သိပၸံပညာကမၻာ ကမၻာ့ညဏ္ျကီးရွင္ ဂ်ဴနီယာ၀င္း

သိပၸံပညာကမၻာ

ကမၻာ့ညဏ္ျကီးရွင္

(ေအာင္ဆုလူငယ္ဂ်ာနယ္

            ၂ဝဝ၆၊ ေအာက္တိုဘာလ၊ ၁ ရက္)

            သခၤ်ာပညာရပ္ဟူသည္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားေသာ သိပၸံပညာျဖစ္သည္။ ဒီထက္မကဆိုရလွ်င္ သိပၸံပညာရပ္မ်ား အားလံုး၏ ဘာသာစကားျဖစ္သည္။ သခၤ်ာပညာသည္ သိပၸံပညာရွင္ေတြကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြေပးသည္။ နိႈင္းယွဥ္ခ်က္ေတြေပးသည္။ သခၤ်ာ ျဖင့္ ေနကိုပတ္ေနေသာ ကမၻာ၏ လႈပ္ရွားမႈကို တိတိက်က် တြက္ခ်က္နိုင္သည္။ သခၤ်ာျဖင့္ ေကာင္းကင္သို့ ပစ္လႊတ္လိုက္ေသာ ဒံုးပံ်က ဘယ္ေနရာကို က်မလဲဆိုတာ တြက္ခ်က္နိုင္သည္။ ကမၻာ့သခၤ်ာပညာရွင္တစ္ဦးကေတာ့ Issac Newton (၁၆၄၂-၁၇၂၇) ပါပဲ။

၁၆၄၂ ခုနွစ္ Galileo ကြယ္လြန္သည့္နွစ္မွာ Newton(န်ဴတန္) ကို ေမြးသည္။ သူ့ကို England နိုင္ငံ Woolstorpeမွာ ေမြးပါသည္။ သူေက်ာင္းသားဘဝကတည္းက သခၤ်ာကို တြက္ခ်က္ျပီး အလုပ္လုပ္ေလ့ရိွသည္။ 'န်ဴတန္တစ္ေယာက္ စြန္ျကိုးကို ဘယ္ေနရာ မွာ ခ်ည္ရင္ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာ တြက္ခ်က္ေနေလရဲ့' 'သခၤ်ာခိ်န္ျပီးသြားတာျဖင့္ ျကာလွျပီ၊ သူက အဲဒီညီမွ်ျခင္းကို ရွင္းေနတာ မျပီးေတာ့ဘူး' ဆိုတာေတြက န်ဴတန္ကေလးေက်ာင္းသားဘဝမွာ ျကားေနရတာေတြ။

            န်ဴတန္နွင့္ပတ္သက္ျပီး ဒိြဟျဖစ္စရာေတြ ရိွေနခဲ့သည္။ အဲဒါကေတာ့ သူ့ရဲ့ေမြးေန့ျဖစ္သည္။ သူေမြးခဲ့ေသာ ခုနွစ္မွာ ရိွေနတဲ့ ျပကၡဒိန္အရ သူက ၂၅ ရက္ ဒီဇင္ဘာ ၁၆၄၂ ခုနွစ္ျဖစ္သည္။ ၁၇၅၂ ခုနွစ္မွာ Britain တြင္ အမွားမ်ားျပင္ဆင္ကာ ယေန့တိုင္ အသံုးျပုေန ျကေသာ Greforian ျပကၡဒိန္အရ သူေမြးေန့က ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ ၁၆၄၃ ခုနွစ္ျဖစ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ သူ့ေမြးနွစ္နွင့္ ေန့လရက္တို့ကို နွစ္မို်းစလံုးမွန္သည့္ဘက္က လက္ခံနိုင္ျကပါသည္။ န်ဴတန္ေမြးဖြားျပီး သံုးလမွာ ဖခင္ျဖစ္သူ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ သူ့ပံုစံ ေသးေသးေကြးေကြး ေလးကို သက္ဆိုးရွည္ပါ့မလား စိတ္ပူေနခဲ့သည္။ န်ဴတန္သံုးနွစ္သားမွာ မိခင္က ေနာက္အိမ္ေထာင္ျပုသည္။ ေမြးစားဖခင္က သံုးနွစ္ကေလး န်ဴတန္ကို ေခၚမထားနိုင္သျဖင့္ သူ့ဘိုးဘြားမ်ားရိွရာ Woolsthorpe မွာ က်န္ေနခဲ့ရေလသည္။

            ၁၆၅၃ ခုနွစ္မွာ န်ဴတန္၏ ေမြးစားဖခင္ကြယ္လြန္ခဲ့သျဖင့္ ၁ဝ နွစ္သား န်ဴတန္ရိွရာ Woolsthorpeသို့ မိခင္က ျပန္လာသည္။ အသက္ ၁၂ နွစ္မွာ Grantham ေက်ာင္းတြင္ စာသင္သည္။ အဲဒီမွာ လက္တင္၊ ဂရိဘာသာနွင့္ ဘုရားက်မ္းစာမ်ားကို အဲဒီေခတ္က အဆင့္ ျမင့္ ပံုစံမို်းျဖင့္ သင္ျကားခဲ့ရသည္။ န်ဴတန္က Grantham မွာ အဆင့္အနိမ့္ဆံုး ေနရာမွာ ရိွသည္။ သို့ေသာ္ ကစားကြင္းမွာ ေဆာ္ျက၊ ခ်ျကျပီဆိုရင္ေတာ့ သူက ထိပ္ဆံုးမွာျဖစ္ေလသည္။

            န်ဴတန္က တစ္ကိုယ္တည္းအေနမ်ားသည္ ''တည္ျငိမ္၊ ေအးေဆး၊ တိတ္ဆိတ္၊ ျငိမ္သက္၊ တစ္ခိ်န္လံုးစဥ္းစားေနေသာ လူကေလး'' ျဖစ္သည္။ သူေပါင္းသင္းဆက္ဆံတာဆိုလို့ မိန္းကေလးေတြနွင့္သာ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ကေလးဘဝ Grathamမွာ န်ဴတန္တီထြင္တာေတြ အတြက္ ''ကစားစရာအရုပ္ကေလးရဲ့ ပရိေဘာဂေတြ'' ျပီးေတာ့ သူ့အတြက္ 'ေလးဘီးတပ္ယာဥ္' တို့ျဖစ္သည္။

            န်ဴတန္အသက္ ၁၇ နွစ္မွာ မိခင္ျဖစ္သူက သူ့ကို Woolsthorpe မွ လယ္ေတာကို ျပန္ေခၚျပီး သူ့တကယ့္ဘဝကို သင္ယူခိုင္းခဲ့ သည္။ န်ဴတန္က အဲဒီမွာ ေကာင္းေကာင္းမလုပ္နိုင္ေခ်။ သိုးေတြကို ျကည့္ေနရင္းက ေခတ္မီွတဲ့ ေရရဟပ္ကို တည္ေဆာက္ေနသည္။ သိုးေတြက ထြက္ေျပးတာ အျကိမ္ျကိမ္။ သူ့ဦးေလးနွင့္ သူ့ဆရာက သူ့အျဖစ္ကို ဟိုးအေဝးျကီးက ေနျကည့္ေနခဲ့ျကျပီး ေနာက္ေတာ့ မိခင္ျဖစ္ သူကို န်ဴတန္အား ေက်ာင္းျပန္ထားဖို့ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာဆိုျပီးျပန္ပို့ေပးခဲ့သည္။ အဲဒီကေန တကၠသိုလ္တက္ခိုင္းဖို့ ျဖစ္သည္။ ဆရာျကီး က န်ဴတန္အား ေက်ာင္းလခကင္းလြတ္ခြင့္ေပးကာ တက္ခိုင္းမည္ဆိုေသာအခါမွ မိခင္က ခြင့္ျပုခဲ့သည္။

            ၁၆၆၁ ခုနွစ္ ဇြန္လမွာ Cambridge သို့ ေရာက္ရိွလာခဲ့ကာ Trinityေကာလိပ္မွာ တက္ခြင့္ရခဲ့ပါသည္။ သို့ေသာ္လည္း ဆင္းရဲ ေသာ ေက်ာင္းသားေလးဘဝျဖင့္ ခ်မ္းသာေသာ အတန္းေဖာ္မ်ား ျသဇာသက္ေရာက္ေနေသာ အတန္းျကီးမ်ားျကားမွာ လက္ေတြ့ျပသရေသာ ေလ့က်င့္မႈမ်ားမွာ အားနည္းခဲ့ရသည္။ ယင္းသည္ သူ့မိခင္က သူ့ပညာေရးအတြက္ ေငြေျကး ဒီထက္မက မေပးနိုင္ေသာေျကာင့္ ျဖစ္နိုင္ေလ သည္။ Cambridge မွာ ဒႆနိကဆိုင္ရာ ပုစၧာမ်ား၊ အယူအဆမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္နိုင္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ဒႆနိက ပညာရွင္ Decartes  ၏ ဒႆနိက ဆိုင္ရာပုစၧာမ်ားကို လိုက္နိုင္ခဲ့သည္။ Decartes၏ ပညာရပ္မ်ား ေလ့လာခဲ့ျပီးသည့္ ေနာက္မွာ န်ဴတန္သည္ မကၠင္းနစ္ ဒႆနိကဘာသာကို လိုက္စားခဲ့သည္။ ျပီးေတာ့ သူ့ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရိွေနတဲ့ အရာေတြကို ေမးခြန္းေတြ စထုတ္ပါေတာ့သည္။ အဲဒီထဲမွာ အရာဝတၴုေတြ၏ သဘာဝေတြ၊ အလင္း၊ အေရာင္၊ ခံစားမႈေတြ အေျကာင္းေတြပါသည္။

            န်ဴတန္သည္ အေရာင္ေတြနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေမးခြန္းတစ္ခုကို အခုလို စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ မ်က္စိတစ္ဖက္ကို ပိတ္ထားျပီးေနေရာင္ကို စူးစိိုက္ျကည့္သည္မွာ ရိွသမွ် အေရာင္ေတြေျပာင္းသြားသည့္တိုင္ေအာင္ ျဖစ္သည္။ ရလာတဲ့ရလဒ္ကေတာ့ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ မ်က္စိေတြ ပိတ္ ထားျပီး အေမွာင္ထဲမွာ ေနေနရျခင္းျဖစ္သည္။ သူ့မ်က္လံုးထဲမွာ ေျပးေနေသာ အနက္ေရာင္ အစက္တစ္စက္ မေပ်ာက္မခ်င္း သူ့ခမ်ာ မ်က္စိ ကို မဖြင့္ဘဲ အနားေပးထားရသည့္ သေဘာျဖစ္ေလသည္။

            သူ့အတြက္ Cambridgeမွာ ပညာဆက္သင္နိုင္ဖို့ အခြင့္အေရးကေတာ့ ၁၆၆၄ မွာ စေကာ္လားရွစ္ (ပညာရည္ခြ်န္) ရဖို့ျဖစ္ေလ သည္။ ေဒါက္တာ Issac Barrow က သူ့ကို စာေမးပဲြေျဖခိုင္းျပီး အနည္းဆံုးေလးနွစ္အတြက္ စေကာ္လားရွစ္ေပးခဲ့သည္။ န်ဴတန္သည္ အစားပ်က္၊ အအိပ္ပ်က္ကာ ျကိုးစားခဲ့ရရွာေလသည္။

            န်ဴတန္ အသက္ ၂၃ နွစ္၊ ၁၆၆၅ ခုနွစ္ ေနြရာသီမွာ အဂၤလန္ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ပလိပ္ေရာဂါျဖစ္ကာ ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရ သည္။ ဖ်ားနာမႈက Cambridge သို့ ေရာက္လာေသာေျကာင့္ ေအာက္တိုဘာ ၁ဝ ရက္ေန့မွာ တကၠသိုလ္ကို ပိတ္ခဲ့ရသည္။ ေက်ာင္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အဲဒီရက္မတိုင္မီကပင္ မိဘမ်ားေနရပ္ရိွရာသို့ ျပန္ကုန္ျကျပီးျဖစ္ေလသည္။ ပလိပ္ေရာဂါသည္ Cambridge မွာ နွစ္နွစ္ျကာ က်ေရာက္ေနခဲ့ေသာေျကာင့္ ၁၆၆၇ ခုနွစ္ ေနြဦးရာသီမွပင္ တကၠသိုလ္ ျပန္ဖြင့္နိုင္ခဲ့သည္။ န်ဴတန္သည္ တကၠသိုလ္ပိတ္စဥ္ ကာလတြင္ Woolsthorpe သို့ ျပန္ဖို့ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ သူ၏ ရပ္ရြာသို့ ျပန္ခဲ့ေသာ ၁၆၆၆ ခုနွစ္မွသည္ ေက်ာင္းပိတ္ကာလ ၁၈ လအတြင္း န်ဴတန္၏ ေရႊေရာင္လႊမ္းေသာ အိပ္မက္မ်ား ဖံြ့ျဖိုးလာေသာေနမ်ားအျဖစ္ ဒ႑ာရီဆန္ဆန္ဆိုရမည္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ သူ၏ထူးျခားေသာ အယူ အဆမ်ား၊ အျကံညဏ္မ်ားကို ယင္းကာလအတြင္းမွာ မ်ားစြာရရိွခဲ့ေသာေျကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။

            သိပၸံပညာရွင္ေတြရဲ့ ဘဝေတြမွာ အဲဒီလိုပဲ။ သူတို့ရဲ့ဘဝအေျပာင္းအလဲေတြ သူတို့ရဲ့စဥ္းစားခိ်န္ေတြအတြက္ အခိ်န္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေပးလိုက္နိုင္ျပီဆိုရင္ ထူးျခားတဲ့မွတ္တိုင္ေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာပဲ။ န်ဴတန္သည္ ပထမဦးစြာ Law of Gravity(ဆဲြအား နိယာမမ်ား) ကို စူးစမ္းေလ့လာခဲ့ေလသည္။ သူက Calulus (ကဲကုလ) ဘာသာကို တီထြင္ခဲ့သည္။ ထိုအရာက သခၤ်ာဘာသာ၏ စနစ္သစ္။ ျပီးေတာ့ အလင္းနွင့္ အေရာင္ေတြကို ေလ့လာသည္။ ''ေနေရာင္သည္ သံုးေျမွာင့္ခြ်န္ဖန္တံုးျဖတ္၍ အေရာင္ခုနွစ္မို်း ျဖစ္ေစတယ္။ ထိုအရာမ်ားသည္ သက္တန့္၏ ေရာင္စဥ္ခုနွစ္သြယ္''။ ျပီးေတာ့ သိပၸံပညာသစ္ (ေခၚ) မကၠင္းနစ္ပညာ၏ အေျခခံနွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေဖာ္ျမူလာေတြ ထုတ္ခဲ့ သည္။ ဒီေရ၏ ဥပေဒသမ်ားကို ေတြ့ရိွခဲ့သည္။ ဒီေတာ့ န်ဴတန္ကို ကမၻာ့ညဏ္ျကီးရွင္လို့ ေခၚျကတာ ဘာဆန္းသလဲ။

န်ဴတန္၏ အေျကာင္းေတြထဲမွာ လူသိမ်ားေသာ အေျကာင္းအရာတစ္ခုကေတာ့ သစ္သီးပင္တစ္ပင္ေအာက္မွာ ထိုင္ေနစဥ္ ေျကြက် လာတဲ့ ပန္းသီးတစ္လံုးကို န်ဴတန္ေတြ့ျမင္ခဲ့ျပီးေနာက္ န်ဴတန္သည္ ကမၻာျကီးမွာ ဆဲြအားရိွတယ္ဟု ဆိုခဲ့ေသာအေျကာင္းေလးပါပဲ။ လမင္း ျကီးနွင့္ ပန္းသီးေလးတစ္လံုးမွာ ရိွေနေသာ ေရြ့လ်ားမႈကို ထိန္းခု်ပ္ေသာ အားသည္တူသည္ကို န်ဴတန္က ယံုျကည္ပါသည္။ လမင္းျကီးကို ပတ္လမ္းထဲမွာ ထိမ္းထားရန္ လိုအပ္ေသာအားကို န်ဴတန္က တြက္ခ်ျပခဲ့သည္။ ျပီးေတာ့ ကမၻာေျမဆီသို့ အရာဝတၴုဆဲြခ်ေနေသာအားနွင့္ နိႈင္း ယွဥ္ ျပခဲ့သည္။ ကမၻာျကီးသည္ ဆဲြအားရိွေသာ တစ္ခုတည္းေသာ အရာဝတၴုမဟုတ္ပါ။ ရိွရိွသမွ်ေသာ အရာဝတၴုတိုင္း အေသး၊ အျကီး မေရြး ဆဲြအားရိွျကသည္။ ကမၻာျကီး၏ ဆဲြငင္အားသည္ သင့္ကို ခလုတ္တိုက္သည့္အခါ လဲက်သြားေအာင္ သင္လမ္းေလွ်ာက္ေနရာကေန ပံ်တက္မသြားေအာင္ ဆဲြေနသည့္အားျဖစ္သည္။

            သူ၏ Principia  (ဥပေဒသမ်ား) ဟူေသာ နာမည္ေက်ာ္ စာအုပ္တစ္အုပ္တြင္ ''စျကဝဠာထဲက အရာဝတၴု၏ မည္သည့္ အမႈန္ကို အဆို စျကဝဠာ၏ တျခားေသာ အမႈန္တိုင္းက ဆဲြငင္လ်က္ရိွျကသည္''ဟု ေရးသားခဲ့သည္။ ကမၻာျကီးတစ္ခုလံုးမွာ အဲဒီအားနဲ့ အတူတကြ တည္ေဆာက္ထားပါသတဲ့။ ထိုအားသည္ အရာဝတၴု၏ အရြယ္အစားနွင့္ သူတို့၏ အကြာအေဝးေတြေပၚမွာ ေျပာင္းလဲမႈတည္ေနပါသတဲ့။ ထိုအားသည္ န်ဴတန္၏ သခၤ်ာေဖာ္ျမူလာမ်ားကို တြက္ခ်က္သည့္အခါ အသံုးဝင္လာခဲ့ပါသည္။

            မေမ့လိုက္နွင့္ဦး။ န်ဴတန္ကအဲဒီေတြ့ရိွခ်က္ေတြကို ၁၈ လဆိုတဲ့ကာလအတြင္းမွာ ေတြ့ရိွခဲ့တာေတြ ျဖစ္သည္။ ထိုအရာေတြကို ခ်က္ခ်င္းေတာ့ ပံုနိွပ္မျဖစ္ခဲ့ပါ။ အေျကာင္းကေတာ့ ဒါေတြကို လုပ္စရာေတြ က်န္ေနေသးသည္။ န်ဴတန္က သိပၸံပညာရွင္ပီပီ သူရဲ့ေတြ့ရိွခ်က္ ေတြအတြက္ တိက်ေသခ်ာဖို့၊ လူထုေရွ့ခ်မျပမီ မွန္ကန္ေျကာင္း သက္ေသရဖို့ လုပ္ရေပဦးမည္။ ေနာက္ဆံုး ပလိပ္ေရာဂါဆိုးျကီး မရိွေတာ ေသာအခါ လန္ဒန္က Cambridge သို့ ျပန္လာျပီး ေကာလိပ္ျပီးေအာင္ တက္ခဲ့ကာ သူ၏ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြကို ဆက္လုပ္ခဲ့ပါေတာ့သည္။

            န်ဴတန္သည္ သံုးနွစ္ျကာ အလင္း၏ သဘာဝကို ေလ့လာစူးစမ္းခဲ့ရသည္။ သူ၏ ရွာေဖြေတြ့ရိွခ်က္မ်ားက သိပၸံပညာအတြက္ အလြန္ အေရးပါေသာ အခ်က္ေတြေပးခဲ့သည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ စာျကည့္မွန္မ်ား၊ အေဝးျကည့္မွန္ေျပာင္းမ်ားနွင့္ အနီးျကည့္မွန္ေျပာင္းမ်ားအတြက္ မွန္ ဘီလူးမ်ား လုပ္ခဲ့သည္။

            န်ဴတန္၏ ပထမဦးဆံုးေသာ အေဝးျကည့္မွန္ေျပာင္းသည္ မွန္ဘီလူးမ်ားကို ျဖတ္သည့္ ကိရိယာမို်းမဟုတ္ဘဲ ျကည့္မွန္က ျပန္ေသာ အလင္းကို သံုးျပီးတီထြင္ခဲ့သည္။ န်ဴတန္၏ အေဝးျကည့္မွန္ေျပာင္းသည္ တစ္လက္မ ထူေသာျကည့္မွန္ျဖင့္ ျပုလုပ္ထားသည္။ ကာလီဖိုးနီး ယားက Mt.Palomarတကၠသိုလ္တြင္ လက္မ ၂ဝဝ ထူသည့္ ျကည့္မွန္ျဖင့္ ျပုလုပ္ေသာ အလင္းျပန္သည့္ အေဝးျကည့္မွန္ေျပာင္းယေန့တိုင္ ရိွသည္။ ယင္းသည္ န်ဴတန္၏ မူရင္းဥပေဒသအရ ျပုလုပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

            ေနာက္ေတာ့ ကမၻာ့ညဏ္ျကီးရွင္၏ စိတ္ဝင္စားမႈသည္ သူစိတ္ဝင္စားဆံုးအရာျဖစ္ေသာ ကမၻာ့ဆဲြငင္အားနွင့္ ေရြ့လ်ားမႈေတြဆီ ျပန္ေရာက္သြားသည္။ သူသည္ နွစ္ေပါင္း ၂ဝ ေလာက္အခိ်န္ေတြေပးျပီး သူ့ေရွ့ကေလ့လာခဲ့ေသာ သီအိုရီေတြကို သက္ေသျပဖို့ စမ္းသပ္ေနခဲ့ သည္။ ၁၆၈၇ ခုနွစ္ သူ့အသက္ ၄၅ နွစ္မွာ ‘Principia’ ဟု စာအုပ္ထြက္လာသည္။ ထိုစာအုပ္ထဲမွာ သူ၏ ဆဲြအားနိယာမမ်ား၊ ေရြ့လ်ား ျခင္း ဥပေဒမ်ားပါဝင္သည္။ ယင္းစာအုပ္သည္ ကမၻာျကီးအား ေျပာင္းလဲသြားေစမည့္ သိပၸံပညာအသိတရားကို ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။

            သူလုပ္ခဲ့ေသာ အလုပ္မ်ားကို လူထု၏ အသိအမွတ္ျပုျခင္းခံရေသာအားျဖင့္ ျဗိတိသွ်အစိုးရက ၁၆၉၆ ခုနွစ္မွာ Mint (London Mint ပိုက္ဆံအေျြကျပား လုပ္သည့္ စက္ရံု) မွာ စက္ရံုမွူးအျဖစ္ ခီ်းေျမွာက္အပ္နွင္းခဲ့သည္။ ၁၆၉၉ မွာ စက္ရံုမွူးခု်ပ္ျဖင့္ လာကာ သူ့ဘဝ ဆံုးသည့္တိုင္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ သူက ထိုအလုပ္ကို ေတာ္ေတာ္ေလး အေလးအနက္ထားျပီး ေက်ေက်နပ္နပ္ လုပ္ခဲ့သည္။ ျဗိတိသွ်အေျြကေတြ ကို အတုေတြနွင့္ မေရာေနွာေစေအာင္ ေသခ်ာစိစစ္ လုပ္ရေသာ အလုပ္ျဖစ္ေလသည္။ ထိုနွစ္ထဲမွာပင္ ျပင္သစ္အကယ္ဒမီ (French Academy of Science) က သူ့အား ေရြးခ်ယ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္လူမို်းမ်ားအတြက္ အလြန္ဂုဏ္ရိွလွေပသည္။

            ၁၆၆ဝ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန့တြင္ နကၡေဗဒပညာရွင္ Christopher Wren ၏ ပို့ခ်ခ်က္ တစ္ခုတြင္ ေျပာခဲ့ေသာ အျကံညဏ္ကို အေျကာင္းျပု၍ သခၤ်ာနွင့္ သိပၸံဘာသာရပ္ကို တိုးတက္ေစမည့္ အဖဲြ့အစည္းတစ္ခုဟူ၍ ေပၚလာခဲ့သည္။ ထိုအဖဲြ့တြင္ ၄ဝ ကို စိစစ္ေရြးခ်ယ္ခဲ့ကာ တစ္ပတ္ကို တစ္ရီွလင္နႈန္းျဖင့္ အသင္းကို လည္ပတ္ေစခဲ့သည္။ ဘုရင္ Charles IIကထိုအသင္းအတြက္ ေငြေျကး ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့သည္။ ထိုအသင္း၏ အဖဲြ့ဝင္မ်ားမွာ မတူညီေသာ ဘာသာရပ္မ်ားအလိုက္ အရည္အခ်င္းရိွသူမ်ားျဖစ္ျကသည္။ ထို Royal Societyသည္ သိပၸံပညာရပ္နယ္ပယ္တြင္ စတင္အထင္ကရျဖစ္ရျခင္းမွာ ၁၆၇၁ ခုနွစ္တြင္ န်ဴတန္အဖဲြ့ဝင္ျဖစ္လာခိ်န္မွ စခဲ့သည္ဟု ဆိုရမည္။ န်ဴတန္ကို ေခတ္မီေသာ သိပၸံပညာရွင္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပုျကသည္။ သူ Royal Societyမွာ အဖဲြ့သားျဖစ္လာခိ်န္တြင္ သူ၏ ကမၻာ့ ဆဲြအားတို့ အလင္းတန္းတို့ နကၡတေဗဒတို့မွာ လူထုက လက္ခံအသိအမွတ္ ျပဳေနျပီျဖစ္သည္။ ၄င္းသည္ ၁၇ဝ၃ ခုနွစ္တြင္ ျဗိတိသွ် Royal Society ၏ ဥကၠဋၭျဖစ္လာသည္။ ၁၇ဝ၅ ခုနွစ္မွာ ပထမဦးဆံုး ျဗိတိသွ် သိပၸံပညာရွင္အျဖစ္ ''ဆာဘဲြ့''အပ္နွင္းျခင္း ခံရကာ Sir Issac Newton  ျဖစ္လာသည္။ န်ဴတန္သည္ ထိုအမည္အတြက္ အလြန္ဂုဏ္ယူခဲ့ပါသည္။

            န်ဴတန္သည္ ၁၇၂၇ ခုနွစ္ မတ္လ ၂ဝ ရက္ အသက္ ၈၅ နွစ္တြင္ လန္ဒန္၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ သူ့ကို Westminster Abbeyတြင္ ျမွပ္နံွသျဂိုဟ္ခဲ့ပါသည္။ သူကြယ္လြန္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူ့ရဲ့ ကိုယ္ထဲမွာ ျပဒါးေတြ အေျမွာက္အျမား ေတြ့ရိွခဲ့ျကပါသည္။ ယင္းသည္ သူအဂၢိရတ္ပညာအတတ္ကို လိုက္စားရာမွ ရလာေသာ ရလဒ္ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနလိမ့္မည္။ ျပဒါးေတြ၏ အဆိပ္က န်ဴတန္၏ ေနာက္ဆံုးအခိ်န္မ်ား မွာ ဘာေတြ ထူးျခားေနသလဲဆိုတာကို ေျဖရွင္းခ်က္ေပးခ်င္ ေပးနိုင္လိမ့္မည္။

            အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာျကီး Alexandre Pope က န်ဴတန္၏ ထူးျခားလွသည့္ အရည္အခ်င္းမ်ားကို ယခုကဲ့သို့ စာဖဲြ့ခဲ့ပါသည္။

            ‘Nature and nature’s laws lay hid in night; God said ‘Let Newton’s be’ and all was light.’

            ''သဘာဝတရားနွင့္ သဘာဝတရား၏ ဥပေဒသေတြက လိွု့်ဝွက္ခ်က္ေတြျဖစ္တယ္ န်ဴတန္ကို ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းလိုက္ေတာ့ အားလံုးေပၚသြားတယ္''

            န်ဴတန္၏ ရိုးရိုးသခၤ်ာဘာသာရပ္နွင့္ ပတ္သက္ျပီး လုပ္ေဆာင္သမွ်ေတြ အားလံုးမွာ လူသိရွင္ျကား မေတြ့ခဲ့ရဘဲ ၁၇ဝ၄ ခုနွစ္ ‘Poticks ဟူေသာ စာအုပ္ထြက္လာမွ ထိုစာအုပ္ထဲမွာ မ်ဥ္းေကြးေတြအေျကာင္း၊ Integrationအေျခခံမ်ားနွင့္ y=x3 မ်ဥ္းေကြးေတြ အေျကာင္း ေတြ့ရိွဖတ္ရႈခဲ့ျကရပါသည္။ သူ၏ Cambridge ပို့ခ်ခ်က္မ်ား (၁၆၇၃ ခုနွစ္နွင့္ ၁၆၈၃ ခုနွစ္ျကား)ကို ၁၇ဝ၇ ခုနွစ္တြင္ စာအုပ္အျဖစ္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

            န်ဴတန္နွင့္ ပန္းသီးကာတြန္းေတြ ဆဲြျကရာမွာ နူ်တန္တစ္ေယာက္ သစ္ပင္ေအာက္ထိုင္ေနစဥ္ ပန္းသီးက သူ့ေခါင္းတည့္တည့္ ေၾကြက်ရာမွ ကမၻာျကီးမွာ ဆဲြအားရိွေျကာင္း အျကံရလာပံုဟူ၍လည္းေကာင္း၊ Voltaireက ''ဆာအိုင္ဇက္စ္န်ဴတန္က ျခံထဲမွာလမ္း ေလွ်ာက္ေနတုန္း ကမၻာ့ဆဲြအားအေျကာင္းစဥ္စားေနတယ္။ အဲဒီအခိ်န္မွာ သစ္ပင္ေပၚက ပန္းသီးေျကြျကတာကို ေတြ့လိုက္တယ္'' ဟူ၍လည္း ေကာင္း ဆိုျကရာ န်ဴတန္၏ ေျပာျပခ်က္ဆိုေသာ 'အိမ္ရဲ့ ျပတင္းေပါက္မွာ ထိုင္ေငးေနတုန္း သစ္ပင္ေပၚက ပန္းသီးတစ္လံုးေၾကြလာတာကို ျကည့္ေနခဲ့ပါတယ္''ဟူ၍ အက်ယ္ခဲ့်ဆိုခဲ့ျကသလား ဆိုတာကိုေတာ့ ေတြးျကည့္ရေတာ့မည္ ထင္ပါသည္။

            