီက နာဗာဓါတ်ခွဲခန်းကို သွားတယ်။ အဲသည်မှာ မြေမြုပ်ဗုံးဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မူတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။ အဲသည်ကနေ သူက ကွန်ပြူတာတွေဆီ ပြန်မသွားတော့ဘူး။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သူ့အမည်ဟာ အေဘီစီ (ကွန်ပြူတာ) ကို စတင်မိတ်ဆက်ပေးတဲ့ လျှပ်စစ်ကွန်ပြူတာအပြည့်ကို ပြပေးခဲ့တဲ့ ပထမဦးဆုံးလူသားတစ်ဦးပေါ့။ သူလုပ်ခဲ့သမျှတွေထဲမှာ အခု ကွန်ပြူတာနည်းပညာ တော်လှမ်းရေးခြေလှမ်းကို ချပြလိုက်တာလေးကို အခုဆွဲထုတ်ပြလိုက် တာပါပဲ။

ဂျူနီယာဝင်း