ထူးျခားထင္ရွားသူတို့၏ အေတြးအေခၚမ်ား - Junior Win

အေတြးအျမင္ (၁၄၆)၊ ၂ဝဝဝ ျပည့္နွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ

သူတို့မွာ ထူးျခားတဲ့ အေတြးအေခၚေတြရိွတယ္။ သူတို့ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ စိတ္ကူးကမၻာ နဲ့ အေကာင္အထည္ ေဖာ္တတ္တဲ့ အရည္အေသြးေတြ ရိိွတယ္။ သူလိုငါလို မိသားစုေတြ ရိွျကတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူတိုင္းမွာ မရိွတဲ့ စြမ္းအားေတြ အျပည့္နဲ့ ျဖစ္ပါတယ္။

Euclid (၃၃ဝ-၂၆ဝ ျဃ) ဟာ ဂရိသခၤ်ာပညာရွင္ျဖစ္ျပီး ဂီ်ျသေမျတီရဲ့ ဖခင္ျကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ‘Element’ဆိုတဲ့ သခၤ်ာသီအိုရီ သက္ေသ ျပခ်က္ေတြ ပါဝင္တဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ၃ဝဝ ျဃ မွာ ေရးခဲ့ပါတယ္။ သူ့ကို ေတြးေခၚပညာရွင္လို့လည္း ေခၚေဝၚသမုတ္ျကပါတယ္။ ထိုေခတ္အခါက သူတို့ လို ေတြးေခၚပညာရွင္ေတြဟာ ဘုရင္ေတြကို ပညာရပ္ေတြ၊ အေတြးအေခၚပညာ ေတြ သင္ေပးျကရပါတယ္။

Euclid သင္ေပးခဲ့ရတဲ့ ဘုရင္က King Ptolemy ျဖစ္ပါတယ္။ ဂီ်ျသ ေမျတီဘာသာရပ္က ပုစၧာေတြနဲ့ သက္ေသျပခ်က္ေတြဟာ ဒြန္တဲြေနပါတယ္။ ရွည္လ်ားတဲ့ သက္ေသျပခ်က္ေတြေျကာင့္ စိတ္မရွည္တဲ့ King Ptolemy က 'ဒီ သီအိုရမ္ သက္ေသျပခ်က္ေတြကို ဒီထက္ တိုေအာင္ လုပ္တဲ့နည္း မရိွဘူးလား' လို့ နကခူငိ ကို ေမးပါတယ္။

Euclidက There is no royal road to Geometry 'ဂီ်ျသေမျတီ ဘာသာရပ္ ကို ေလ့လာတဲ့ ဘုရင္ေတြအတြက္ သီးသန့္လမ္း မရိွဘူး' လို့ ဆိုပါတယ္။ အဓိပၸာယ္က ေလးနက္ပါတယ္။ ဘုရင္ ဏအသူနာပ ဟာ တျခားေသာ ေက်ာင္းသား ေတြနည္းတူ အပင္ပန္းခံရမယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ျဖစ္ပါတယ္။

Euclid ရဲ့ တပည့္ေတြထဲက တစ္ေယာက္လည္း အခုလို ေမးပါတယ္။ 'ဒီပညာရပ္ေတြကို သင္ျကားရင္ ကြ်န္ေတာ္ ဘာရမွာလဲ' တဲ့။ Euclidကသူ့အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ကို ေခၚျပီး အခုလို အမိန့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ 'ဒီပညာ ေတြ သင္ျကားတာ တစ္ခုခု ရရမယ္ဆိုတဲ့ ဒီေက်ာင္းသားကို ေငြစ အနည္းငယ္ ေပးလိုက္ပါ' လို့ ဆိုပါတယ္။ 'ပညာသင္ျကားျခင္းဟု ဆိုလိုက္သည္နွင့္ သူ့တြင္ လိုအပ္ေသာ အေျကာင္းျပခ်က္ရိွ၏။ သင္ျကားသူ အကို်းဘယ္လိုျဖစ္မလဲ ဆိုသည္ ကို စိတ္ပူစရာမလို' ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ကို ေဖာ္ညႊန္းပါတယ္။

********                ********                *********              *************

ေတြးေခၚပညာရွင္ေတြပဲ ဒီလိုေတြးတတ္ေခၚတတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ စက္မႈလက္မႈ ထြန္းကားတဲ့ ၂ဝ ရာစုေခတ္မွာလည္း အဓိပၸာယ္ရိွတဲ့ အေတြးအေခၚ တစ္ခုကို ေတြ့လိုက္ရပါတယ္။

a man is just a crackpot until he hits the jackpot.

'လူတစ္ေယာက္ဟာ သူ မေအာင္ျမင္မီ အထိေတာ့ အရူးလို့ သတ္မွတ္ ခံရတာပါပဲ' တဲ့။

ဒီစကားကို ေျပာသူက ခ်မ္းသာျြကယ္ဝတဲ့ East Prussia မွာ ေမြးဖြားသူ၊ ဒံုးပံ်တိုးတက္ေရးမွာ ဦးေဆာင္ခဲ့သူ Werner von Braun (၁၉၁၂-  ) ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ အသက္ငယ္ရြယ္စဥ္ကတည္းက ကမၻာ့အျပင္ဘက္ အာကာသကို စိတ္ဝင္စားသူ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီစကားကို ရည္ညႊန္းခံရတဲ့ ပုဂၢိုလ္က ၁၉၂၆ ခုနွစ္ မတ္လ ၁၆ ရက္ Massauchusettesမွာ ပထမဦးဆံုး ေလာင္စာရည္သံုး ဒံုးပံ်ကို စတင္ ပစ္လႊတ္ခဲ့သူ Dr. Robert Hutching Goddard(၁၈၈၂-၁၉၄၅) ျဖစ္ပါတယ္။ Goddard ဟာ သူစိတ္ကူးယဥ္ျပီး ဒံုးပံ်ကို တီထြင္ စမ္းသပ္ခဲ့စဥ္ တုန္းက ေဝဖန္ကဲ့ရဲ့မႈေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး ခံခဲ့ရပါတယ္။ Goddard ရဲ့ ဇဲြလံု့လ ေျကာင့္ ဒံုးပံ်လႊတ္တင္နိုင္လာတဲ့အခါမွသာ သူ့နာမည္ဟာ ကမၻာေက်ာ္သြားခဲ့ သလို ေဝဖန္ကဲ့ရဲ့သူေတြရဲ့ အထင္ျကီးေလးစားမႈေတြကိုလည္း ရခဲ့ပါတယ္။

Von Braun ရဲ့ အဆိုဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ေပါင္း ၅ဝဝ၊ ၁၄၇၃ ခုနွစ္က Thorn မွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ Copernicus ရဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို သတိရမိေစပါတယ္။ ေရွးေဟာင္း သိပံၸပညာရွင္ ေနာက္ဆံုးမို်းဆက္လို့ ကင္းပြန္းတပ္ခံရတဲ့ Claudius Ptolomaeusသို့မဟုတ္ Ptolemy (၂ ရာစုAD) က ကမၻာျကီးဟာ စျကဝဠာ ျကီးရဲ့ အလယ္ဗဟိုမွာ ရိွျပီး၊ ေန၊ လ၊ ျဂိုဟ္ေတြက ပတ္ပတ္လည္ ဝိုင္းရံေနတယ္ လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ့ရဲ့ ျသဇာလႊမ္းမိုးမႈဟာ ျကီးမားလြန္းတာေျကာင့္ လူအမ်ား စုက အထြန့္မတက္ခဲ့ျကပါဘူး။ ဒါကိုသေဘာမတူတဲ့ တစ္ေယာက္ကေတာ့ နကၡတၲေဗဒပညာရွင္ Nicholas KoppernigkေခၚMikilaj Kopernik ေခၚ copernicus (၁၄၇၃-၁၅၄၃) ျဖစ္ပါတယ္။ သူ့ဇာတိက Polan ျဖစ္ပါတယ္။ သူက အီတလီမွာ ေဆးပညာ၊ သိပံၸပညာတို့ကို ဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။ ၁၅၃၃ ခုနွစ္မွာ Concerning the Revolution of the Celestial Bodies ကို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စာအုပ္ထဲမွာ ေနနဲ့ ေရြ့လ်ားေနတဲ့ ကမၻာေျမအေျကာင္း ကို ေရးခ်ျပခဲ့ပါတယ္။ ကံဆိုးခ်င္ေတာ့ အဲဒီစာအုပ္က ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ေဝတဲ့ အဆင့္ကို မေရာက္ခဲ့ပါဘူး။ Ptolomaeus ေခၚ Ptolemy ရဲ့ အဆိုကို ဆန့္ က်င္တဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနတာေျကာင့္ တစ္ေျကာင္း၊ ခရစ္ယာန္ဘုန္းျကီး လည္း ျဖစ္တဲ့ Copernicus ဟာ Ptolemy ကို လက္ခံေနတဲ့ တျခား ခရစ္ယာန္ ဘုန္းျကီးေတြက သေဘာမတူတာေျကာင့္လည္းတစ္ေျကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီစာအုပ္ကို ၁၅၄၃ ခုနွစ္မွာ Copernicusရဲ့ သူငယ္ခ်င္း ျဖစ္သ ဂ်ာမနီနိုင္ငံ Wittenberg တကၠသိုလ္မွ သခၤ်ာပါေမာကၡ Georg Phaeticusက ရိုက္နိွပ္ထုတ္ေဝခဲ့တယ္လို့ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ထြက္တာနဲ့ Copernicus ဟာ ေဝဖန္ရႈတ္ခ်မႈေတြ ေတာ္ေတာ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ စာအုပ္ထြက္ျပီး မျကာမီမွာပဲ Copernicusဟာ ေနမေကာင္းျဖစ္ျပီး ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ Copernicus ရဲ့ သီအိုရီကို လက္ခံခဲ့သူ Giordano Bruno ဆိုရင္လည္း ၁၆ဝဝ ခုနွစ္မွာ မီးရိႈ့ အသတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

နွစ္ေတြ ရာခီ်ျပီး ေရြ့လ်ားလာျပီးမွ သိပံၸပညာရွင္ေတြဟာ Copernicus ရဲ့ အဆိုေတြကို လက္ခံလာျကပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘုန္းျကီးေတြဟာလည္း သူ့အဆိုေတြဟာ မွန္တယ္လို့ လက္ခံလာျကပါတယ္။ သူ့ကို ဝိုင္းပယ္ျပီး အရူး တစ္ေယာက္လို သတ္မွတ္ခံရတဲ့အခိ်န္ေတြ လြန္ေျမာက္ခိ်န္မွာ သူဟာ လူ့ေလာက ျကီးထဲမွာ မရိွေတာ့ပါဘူး။ သိပံၸပညာ ကမၻာမွာေတာ့ သူ့ကို ဘယ္သူမွ မေမ့နိုင္ ျကပါဘူး။

Von Braun ေျပာခဲ့သလို လက္ခံနိုင္ေသာ္လည္း အဲဒီအတြက္ ေပးဆပ္ရမႈ ေတြက မစဥ္းစားရဲစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို့ေသာ္လည္း ေတြးေခၚပညာရွင္ေတြ ဟာ သူတို့ရဲ့ အဆိုေတြကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့လို့လည္း ကြ်န္မတို့ဟာ ကမၻာ ျကီးရဲ့ လိွု့်ဝွက္ခ်က္ေတြကို သိခဲ့ျကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Shakespeareနဲ့ တစ္နွစ္တည္း ေမြးခဲ့သူ Galileo Galilei  (၁၅၆၄-၁၆၄၂) ဟာ အီတလီလူမို်း သခၤ်ာပညာရွင္၊ ရူပေဗဒပညာရွင္၊ နကၡတၲေဗဒ ပညာရွင္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက Copernicus ရဲ့ သီအိုရီေတြကို လက္ခံေပမယ့္ ထင္ထင္ရွားရွား ေထာက္ခံဖို့က အနၲရာယ္ျကီးတာေျကာင့္ ဆိတ္ဆိတ္ေနခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂရိေတြးေခၚပညာရွင္ Aristotle (၃၈၄-၃၂၂ BC) ဟာ ''ငါးေပါင္ အေလးနဲ့ တစ္ေပါင္အေလးကို အျမင့္ကေန လႊတ္ခ်ရင္ ေလးတဲ့ အေလးက အရင္ေျမျကီးကို ထိမယ္'' လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ့အေတြးအေခၚ အေတာ္မ်ားမ်ား

ဟာ လဲြမွားမႈေတြ ရိွခဲ့ေသာ္လည္း ရာစုေပါင္းမ်ားစြာ သူ့ကို ယံုျကည္ခဲ့ျကပါတယ္။ ၁၆ ရာစု မတိုင္မီေအာင္ Aristotle ရဲ့ အဆိုေတြကို ျပင္ဆင္သင္ျကားေပးခဲ့တဲ့ အဂၤလန္တကၠသိုလ္က ဆရာတစ္ေယာက္ဟာ ဒဏ္ေျကး ငါးပဲ က်ခံခဲ့ရတယ္။ ၁၆ ရာစုအတြင္းမွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ Galileo ကေတာ့ 'သိပံၸပညာရပ္က အဆိုေတြကို သက္ေသျပခ်က္ မရိွဘဲ လက္မခံနိုင္ဘူး' လို့ ေျြကးေျကာ္ခဲ့ပါတယ္။

Galileo ဟာ ၁၅၉ဝ ခုနွစ္မွာ အီတလီက ပီစာေမွ်ာ္စင္ (Tower of Pisa) ေပၚက အေလးခိ်န္ မတူတဲ့ အရာဝတၴုနွစ္ခုကို လႊတ္ခ်ျပရင္း Aristitle ရဲ့ အဆို မွားယြင္းေနေျကာင္း သက္ေသျပခဲ့ပါတယ္။ ေျမျပင္ေပၚကို တစ္ျပိုင္ တည္း က်တာကို ျမင္ျကတဲ့သူေတြက 'ဒါဟာ လွည့္ကြက္တစ္ခုသာ ျဖစ္တယ္။ ငါတို့မ်က္စိနဲ့ တပ္အပ္ျမင္တယ္လို့ မေျပာဘူး' လို့ေတာင္ ဆိုခဲ့ျကပါတယ္။

၁၆၁၅ ခုနွစ္မွာ သူ့ ေတြ့ရိွခ်က္ေတြကို ေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ ကို ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ပါ အေတြးအေခၚမ်ားဟာ Arisotle ရဲ့ ယူဆ ခ်က္ေတြနဲ့ မတူညီတာေျကာင့္ ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ျကီးေတြက Galileo မွာ မေကာင္းဆိုးဝါးေတြ ပူးကပ္ေနျပီလို့ စြပ္စဲြျပီး အက်ဥ္းခ်ခဲ့ျကပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ Galileo ဟာ သူေရးခဲ့သမွ်ေတြ မွားယြင္းေျကာင္း၊ ကမၻာျကီး ေရြ့လ်ားေနတယ္ဆို တာ မဟုတ္ေျကာင္း စသည္ျဖင့္ ဘုန္းေတာ္ျကီးေတြရဲ့ ေရွ့မွာ ဝန္ခံေျပာဆိုခဲ့ရ ပါတယ္။

ေနာက္ေတာ့ Galileo ဟာ Florence ျမို့ကို ေျပာင္းေရႊ့ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေနာက္ထပ္ စာအုပ္တစ္အုပ္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ပါ အခ်က္ အလက္ေတြဟာလည္း Aristotle ရဲ့ ေတြးေခၚခ်က္ေတြနဲ့ မတူညီတာေျကာင့္ ေရာမျမို့က အရာရိွေတြက သူ့ကို အိမ္ထဲမွာပဲ ေနရမယ္လို့ အမိန့္ခ်ခဲ့ျကပါတယ္။ သူ့အိမ္ထဲမွာပဲေနရင္း ၁၆၄၂ ခုနစ္မွာ ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ Galileo ရဲ့ အေတြး အေခၚေတြ၊ ေတြ့ရိွခ်က္ေတြ ပါဝင္တဲ့ စာအုပ္ေတြဟာ ဥေရာပတစ္ခြင္ ပံ့်လြင့္ ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီစာအုပ္ေတြဟာ လူေတြရဲ့ ဦးေနွာက္ေတြကို ဖြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ 'ကိုယ္ယံုျကည္တာကို လက္ခံဖို့အတြက္ ရွာေဖြဆန္းစစ္ဖို့ လိုပါတယ္' ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚကို Galileo က ေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ Galileo ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ သိပံၸပညာရွင္ေတြ အတြက္ သံသယလြန္ကဲသူေတြကို ေျကာက္ရံြ့ေနရျခင္းမွ အနည္းငယ္ သက္သာ သြားေစတဲ့ လမ္းေျကာင္းတစ္ခုကို ဖြင့္ေပးခဲ့ပါေတာ့တယ္လို့ ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Flippo the Fool’လို့ေတာင္ ေခၚေဝၚ သမုတ္ခံခဲ့ရတဲ့ Florence ျမို့ မွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ Flippo Brunselleshi (၁၃၇၇-၁၄၄၆) ရဲ့ အျဖစ္ကိုလည္း သတိရ မိပါတယ္။ သူဟာ ေဆာက္လုပ္ေရးပညာရွင္တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ သူက I believe that nothing is truly impossible 'မျဖစ္နိုင္တဲ့အရာဆိုတာ မရိွ'လို့ ယံုယံုျကည္ျကည္နဲ့ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ ေဆာက္ခဲ့တဲ့ Florence ျမို့က St.Mary ဘုရားရိွခိုးေက်ာင္းရဲ့ အမိုးခံုးျကီးက သူဆိုခဲ့တဲ့စကား မွန္ကန္ေျကာင္း သက္ေသ ျပလ်က္ ရိွပါတယ္။ St.Mary ဘုရားရိွခိုးေက်ာင္းျကီးကို ၁၄၂ဝ ျပည့္နွစ္ ျသဂုတ္လ ၂ ရက္ေန့မွာ စတင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျပီး ၁၄၃၄ ခုနွစ္မွာ အျပီး သတ္ခဲ့ပါတယ္။ ''အလယ္မွာ အေထာက္အပံ့ မပါဘဲနဲ့ အမိုးခံုးကို ေဆာက္နိုင္ တယ္'' ဆိုတဲ့ သူ့စကားေျကာင့္ ေလွာင္ေျပာင္မႈေတြ ခံခဲ့ရပါတယ္။ သူ စတင္ ေဆာက္လုပ္ျပီး နွစ္ေတြ ေရြ့လ်ားရင္း ဒီလို အနၲရာယ္လည္းမ်ား၊ မျဖစ္နိုင္ဘူးလို့ ယူဆထားတာေတြကိုလည္း ျဖစ္နိုင္ေအာင္ လုပ္ျပခဲ့တာမို့ Flippo ကို ‘Flippo he fool’ ဆိုတဲ့ အေခၚလည္း ေမွးမိွန္လာခဲ့တယ္လို့ ဆိုရမွာပါပဲ။

အမိုးခံုး ေဆာက္လုပ္ျပီး နွစ္နွစ္အျကာမွာPope Eugenes IV ကို ေပးလွူ ခဲ့ပါတယ္။ အမိုးခံုးအေပၚကို ေနာက္ဆံုးအဆင့္ မွန္မီးအိမ္ ေနရာမခ်မီ အသက္ ၆၉ နွစ္မွာ Flippo ေနမေကာင္းျဖစ္ျပီး ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ သူ့ဘဝက ေပးတဲ့အလုပ္ကို တာဝန္ေက်ေအာင္၊ ျပည့္စံုေအာင္ ျဖည့္ဆည္းလုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့ ျပီရယ္လို့ ခံစားမွတ္ယူသြားခဲ့ပါတယ္။

Florence ျမို့သားတစ္ဦးဟာ သူ့ျမို့နဲ့ ေဝးရာကို ခရီးသြားရတဲ့အခါ ဇာတိေျမကို လြမ္းေမာရင္း အခုလို ညည္းညူတယ္လို့ ေျပာစမွတ္ျပုျကပါတယ္။ ''အမိုးခံုးကို မျမင္ေတြ့ရတာ ျကာေတာ့ ရင္ထဲမွာ ေအာက္ေမ့နာက်င္မႈေတြ ျဖစ္ေနရပါရဲ့'' တဲ့။

ထူျခား ထင္ရွားသူေတြ အေျကာင္းကို ေျပာရရင္ ေျပာမဆံုးေပါင္ ေတာသံုးေတာင္လို့ ဆိုရမွာပါပဲ။ သူတို့အေျကာင္းေတြကို ရွာေဖြစူးစမ္းရင္း သူတို့ရဲ့ အေတြးအေခၚေတြကို မွတ္သားလိုက္မိပါေတာ့တယ္။