ကာတြန္းဦးေဖသိန္း
Burma Cartoonist – Phay Thein
“သတင္းကာတြန္းဆရာမုိ႕ပါ“
‘I am a cartoonist also a journalist.’
………………
ကာတြန္းသမားဘ၀ ကာတြန္းဆရာဘ၀
သက္ရွိထင္ရွားရွိေနဆဲ ကာတြန္းဆရာၾကီးဦးေဖသိန္း ကုိ
ကာတြန္းခ်စ္သူမ်ားေလ့လာမွတ္သားႏုိင္ဖုိ႕ရည္ရြယ္ပါသည္။
”ျမန္မာေလာကတြင္ပထမဆုံးေသာကာတြန္းဆရာၾကီးမွာ ေရႊတေလး၊ေရႊရုိး၊ ဘကေလး
(ဘႏွင့္ ဘကေလး)ျဖစ္သည္။ကာတြန္းဘကေလး၊ကာတြန္းဦးဟိန္စြန္း၊ကာတြန္းဦးဘဂ်မ္း
တုိ႕ေဖာက္လုပ္ခဲ့ေသာကာတြန္းအႏုပညာလမ္းကုိေနာက္မွေပါက္ဖြားလာေသာကၽြႏုိ္ပ္တုိ႕
ကာတြန္းဆရာမ်ားကေကာင္းမြန္စြာေလွ်ာက္ၾကရမည္။ကို္ယ္ေလွ်ာက္သည့္လမ္းမပ်က္စီး
ေအာင္ထိမ္းသိ္မး္ရမည္။လမ္းရုိးထြင္သြားေသာကာတြန္းဆရာၾကီးမ်ား၏ေက်းဇူးတရားကုိ
အထူးေစာင့္သိရုိေသၾကရမည္။တပည့္ရင္းမျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္းကၽြႏုိ္ပ္တ္ုိ႕သည္ဆရာၾကီး
မ်ား၏အရုပ္ကေလးမ်ားကုိၾကည့္ရင္းအတုျမင္အတတ္သင္ခ့ဲၾကသည္သာျဖစ္သည္။
သင္ဆရာ ျမင္ဆရာ ၾကားဆရာ တု႕ိ၏ေက်းဇူးကားၾကီးမားလွပါ၏။”
…………………..
ပုံပမာ လစဥ္ကာတြန္းမ်ားကုိ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ေလာက္မွစ၍
၁၉၈၈ ခုနွစ္တုိင္ခဲ့ရာ အုပ္ေရ ၅၀ ေက်ာ္ခဲ့ပါသည္။
ယခုအခါထုိပုံပမာကာတြန္းမ်ားကိုျပန္လည္ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ
ကေလးသူငယ္မ်ားသာမကလူၾကီးမ်ားပင္ၾကိဳက္ႏွစ္သက္စြာ
ဖတ္ရွုုေနရဆဲ ေခတ္မွီေနဆဲျဖစ္ပါသည္။
ပုံပမာကာတြန္း(လစဥ္)၊ငါးပါးသီလကာတြန္းပေဒသာ၊၃၈ျဖာမဂ္လာကာတြန္း
ပေဒသာ၊အီစြပ္ဂႏၱ၀င္ပုံျပင္၊စကားပုံ၊ပုံပမာ၊တရားေတာ္လာပုံပမာ၊အနႏၱာအနႏၱငါးပါး
ကာတြန္းပေဒသာစာအုပ္မ်ားကုိကုိယ္တုိင္ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။
…………………….
ကာတြန္းျဖင့္ေၾကာ္ျငာ “ပြင့္ေကာင္းငါးပိငံျပာရည္”ေၾကာ္ျငာမွာအထူးထင္ရွားခဲ့ပါသည္။
ခုႏွစ္မ်ားကုိကာတြန္းပုံေဖာ္၍အမွတ္တရစတင္ေရးဆဲြခဲ့ရာ၁၉၅၅ခုႏွစ္မွစသည္။
၁၉၈၈ ခုထိတုိင္ခဲ့ပါသည္။
…………………………
ဆ၇ာၾကီး၏ေမြးေန႕အမွတ္တရကာတြန္းခ်စ္သူမ်ားဆုံေတြ႕႔ပဲြကုိ
အသက္ ၇၀ ျပည့္ႏွစ္မွစ၍ဆရာၾကီး၏ေနအိမ္တြင္ႏွစ္စဥ္
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္က်င္းပခဲ့ပါသည္။
ကာတြန္းဦးေဖသိန္း ဘ၀ အေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း
အဖ ေရႊျပည္ေတာ္ ဦးဘတင္ အမိ ေဒၚေက်ာ့စိန္ တုိ႕မွဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႕
တြင္ေမြးဖြားခဲ့သည္။ေမာင္ႏွမ၆ေယာက္တြင္ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္၍အမည္ရင္း ဘုိနီ။
၁၉၃၃တြင္ကန္ၾကီးျမိဳ႕(ပုုသိမ္ခရုိင္)တြင္အမ်ိဴးသားေက်ာင္းစတင္တည္ေထာင္
ေသာအခါ၌စတင္၍ေက်ာင္းေနခဲ့သည္။
၁၉၄၅ တြင္ ၁၀ တန္းေအာင္သည္။
၁၉၄၆ တြင္ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေရာက္ရွိျပီးရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ
မွထုတ္ေ၀ေသာအုိးေ၀မဂၢဇင္းတြင္အမူေဆာင္လုပ္ရင္းပန္းခ်ီ ကာတြန္းမ်ားေရးဆဲြခဲ့သည္။
၁၉၄၇ တြင္ဆရာၾကီးဦးဘဂ်မ္း၏ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးမူျဖင့္ဆရာၾကီးဦးညိဳျမ၏ဖိတ္
ေခၚမူတုိ႕ေၾကာင့္စာေပအႏုပညာေလာကထဲသုိ႕လုံးလုံးလ်ားလ်ားေရာက္ရွိခဲ့သည္။
၁၉၄၈ တြင္ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ျမန္မာစာအသင္းၾကီးႏွင့္ျမန္မာႏုိင္ငံလူငယ္မ်ားအစည္း
အရူံးမွက်င္းပေသာျမန္မာလြတ္လပ္ေရးအထိမ္းအမွတ္ကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ပထမဆု၊
၁၉၅၁ တြင္ဗုိလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္းေမြးေန႕အထိမ္းအမွတ္ကာတြန္းျပိင္ပဲြတြင္ပထမဆု၊
ေရႊတိဂုံအေနာက္မုဒ္စက္မူလက္မူကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ပထမဆု၊ေသာင္းက်န္းမူႏွိမ္နင္း
ေရးကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္ပထမဆု၊လာပ္ေပးလာပ္ယူတုိ႕ရန္သူကာတြန္းျပိဳင္ပဲြတြင္
တတိယဆုမ်ားရရွိခဲ့သည္။
၁၉၃၄ခုႏွစ္ကတည္းကစတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာတန္ေဆာင္တုိင္ကာတြန္းမီးထြန္းပဲြေတာ္
ကုိစစ္ျဖစ္၍ရပ္နားခဲ့ရေသာလည္ ၁၉၄၂ တြင္ျပန္လည္က်င္းပႏုိ္င္ခဲ့သည္။ဦးဘဂ်မ္းႏွင့္
ဦးေဖသိန္းတုိ႕ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးေရးဆဲြခဲ့ၾကရပါသည္။
၁၉၆၀ မွစ၍တန္ေဆာင္တုိင္ကာတြန္းမီးထြန္းပဲြေတာ္မွစ၍ကာတြန္းျပိဳင္ပဲြမ်ားက်င္းပခဲ့
ၾကသည္။
၁၉၅၇ တြင္ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ားအသင္းကုိဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။ဥကၠဌအျဖစ္တာ၀န္ယူခဲ့
သည္။ကာတြန္းဆရာအသင္း၏ဖဲြကစည္းပုံစည္းမ်ဥ္းမ်ား၊အဖဲြ႕တံဆိပ္မ်ားကုိကုိယ္တုိင္
ေရးခဲ့သည္။
……………………………………
“ဘဂ်မ္းဂ်ာနယ္ေျပာင္“ကုိအယ္ဒီတာလုပ္၍ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ေၾကးမုံသတင္းစာေပၚေပါက္လာေသာအခါလခစားကာတြန္းဆရာဘ၀သုိ႕ေရာက္ရွိခဲ့
သည္။ဦးေဖသိန္းသည္ေၾကးမုံသတင္းစာျပည္သူပုိင္ျဖစ္လာသည္အထိလခစားလုပ္ခဲ့
သည္။ေၾကးမုံဟူေဟာေခါင္းစည္းစာလုံးကုိဦးေဖသိန္းေရးဆဲြျခင္းျဖစ္သည္။
……………………..
ကာတြန္းဦးေဖသိန္းသည္ဖဆပလေခတ္တြင္ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ၌
ေျပာင္ေျမာက္ေသာႏုိင္ငံေရးကာတြန္းဆဲြခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ဖဆပလအစုိးရအဖဲြ႕မွ
၀န္ၾကီးတစ္ဦးျဖစ္သူဆမားဒူး၀ါးဆင္၀ါးေနာင္(ကခ်င္မ်ိဴးသားေခါင္းေဆာင္)
က၎ႏုိင္ငံေရးကာတြန္းကုိႏွစ္သက္သေဘာက်ျခင္းေၾကာင့္ကာတြန္းဦးေဖသိန္း
အားက်ပ္ေငြတစ္ရာဆုခ်ခဲ့ပါသည္။၃-၁၁-၅၂ေန႕ထုတ္ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ
တြင္၎ကာတြန္းေဖာ္ျပခဲ့သည္။
အုိးေ၀သတင္းစာ၊ဟံသာ၀တီသတင္းစာ၊ဗမာ့ေခတ္သတင္းစာ၊ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ
ႏွင့္ေၾကးမုံ၊အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ထုတ္ေ၀ေသာBurman Nationသတင္းစာမ်ားတြင္လတ္
တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာသတင္းCurrent Newsမ်ားကုိေရးသားခဲ့သည္။ေဘာလုံးအားက
စားသတင္းမ်ားကုိလည္းၾကိဳတင္၍အႏုိင္၊အရွဴံးဟူ၍ကာတြန္း၂မ်ိဴးကုိေရးဆဲြထားကာ
ႏုိင္လွ်င္သည္ပုံ၊ရွဴံးလွ်င္သည္ကာတြန္း စသည္ျဖင့္စီစဥ္ၾကိဳလုပ္ထားရသည္ဟုဆုိပါသည္။
…………………
ျမန္မာ့အလင္း(တပတ္တခါအထူးဂဏထြက္ကာတြန္း)၊ဗမာ့ေခတ္သတင္းစာ(ေလာကပီတိ
ႏွင့္ေလာကနီတိ)၊ေၾကးမုံ(ေၾကးမုံနီတိ)၊အုိးေ၀(ဥေဒတယ္ေခါင္းစည္)မ်ားေရးသားခဲ့သည္။
ဟံသာ၀တီ၊ျပည္ေထာင္စုလုပ္သားသတင္းစာမ်ားလည္မက်န္ပါ။
ဆုရကာတြန္းစာမွာႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦးသည္ဘိလပ္ျဖစ္ည၀တ္အကၤ်ီၾကီးကုိ၀တ္
၍အိပ္ရာမွအထတြင္အေမရိကန္ျဖစ္သြားပြတ္တံသြားတုိက္ေဆးတို႕ကိုသုံးကာ-ျပင္သစ္
ေကာ္ဖီ ၾသစေၾတလ်ေထာပတ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ဘီစကြပ္မုန္႕တုိ႕ကုိစားေသာက္ျပီးလွ်င္
ယိုးဒယားဗန္ေကာက္လုံခ်ည္၊ ဂ်ပန္ပုိးအကၤီ်ႏွင့္အဂၤလိပ္ရွဴးဖိနပ္တုိ႕ကုိ၀တ္ဆင္၍ဘိလပ္
စီးကရက္ကုိဂ်ာမန္ဓါတ္မီးျခစ္ႏွင့္ျခစ္ေသာက္ျပီးေသာ္အေမရိကန္ကားၾကီးုကုိစီးျပီးသကာလ
ဗမာ့စီးပြားေရးထူေထာင္ေရးအစည္းအေ၀းၾကီးတြင္အေမရိကန္အသံခ်ဲ႕စက္ျဖင့္တရား
ေဟာေလသတည္းဟုပါရွိျပီးတရားေဟာရာ၌ဗမာ့စီးပြားေရးနာလံထူဖို႕ျပည္တြင္းဗမာျဖစ္ကုိ
သာ၀ယ္ယူအားေပးၾကပါဟုဆုိေနပုံျဖစ္သည္။
၁၉၆၂ တြင္ ေဒၚခင္ေလးႏြယ္ႏွင့္အိမ္ေထာင္ျပဳျပီးသားေျခာက္ေယာက္ သမီး တစ္ေယာက္
ရွိသည္။
၁၉၆၂ တြင္ကာတြန္းဆရာမ်ားအသင္းတရား၀င္ဖ်က္သိ္မ္းခဲ့ရသည္။
၁၉၆၃ တြင္ပန္းခ်ီ၊ပန္းပုေကာင္စီကိုတရား၀င္ဖဲြ႕စည္းခြင့္ရျပီးဒုတိယဥကၠဌအျဖစ္တာ၀န္
ထမ္းေဆာင္ျပီးပန္မဂၢဇင္းႏွင့္လွပကာတြန္းဂ်ာနယ္ကုိအဖဲြ႕အတြက္ထုတ္ေ၀ေပးခဲ့သည္။
၁၉၈၃ တြင္ရုိးရာပန္းပညာရွင္မ်ားေကာင္စီစည္းရုံးေရးေကာ္မတီဟုအမည္ေျပာင္းကာပန္း
၁၀ မ်ိဴးပညာရွင္မ်ားႏွင့္ဖဲြ႕စည္းရာတဲြဘက္အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၅၈ တြင္သတင္းစာသင္တန္းကုိအစုိးရမွဖြင့္လွစ္ရာ၌ကာတြန္းပညာကုိသင္တန္းပုိ႕ခ်
ခဲ့သည္။သင္တန္းကာလျပီးဆုံးေသာအခါသင္တန္းမ်ားကုိယ္တုိင္သတင္းစာထုတ္ေ၀ျပသ
ရသည္။၁၈-၈-၅၈ ရက္ေန႕တြင္သင္တန္းသားတုိ႕၏သတင္းစာထြက္ရွိခဲ့သည္။
ဦးေဖသိန္းေရးဆဲြခဲ့ေသာေသာၾကာစာေစာင္မ်က္ႏွာဖုံးမ်ားကုိလညး္လူၾကိဳက္မ်ားလ်က္
ရွိသည္။ဦးေဖသိန္းသည္ေသာၾကာစာေစာင္စထြက္ကတည္းကယေန႕တုိင္ေသာၾကာ
စာေစာင္မ်က္ႏွာဖုံးဆဲြခဲ့သည္မွာ၁၉၈၀ ဆုိလွ်င္ ၂၅-ႏွစ္ျပည္ခဲ့ပါျပီ။
၁၉၇၈ မတ္လတြင္ေမာ္ကြန္း၀င္အမွတ္(၅၉)အမိန္႕ေၾကာ္ျငာစာအမွတ္(၂၀/၇၈)ျဖင့္
လြတ္္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း၀င္ဒုတိယဆင့္ရရွိခဲ့သည္။
ဆရာၾကီးေရးဆဲြခဲ့ေသာကာတြန္းအမ်ိဴးအစားမ်ား----
-Comic Cartoon ကေလးမ်ားအတြက္ကာတြန္း
-Satire Cartoon အေထ့အငါ့ကာတြန္း
-ညာေပး၊သတိေပး၊ယာဥ္အႏၱရယ္၊မီးအႏၱရယ္ကာတြန္း
-တစ္ကြက္ကာတြန္း၊လိုရင္းတုိရွင္းထိထိမိမိကာတြန္း
-စာမဲ့ကာတြန္း၊လူမ်ိဴးမေရြးနားလည္ေသာကာတြန္း
=ကာတြန္းရုပ္ရွင္၊ပြင့္ေကာင္းငါးပိငံျပာရည္ေၾကာျငာ(မျပီးျပတ္ခဲ့ ၁၉၆၂)
-Cureent News Cartoon လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာသတင္းကာတြန္း
-ေၾကာျငာကာတြန္း
မ်ားျဖစ္ပါသည္။
ဆရာၾကီးသည္ကာတြန္းေရးဆဲြရင္းျဖင့္သာအသက္ေမြး၀မး္ေက်ာင္းရင္းမိသားစု
ဘ၀ရပ္တည္ခ့ဲပါသည္။
ဆရာၾကီးဘ၀တြင္လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာသတင္း၊လူတုိင္းစိတ္၀င္စားေနေသာ
သတင္း၊ကာတြန္းမ်ားကိုထိထိမိမိရွိလွေသာတစ္ကြက္ကာတြန္းေရးဆဲြခဲ့ရေသာ
အခ်ိန္အခါတုိင္း၀မ္းသာပီတိျဖစ္ရပါေၾကာင္းဆရာၾကီးကဆုိခ့ဲဖူးတာကုိအမွတ္ရမိပါသည္။
“သတင္းကာတြန္းဆရာမုိ႕ပါ“တဲ့။
ဆရာၾကီးအသက္ရာေက်ာ္ရွည္၍က်မ္းမာခ်မ္းသာစြာျဖင့္ျမန္မာ့ကာတြန္းေလာကၾကီးကုိ
ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ားျဖင့္အတူတကြလက္တဲြကာျဖတ္သန္းႏုိင္ပါေစ……
…………ကာတြန္းဆရာၾကီးဦးဘဂ်မ္း၏ပုံ ဦးေဖသိန္း၏လက္ရာ
………….အုိးေ၀ဂ်ာနယ္မွာဦးေဖသိန္းေရးဆဲြေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ဦးညိဳျမ ၏ ပုံ။
…………..ဓါတ္ပုံ- ၁၉၉၅ ဇန္န၀ါရီ
…………………………..
၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႕ မွာေမြးေန႕အမွတ္တရ
ဆရာၾကီး၏ေမြးေန႕ဆုေတာင္းကာတြန္းပန္းခ်ီ…
”…အနႏၱစၾကာ၀ဌာ..အနႏၱသတၱ၀ါတုိ႕….
ေဘးရန္ခတ္သိမ္း…ကင္းျငိမ္းၾကါပါေစ…
ေဒါသခပ္သိမ္း…ကင္းျငိမ္းၾကပါေစ..
ဆင္းရဲခပ္သိမ္း…ကင္းျငိမ္းၾကါပါေစ…
ႏွလုံးစိတ္၀မ္း…ျငိ္မ္းခ်မ္းၾကါပါေစ………….။”
စာညႊန္းမွာ ၁၉၈၀ ေသာၾကာစာေစာင္တြင္ေမာင္ကာတြန္း၏ဦးေဖသိန္းအေၾကာင္းေဆာင္းပါး၊
၁၉၇၃-၉-၉ ရက္ေန႕ထုတ္ေၾကးမုံသတင္းစာျဖတ္ပုိင္း၊(၁၀-၂-၇၂)အိုးေ၀ဂ်ာနယ္မ်က္
ႏွာဖုံး၊၁၉၈၀ေသာၾကာစာေစာင္မွဦးေဖသိန္းဓါတ္ပုံမ်ား၊ဆရာၾကီးဦးေဖသိန္းေမြးေန႕အမွတ္တရ
အျဖစ္အသက္ရ၀-ျပည့္ေမြးေန႕မွစ၍ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာေမြးေန႕ကဒ္မ်ား
၊ျမန္မာကာတြန္းဆရာမ်ား-၁-
စာအုပ္မွဆရာၾကီးကိုယ္တုိင္ေရးအတၳဳပတၱိအက်ဥ္းတုိ႕ မွစုစည္းတင္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
.
.
