သတၱိရွိျခင္း

(2010 ၾသဂုတ္လတုန္းကစိတ္ကူးခ်ဴိခ်ဴိ၁၁ႏွစ္ျပည့္ထုတ္စာအုပ္ထဲက“ရဲစြမး္သတၱိ”

ဆုိတဲ့စာအုပ္အတြက္“သတၱိရွိျခင္း”ဆုိတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႕ပဲေဆာင္းပါးအသစ္တစ္ပုဒ္ေရး

ေပးဖူးတယ္။အခုေဆာင္းပါးကေတာ့လြန္ခဲ့တဲ့၉နွစ္တုနး္ကေရးခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးပါ။

လြန္ခဲ့တဲ့၉ႏွစ္တုန္းကေရးခဲ့တဲ့အခုေဆာင္းပါးကုိအရင္တစ္ခါတင္ဖူးျပီးသား

“သတၱိရွိျခင္း”(2010ခုႏွစ္ကေဆာင္းပါး)နဲ႕ယွဥ္ဖတ္ၾကည့္ပါလား။)

အမွတ္၁၄၈၊2001 ခုႏွစ္မတ္လထုတ္အေတြးအျမင္မဂၢဇင္းမွ

 ဂ်ဴနီယာ၀င္း

သတၱိရွိတာနဲ႕မရွိတာကုိအမ်ဴိးမ်ဴိးအဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ဘယ္လုိပဲအဓိပၸါယ္သတ္မွတ္

ပါေစ၊သတိၱရွိတာကိုပဲၾကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကပါတယ္။ကၽြန္မတုိ႕သည္လည္းသတၱိရွိတဲ့လူတစ္ေယာက္

ပဲျဖစ္ခ်င္ၾကပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ဒီသတၱိဆုိတာဘယ္ေလာက္ေတာင္အင္အားၾကီးလုိ႕လႊမ္းမိုးေနတာ

ပါလိမ့္လုိ႕စဥ္းစားမိတယ္။

ကေလးဘ၀ကတည္းကဆရာစာေမးရင္ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ထေျဖရဲ႕တာ၊ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမၾကီးအခန္းကုိ

ကိစၥရွိလို႕သြားရရင္သတၱိရွိတဲ့သူကုိပဲေရြးခ်ယ္သြားခုိင္းတတ္တာကစလုိ႕သတၱိဟာေတာ္ေတာ္

အေရးပါေနပါတယ္။တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ရန္ျဖစ္ၾကတဲ့အခါဗလေကာင္းတဲ့ကေလးက

အႏုိ္င္ရသြားရင္ဒါကိုပဲသတၱိလုိ႕ေခၚေ၀ၚသလားလုိ႕ထင္ခဲ့မိတယ္။ရူံးမယ္မွန္းသိလ်က္နဲ႕ကိုယ့္

ထက္ဗလေကာင္းတဲ့သူကုိျပိဳင္ခ်ရဲသူကုိေရာသတၱိရွိတယ္လုိ႕ေခၚသလား။ဒါေတြးစရာပါပဲ။

အဲဒီအတြက္OliverGoldsmith (1728-1774)ရဲ႕စာေၾကာင္းအခ်ဴိ႕ကုိထည့္စဥ္းစားၾကရပါမယ္။

For he who fights and runs away,

Lives to fight another day.

အဓိပၸါယ္ကရွင္းပါတယ္။လူဆယ္ေယာက္နဲ႕ကုိယ္တစ္ေယာက္ဆုိရင္ဘယ့္နွယ္လုပ္ပါ့မလဲ။

ထြက္ေျပးမွာေပါ့။ဒါကိုသတၱိမရွိဘူးလုိ႕မဆုိႏုိင္ပါဘူး။မိမိမွာရွိတဲ့ညဏ္တစ္မုိက္ေလးနဲ႕မုိက္ရူး

ရဲဆန္တဲ့လုပ္ရပ္ကိုမလုပ္တာဟာကိုယ့္အသက္ဆက္ရွင္ဖုိ႕၊ရင္ဆုိင္ဖို႕အင္အားေတြရလုိက္

တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခါတစ္ရံမွာတစ္ခုခုကိုဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖုိ႕ခ်ီတုံခ်တုံျဖစ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။အဲဒီအခါမွာ

တစ္ေယာက္တစ္ေယာက္ကသတၱိဆုိတဲ့စကားလုံးနဲ႕ကိုင္လုိက္ရင္ကိုယ့္ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္

ေတြေတာင္ကုိယ္တကယ္လုပ္ခ်င္ေနတာကေနေသြဖည္သြားတာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။

William Shakespeare(1564-1616)ေရးတဲ့Julius Caesarျပဇာတ္မွာ ဂ်ဴးလိယက္ဆီဇာ

JuliusCaesarရဲ႕သတၱိကုိအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိပုံေၾကာင့္သူ႕ကုုိသူ႕လူေတြသတ္ျဖတ္မယ့္အစီ

အစဥ္ထဲတုိး၀င္သြားခဲ့ရပါတယ္။

မတ္လ၁၅ ရက္သို႕မဟုတ္ The Ides of March မနက္မွာCaesarရဲ႕ဇနီး Calpurniaဟာ

အိပ္မက္ဆုိးတစ္ခုမက္ခဲ့ပါတယ္။အိပ္မက္အရထုိေန႕မွာက်င္းပမယ့္ Senate House

အစည္းအေ၀းကုိတက္ေရာက္မယ့္Caesar အတြက္နိမိတ္မေကာင္းဘူးလုိ႕ဆုိပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ Caesar ကိုအိမ္ျပင္မထြက္ဖုိ႕၀ိုင္းတားၾကပါတယ္။Caesarကေတာ့အခုလုိ

ယူဆပါတယ္။

“Cowards die many times before their death. The valiant never taste

of death but once.”

“သူရဲေဘာေၾကာင္သူမ်ားဟာအၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာေသပါတယ္။သတၱိရွိသူမ်ားဟာ

တစ္သက္မွာတစ္ခါသာေသပါတယ္။”

သတၱိရွိတယ္ဆုိတာဟာအႏၱရယ္ကုိမေၾကာက္ျခင္းနဲ႕ရင္ဆုိင္ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႕

Caesar ကဆုိပါတယ္။“အႏၱရယ္ေကာင္နဲ႕ဆီဇာနဲ႕ဟာတစ္ရက္တည္းေမြးခဲ့တဲ့

ျခေသ့ၤႏွစ္ေကာင္ျဖစ္ပါတယ္။ျပီးေတာ့ ဆီဇာ ဟာအၾကီးျဖစ္ျပီးပိုျပီးေတာ့ေၾကာက္

ဖြယ္ေကာင္းပါတယ္။”

We are two lions litter’d in one day,

And I the elder and more terrible.

ေနာက္ေတာ့တားျမစ္သံေတြသတိေပးသေတြၾကားထဲမွာ Caesar ေ၀့လည္လည္

ျဖစ္ေနစဥ္မွာ Decius ဆိုသူပုဂၢိဳလ္ကအခုလုိဆြလုိက္ပါတယ္။သူက-

“Caesar မိန္းမရဲ႕အိပ္မက္ေၾကာင့္ Caesar ၾကီးေရာက္မလာတာကိုသာသိသြား

ခဲ့ရင္ေနာက္တစ္ခါစည္းေ၀းပဲြမွာ Caesar ရဲ႕မိန္းမအိပ္မက္လွလွမက္ပါေစလို႕

ဆုေတာင္းေပးၾကရေတာ့မယ္ထင္ပါတယ္။”

လုိ႕ဆုိလုိက္ပါတယ္။

လူငယ္ေတြအခ်င္းခ်င္းေဆးလိပ္ေသာက္ဖုိ႕ဆြယ္တာ၊အရက္ေသာက္ဖုိ႕တုိက္တြန္း

တာကုိမေျပာနဲ႕၊Caesarလုိပုဂၢိဳလ္ၾကီးေတာင္မွဒီလုိစကားမ်ဴိးေျပာတာမခံႏုိင္ပါဘူး။

ဘယ္သူကေရာသူရဲေဘာေၾကာင္သူျဖစ္ခ်င္မွာလဲ။အထူးသျဖင့္ဆီဇာ့လုိပုဂၢိဳလ္ဟာ

လူပုံအလယ္မွာအရွက္မရခ်င္ပါဘူး။ဒီလုိအေျပာမ်ဴိးေတြကုိဆင္ျခင္ျပီးခံႏုိင္တာကုိ

ေရာသတၱိလုိ႕ေခၚႏိုင္သလားလုိ႕ကၽြန္မစဥ္းစားမိပါတယ္။

George Bernard Shaw (1856-1950)ရဲ႕ Androcles and the lion ျပဇာတ္မွာ

ျခေသ့ၤအစာေကၽြးခံရတဲ့ခရစ္ယာန္ေတြအေၾကာင္းေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ေရာမအင္

ပါယာဟာခရစ္ယာန္မ်ားကိုသူတုိ႕ကုိလႊမး္မိုးဖို႕ၾကိဳးစားေနၾကသူမ်ားဟုယူဆျပီး

သတ္ျဖတ္ႏွိမ္နင္းပစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ခရစ္ယာန္မ်ားဟာေရာမနတ္ဘုရားမ်ားကုိကန္

ေတာ့ျခင္း၊အေမြးတုိင္ပူေဇာ္ျခင္းမ်ားကုိျပဳလုပ္ဖုိ႕ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကပါတယ္။အဲဒီအတြက္

အမ်ဴိးမ်ဴိးသတ္ျဖတ္ခံရမူမ်ားထဲမွာျခေသၤ့စာေကၽြးျခင္းလည္းအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။

ခရစ္ယာန္မ်ားကသူတုိ႕ရဲ႕အသက္ေပးမူကုိChristဘုရားသခင္၏ကယ္တင္ျခင္း

ဟုယူဆျပီးစိတ္အားထက္သန္လ်က္ရွိေနၾကေၾကာင္းကုိG.B.Shawကသူ႕ျပဇာတ္ထဲမွာ

ေရးဖဲြ႕ထားပါတယ္။

G.B.Shaw ရဲ႕ဇာတ္ေကာင္ခရစ္ယာန္ေတြရဲ႕သတၱိနဲ႕ပတ္သက္ျပီးသူတုိ႕ကုိထိန္းသူ

ကပၸတိန္ကအခုလုိမွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။“မင္းတုိ႕ခရစ္ယာန္ေတြရဲ႕သတၱိဟာအမွန္ေတာ့

မုိက္မဲမူသာျဖစ္ပါတယ္။မင္းတုိ႕ဟာကမာၻေပၚမွာအမိုက္မဲဆုံးသတၱ၀ါေတြပဲ”။

ခရစ္ယာန္အမ်ဴိးသမီး Laviniaလာဗီနီရာကုိလည္းဒုိင္ယာနာနတ္သမီးရုပ္တုေရွ႕မွာ

အေမႊးတုိင္ထြန္းျပီးသူ႕ကုိသာလက္ထပ္လုိက္ရင္ျခေသၤ့စာေကၽြးလည္းမခံရေတာ့ဘူး

လုိ႕ကပၸတိန္ကဆုိပါတယ္။အဲဒီလုိလုပ္လုိက္ဖုိ႕လည္းအၾကိမ္ၾကိမ္ေတာင္းဆုိခဲ့ပါ

တယ္။ဒါေပမယ့္Lavinia ရဲ႕ေနာက္ဆုံးျပန္ေျပာလုိက္တဲ့စကားတစ္ခြန္းေၾကာင့္

ကပၸတိန္ဟာ Lavinia သာအေမႊးတုိင္ထြန္းခဲ့ရင္ေတာင္သူဘယ္လုိမွခြင့္လႊတ္မွာ

မဟုတ္ဘူးျဖစ္သြားခဲ့ရပါတယ္။

“အကယ္၍ ကၽြန္မက ဒီအေမြးတုိ္င္ကုိထြန္းျပီးဒီပဲြကုိအဆုံးသတ္လုိက္မယ္…

ေနာက္ ကပၸတိန္နဲ႕လက္ထပ္လုိက္မယ္ဆုိရင္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ကၽြန္မေမြးလာတဲ့

သားေတြကုိ ကၽြန္မလုိ သူရဲေဘာနည္းသူေတြအျဖစ္ခံယူခုိင္းလုိက္မွာလား”တဲ့။

G.B.Shaw ဟာသူ႕ရဲ႕ျပဇာတ္မွာေရာမေခတ္ကပုံရိပ္ေတြကုိထင္ဟပ္ျပီးဟာသ

ဆန္ဆန္ေရးဖဲြ႕ထားပါတယ္။ခရစ္ယာန္ဘာသာကုိလြတ္လြတ္လပ္လပ္ကုိးကြယ္

ခြင့္ရဖုိ႕ႏွစ္ေပါင္း၃၀၀ေလာက္ၾကာခဲ့တယ္လုိ႕ေလ့လာခဲ့ဘူးပါတယ္။ေနာက္ဆုံး

ၾကီးမားတဲ့ေျပာငး္လဲမူကေတာ့အင္ပါယာ Constantine လက္ထပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။

သူကိုယ္တုိင္လည္းခရစ္ယာန္ျဖစ္လာျပီးခရစ္ယာန္ဘာသာဟာေရာမလူမ်ဴိးအား

လုံးရဲ႕တစ္ခုတည္းေသာဘာသာျဖစ္လာပါတယ္။

သတၱိ(courage)ဆုိတဲ့ noun ကုိ abstract noun သေဘာတရား၊အေတြးအေခၚ၊

ခံစားမူစသည္တုိ႕ကုိျပေသာနာမ္လုိ႕ေခၚပါတယ္။ဆုိလုိတာကကိုင္တြယ္ျပီးျပလုိ႕

မရတဲ့နာမ္လုိ႕ျဖစ္ပါတယ္။သူနဲ႕အဓိပၸါယ္တူတဲ့စကားလုံးေတြက valiant, brave

တုိ႕ျဖစ္ပါတယ္။ကိုင္တြယ္ခ်ိန္တြယ္ျပီးျပလုိ႕မရေပမယ့္သတၱိရွိတယ္၊မရွိဘူးဆုိတာ

ကုိေတာ့ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္သတ္မွတ္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ဘယ္လုိပဲသတ္မွတ္ပါေစ

သတၱိရွိတာကိုေတာ့ပိုၾကိဳက္ၾကပါတယ္။

Caesar ဟာသူ႕မိန္းမရဲ႕အိပ္မက္ကုိအယူသီးျပီးအျပင္မထြက္လို႕ေသေဘးကလြတ္

သြားတယ္ဆုိတဲ့အေျပာမ်ဴိးခံရမွာထက္အခုဆုိရင္ရာဇ၀င္မွာသူ႕ရဲ႕သူရဲေဘာမနည္း

တဲ့စိတ္ဓါတ္ကတြင္က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ခရစ္ယာန္ေတြဟာသူတုိ႕ရဲ႕ဘာသာကုိအသက္

ထက္ေတာင္တန္ဖုိးထားၾကပါလားဆုိတဲ့သူတုိ႕ရဲ႕သတၱိဟာလည္းယေန႕တုိင္ေျပာ

စမွတ္ျပဳေနၾကရပါတယ္။လူတစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္အျမင္ခ်င္းမတူၾကလို႕

သူတုိ႕ကုိခ်ီးမြမ္းခ်င္ခ်ီးမြမ္းမယ္၊ကဲ့ရဲ႕ခ်င္ကဲ့ရဲ႕ၾကမယ္။ဒါေပမယ့္သူတုိ႕ရဲ႕“သတၱိ”

ဆုိတဲ့အရာကုိအေရာင္ဆုိးလုိ႕မရတာကေတာ့ေသခ်ာပါတယ္။