ခံစားမိေသာ ကဗ်ာမ်ား - Junior Win

အေတြးအျမင္ (၁၅၃)၊ ၂ဝဝ၂ ေဖေဖာ္ဝါရီ

ကဗ်ာဆိုတာ ဘာလဲလို့ တိတိက်က် အေျဖမရိွေပ။ ကဗ်ာ၏ အဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ ခ်က္ကို ေက်နပ္ေစေလာက္ေအာင္ ဘယ္သူမွ အေျဖမေပးနိုင္ျကေသးေခ်။ ကဗ်ာ မွာ စီးဝင္ေနေသာ နူးညံ့သိမ္ေမြ့မႈ ျဖစ္ပါသတဲ့။ ျပီးေတာ့ ကြ်န္မတို့အတြက္ ဒီအေျဖမရိွလို့လည္း ျပႆနာ မဟုတ္ပါဟု ဆိုပါသည္။ နွင္းဆီပန္းေလးတစ္ပြင့္ ကို ကြ်န္မတို့ နွစ္သက္သေဘာက်ျခင္းကို သိပံၸနည္းက်က် ေျဖရွင္းျပစရာ မလိုသကဲ့သို့ပင္ ျဖစ္ေပသည္ဟု ဆိုပါသည္။

ကိုယ့္ခံစားခ်က္နွင့္ တိုင္ဆိုင္သြားလို့ျဖစ္ျဖစ္၊ ကဗ်ာဆရာ၏ ဖန္တီးခ်က္ ကို နွစ္သက္သေဘာက်သြားမိလို့ျဖစ္ျဖစ္ ဤကဗ်ာကို အလြတ္ရမတတ္ က်က္ ခ်င္စိတ္ ေပါက္လာနိုင္သလို တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ တိုက္ဆိုင္ရေကာင္းလား၊ ငါ့ကို တမင္ရည္ရြယ္ျပီးမ်ား ရည္ညႊန္းသေရာ္လိုက္သလားရယ္လို့ စိတ္ထဲ ခံစား မိကာ ထိုကဗ်ာနွင့္ ေဝးရာကို သြားေနမိရံုမက ကဗ်ာေတြကိုပင္ လႊင့္ပစ္လိုက္မိ တာမို်းလည္း ရိွတတ္ေလသည္။ ဒါမို်း ကြ်န္မ ေတြ့ခဲ့ဖူးတာက စာအုပ္တစ္အုပ္ ထဲမွာ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။

          Edward Everett Hall (၁၈၂၂-၁၉ဝ၉) ေရးသားေသာ The Man without a Country 'တိုင္းျပည္မဲ့လူတစ္ဦး' စာအုပ္တြင္ ျဖစ္ပါသည္။ United Statesစစ္တပ္ အရာရိွ Philip Nolanသည္ ရဲရင့္ေသာ၊ ဖ်တ္လတ္တက္ျြက ေသာ ဇာတ္ေကာင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ျပီးေတာ့ တိုင္းျပည္ကိုလည္း ခ်စ္ေသာသူ တစ္ဦးျဖစ္ေလသည္။ ၁၈ဝ၅ ခုနွစ္တြင္ အင္ပါယာျကီးတစ္ခု တည္ေဆာက္မည္ ဟု သတင္းေျပးေနသူ၊ ရည္မွန္းခ်က္ ျကီးမားလြန္းသူ Aaron Burr အမည္ရိွ ပုဂၢိုလ္တစ္ဦး  ဖ်က္ဆီးခဲ့ေသာ  လူငယ္မ်ားတြင္  ဓားစားခံတစ္ဦး  ျဖစ္ခဲ့ရေသာPhilip Nolan ၏ ဘဝသည္''တိုင္းျပည္မဲ့လူတစ္ဦး'' ျဖစ္ခဲ့ရေလသည္။ Burr ၏ ကြန္ရက္ထဲ ဘုမသိဘမ သိဝင္သြားခဲ့ရေသာ Nolan သည္ တရားရံုးတြင္ ဤအမႈျဖင့္ အစစ္ေဆးခံခဲ့ရေလသည္။ တရားခြင္တို့၏ ထံုးစံအတိုင္း ေခ်ာင္ပိတ္ ေမးေသာ ေမးခြန္းမ်ားကို သည္းမခံနိုင္ေတာ့ေသာ Nolan သည္ ဤသို့ တံု့ျပန္ ေျပာခဲ့ေလေတာ့သည္။

'ကြ်န္ေတာ့္ဘဝတစ္သက္တာမွာ ဤ United States ဟူေသာ အမည္ကို မျကားပါရေစနွင့္ေတာ့။ ဤအမည္နာမကို ကြ်န္ေတာ္ ေနာက္ေနာင္ မျကားလို ေတာ့ပါခင္ဗ်ား'

ဤအခိ်န္ ဤေနရာမွ စတင္၍ Nolan ၏ ဆနၵမ်ားကို တရားရံုးမွ ျဖည့္ဆည္းေပးခဲ့ေလေတာ့သည္။ ''Nolan သည္ ဤေန့ ဤအခါမွစ၍ United States ဟူေသာ အမည္ကို ေနာက္ေနာင္ မျကားေစရ။ ဤနိုင္ငံ ဤတိုင္းျပည္နွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ဟူသမွ်ကို Nolan မျကား မျမင္ေစရ။ သူ့တိုင္းျပည္ကို ဤတစ္သက္ ျပန္လည္မေတြ့ေစရ'' Nolan ၏ ရယ္ေမာလိုက္ သံသည္သာ တရားခြင္ေပၚတြင္ လႊမ္းမိုးကုန္ေလေတာ့ျပီ။

Nolan ကို သေဘၤာျဖင့္ Orleanသို့ ပို့ေစေလသည္။ Orlean သို့ မေရာက္ခင္ ေျမာက္အတၲလနၲိတ္ ကမ္းရိုးတန္းတစ္ခြင္တြင္ လႊင့္ေနရခိုက္ သူ ထြက္ေျပးလႊတ္ေျမာက္သြားနိုင္သည္ဆိုကာ ၁၈ဝ၇ ခုနွစ္တြင္ သူ့ကို ပင္လယ္ သမုဒၵရာတြင္း၌သာ ထားေစဟု အမိန့္ထုတ္ျပန္လိုက္ေလေတာ့သည္။

''Nolan က စာအုပ္တခို့် ဖတ္ခ်င္တယ္လို့ ဆိုတယ္။ ဒီေတာ့ United States ဆိုတဲ့ စကားလံုမပါဝင္တဲ့ စာအုပ္ေတြ ရွာျပီး ဝယ္ေပးျကေပေတာ့'' ဒီလိုနွင့္ Sir. Waler Scott ၏ ကဗ်ာစာအုပ္ေတြ Nolan လက္ထဲေရာက္လာ ေတာ့သည္။ Nolan သည္ စစခ်င္းပင္ Lay of the Last Minstreal ကဗ်ာကို သေဘၤာေပၚတြင္ ေအာ္ဖတ္လိုက္ေလေတာ့သည္။

‘Breathes their the man with soul fo dead,

 Who never to himself hath said

This is my own, my native land!

Whose heart hath ne’er within him burned,

As home his footsteps he hath turned,

 From wandering on a foreigh land!

……..’

'ဒါ ငါ၏တိုင္းျပည္ ငါ၏ ေမြးဖြားရာ တိုင္းျပည္ရင္းလို့

မဟစ္ေအာ္ မေျြကးေျကာ္ဖူးတဲ့လူမို်း ကိုယ့္တိုင္ျပည္မွန္း ကိုယ္ မသိတဲ့လူမို်း ဒီကမၻာေလာကျကီးေပၚမွာ ရိွသလား။ ပင္လယ္ ရပ္ျခား တိုင္းျပည္အနံွ့ ေပ်ာ္ပါး လွည့္လည္ေနရာက ကိုယ့္အိမ္ ဘက္ ေျခဦးလွည့္လိုက္တာေတာင္မွ ငါ အိမ္ျပန္ခ်င္လိုက္တာဆို တာမရိွ။ ငါ့တိုင္းျပည္ကို လြမ္းလိုက္တာဆိုာတ မရိွ....'

ဤကဗ်ာကို တစ္ေျကာင္းခ်င္း ဖတ္ေနေသာ Nolan သည္ တစ္ကိုယ္ လံုး တင္းက်ပ္ဆူေဝလာျပီး ပင္လယ္သမုဒၵရာျကီးထဲသို့ ကဗ်ာစာအုပ္ကို လႊင့္ ပစ္ကာ သူ့အခန္းထဲသို့ ဝင္သြားလိုက္သည္မွာ နွစ္လတိုင္တိုင္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

၁၈၁၂ ခုနွစ္ စစ္ျပီးကာလတိုင္ Nolan မွာ ပင္လယ္ထဲ အက်ဥ္းက်ေန ဆဲပင္ ျဖစ္ေလသည္။ သေဘၤာ တစ္စင္းျပီး တစ္စင္း၌ တာဝန္ျပီးဆံုး၍ ေမြးရပ္ ေျမသို့ သေဘၤာအမႈထမ္းမ်ား ျပန္ျကေသာ္လည္း Nolan မွာ တာဝန္က်ရာ သေဘၤာတစ္စင္းမွ တစ္စင္း ကူးေျပာင္းရင္း ပင္လယ္သမုဒၵရာကိုသာ သူ့ကမၻာ တစ္ခုဖြယ္ သေဘာထားကာ ေနထိုင္ရေလေတာ့သည္။ ေရာက္ရိွလာျကေသာ သေဘၤာသားငယ္မ်ားကို Nolan သည္ ယခုလို ဆံုးမစကား ေျပာျကားခဲ့ေလ သည္။ 'သေဘၤာအဖဲြ့သားအသီးသီးကို သူတို့ေနအိမ္သို့ ျပန္ျကေလျပီ။ အိမ္ဆို တာ ဘယ္လိုအရာမို်းကို ေခၚတာပါလိမ့္။ မိသားစုမရိွဘဲ၊ အိမ္မရိွဘဲ၊ တိုင္းျပည္ မရိွဘဲနွင့္ ဘယ္လိုေနထိုင္ရတယ္ဆိုတာကို သိဖို့ ေကာင္းေပေတာ့သည္။

'အကယ္၍မ်ား တစ္ခိ်န္ခိ်န္မွာ ကိုယ္နွင့္ ကိုယ့္မိသားစု၊ ကိုယ့္အိမ္၊ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ထဲက တစ္ခုကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ရဖို့ ျကံုလာရင္ေလ စိတ္ကူးမလဲြဘဲ ကိုယ့္မိသားစုကိုသာ ေရြးခ်ယ္ပါကြယ္။ ကိုယ့္အိမ္ရာကိုသာ စဥ္းစားပါ။

'ကိုယ္အေဝးရပ္ကို အခုလို ေရာက္ေနတဲ့အခါ ကိုယ့္အေျကာင္း ကိုယ့္ အေတြးေတြကို ကိုယ့္မိသားစုဆီ စာေရးေျပာ ရင္ဖြင့္ရင္းနဲ့ ကိုယ္နဲ့နီးနီးမွာ ရိွ ေနေအာင္ အျမဲလုပ္ေနပါကြယ္။

'ကိုယ့္ကို တစ္စံုတစ္ေယာက္က ေျမွာက္ပင့္ပင့္၊ အျပစ္တင္တင္၊ တြန္း အားေပးေပး ကိုယ့္တိုင္းျပည္အလံကိုသာ ျကည့္ပါ။ တျခား အလံတစ္ခုကို ေယာင္လို့ေတာင္ မျကည့္မိပါေစနဲ့။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ရဲ့ အလံကို ဆုေတာင္းေမတၲာ ပို့ေနရတဲ့ ညေတြသာ ကုန္လြန္သြားပါေစ။

'အခု ဒီမွာရိွေနတဲ့သူေတြ အားလံုး၊ အရာရိွေတြ၊ အလုပ္သမားေတြ က စလို့ သူတို့တစ္ေတြရဲ့ ေနာက္မွာေလ တိုင္းျပည္ဆိုတာ ရိွတယ္။ ကိုယ့္တိုင္း ျပည္ ကိုယ္က ပိုင္ဆိုင္လိုက္ပံုဟာ ကိုယ့္မိခင္က ကိုယ့္ကို ပိုင္သလိုပဲကြယ္။ကိုယ့္မိခင္ရဲ့ ေဘးမွာ ကိုယ္ဂုဏ္ယူူစြာ ရပ္ေနရသလို ကိုယ့္တိုင္းျပည္ဘက္က သစၥာရိွရိွနဲ့ ရပ္တည္ပါကြယ္'

ေနာက္ခံစားမိေသာ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကား Alexandre Pope ေရးသား ေသာ The Quiet Life ျဖစ္သည္။ တိတ္ဆိတ္ျငိမ္ခ်မ္္းေသာ ဘဝကို လိုခ်င္လိုက္ ပါဘိဟူေသာ ဆနၵမ်ားသည္ ကဗ်ာတစ္လံုးကို လႊမ္းမိုးေနလိုက္ေလသည္။ ေနာက္ ဆံုး ေသသြားရင္ေတာင္မွ တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ လူမသိ သူမသိ ေလာကျကီးမွ ထြက္ခြာသြားခ်င္ပါသတဲ့။

Thus let me live unseen, unknown,

Thus unlamented let me die,

Steal from the world, and not a stone

Tell where I lie.

အဲဒီလို လူမသိ သူမသိ ေနခ်င္လွ၊

အဲဒီလို လူမေဆြး သူမေဆြး ေသခ်င္ပ၊

လူသူေလးပါး တိတ္ဆိတ္ခိ်န္က်

ေလာကျကီးက ထြက္ခြာမွ၊

ငါေလ်ာင္းရာ ဘာေက်ာက္တိုင္မွမျပ။

(ယင္းမွာ ဘဘျကီးဦးခင္ေမာင္လတ္၏ လက္ရာ ျဖစ္ပါသည္။)

လူ့ဘဝ ကံျကမၼာဆိုတာ သတ္မွတ္ျပီးသား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဒါေတြဟာ ဘုရားသခင္ရဲ့ လက္ေခ်ာင္းမ်ားျဖင္ ေရးဆဲြထားေသာ ကံျကမၼာသတ္ မွတ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါသတဲ့။ စာတစ္ေျကာင္းတေလကို ရုပ္သိမ္းေပးဖို့ ျမႉဆြယ္ လို့လည္း မရ။ မ်က္ရည္ခံျပီး စီးဝင္ေနေသာ Omar Khayam ၏ ကဗ်ာမွာ ဤသို့ ျဖစ္ေလသည္။

The moving Finger writes; and having wit

Moves on: nor all thy piety nor wit

Shall lure it back to cancel half a line,

Nor all thy tears wash out a word of it.

Charles Wolfe (၁၇၉၁-၁၈၂၃) ေရးသားေသာသ The burial of Sir John Moore of Corunna ကဗ်ာကိုလည္း ကြ်န္မ နွစ္သက္ခံစားမိပါသည္။ ဤကဗ်ာကို ''သူရဲေကာင္း၏ ေသျခင္း'' ဟုလည္း ေနာက္ အမည္တစ္ခု ေပးနိုင္ပါသည္။ ကဗ်ာမွာ အဂၤလိပ္စစ္တပ္အရာရိွ Sir John Moore၁၈ဝ၉ ခုနွစ္က စပိန္က Corunna သေဘၤာဆိပ္ကမ္းတစ္ေနရာတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ရင္း ရန္သူ့အေျမာက္ ထိမွန္ကာ ေသဆံုးခဲ့ရသျဖင့္ သူ့တပည့္မ်ားက သူ့ကို ရန္သူ့နယ္ေျမအတြင္းဝယ္ ညအခိ်န္၌ အနၲရာယ္ျကား ကသုတ္ကရက္ ျမႈပ္နံွကာ ဝမ္းနည္း ေျကကဲြစြာျဖင့္ ထားရစ္ခဲ့ျကရပံု တပည့္စစ္သည္မ်ားက ျပန္ေျပာ ျပဟန္ျဖင့္ ေရးဖဲြ့ထားေလသည္။

''ကြ်နု္ပ္တို့မွာ သူ့အတြက္ ေခါင္းေလာင္းမရိွ၊ ျခံုစရာအဝတ္မရိွ။ ကြ်နု္ပ္ တို့၏ ေသနတ္ရိုးမ်ားျဖင့္ သူအိပ္စက္ဖို့ ေနရာကို ကမန္းကတန္း တူးေပးလိုက္ ရေပေတာ့သည္။ ေရွ့မွာ ရင္ဆိုင္ရမည့္ အနၲရာယ္ေတြကို ေတြးမိရင္းက သူ့မ်က္ နွာကို တစ္ဝျကီး ျကည့္လို့ သူ့အတြက္ ဆုေတာင္းေမတၲာ ပို့လိုက္သံဟာ တိုတိုရယ္သာ။ ရန္သူေတြက သူ့ေျမပံုေပၚ နင္းေက်ာ္ျဖတ္သြားမည့္အေရး ေတြး မိျပန္ေတာ့ ကြ်နု္ပ္တို့ရင္မွာ မခိ်တင္ကဲခါးသီးမိေတာ့သည္။ အဲဒီအခိ်န္မွာ ကြ်နု္ပ္ တို့ကား သူနွင့့္ေဝးရာ ပင္လယ္သမုဒၵရာတစ္ေနရာမွာ ရိွေနေပေတာ့သည္။ ရန္သူ့ အေျမာက္သံ ျကားလိုက္ရေခ်ျပီ။ ကြ်နု္္ပ္တို့မွာ သူ့ကိုယ္ခနၶာကိုခ်။ ေျမျကီးေတြ ခပ္သြက္သြက္ဖို့ရင္း သူလဲေလ်ာင္းရာ ေနရာမွာ ေက်ာက္တံုးေလး တစ္တံုးတေလ၊ မွတ္တိုင္ေလး တစ္ခုတေလမွ မပါဘဲ သူ့ကို ပစ္ထားခဲ့ျကရေတာ့သည္''ဟု ေမွာင္ေမွာင္မည္းမည္းတြင္ လႈပ္ရွားေနေသာ လူတစ္စု၏ အသြင္သဏၭာန္မ်ားကို ျမင္ေယာင္မိလာေအာင္ ေရးဖဲြ့ထားသည္ကို ေတြ့ရေလ၏။ ထိုကဲ့သို့ေသာ ခံစား ခ်က္မ်ားျဖင့္ ျမႈပ္နံွခဲ့ရပံုကို ကဗ်ာ၏ ပထမပိုဒ္တြင္ ယခုကဲ့သို့ ေရးဖဲြ့ထားပါ သည္။

'ကြ်နု္ပ္တို့ ေခါင္းေဆာင္၏ အသက္မဲ့ ကိုယ္ခနၶာကို

တိတ္ဆိတ္စြာ၊ လ်င္ျမန္စြာ၊ ညေမွာင္ေမွာင္ေအာက္မွာ

ေျြကလြင့္သြားေသာ စစ္သည္၏ ေတးခ်င္း၊ တီးမႈတ္သံ၊

ေသနတ္ပစ္ေဖာက္သံမပါ

သုတ္သုတ္လ်င္စြာ ျမႈပ္နံွလိုက္ရ

Not a drum was heard, not funeral note,

As his corpse to the rampart we hurried;

Not a soldier discharged his farewell shot,

O’er the grave where our heroes we buried.

ကဗ်ာတစ္ခုလံုးမွာ လႈပ္ရွားေနေသာ လ်င္ျမန္သြက္လက္မႈ၊ ဝမ္းနည္း ေျကကဲြမႈ၊ စိတ္ထိခိုက္ေျကကဲြစြာ ဆံုးရံႈးလိုက္ရမႈမ်ားသည္ ျမင့္ျမတ္ျခင္း၊ သူရဲ ေကာင္းဆန္ျခင္းတို့ျဖင္ ေရာယွက္ေနသည္ကို ေတြ့ျကရေပသည္။

ေနာက္ ကြ်န္မ နွစ္သက္ေသဘာက်မိေသာ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္မွာLewis Carroll (၁၈၃၂-၁၈၉၈) ေရးသားေသာ Alice in wonderland ကာတြန္းထဲမွ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုကာတြန္းသည္ ကမၻာေက်ာ္ Walt Disney မွ ထုတ္လုပ္ေသာ ကာတြန္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ယင္းကာတြန္းကားထဲတြင္ သီခ်င္းမ်ားစြာ ပါဝင္ေလ သည္။ ကာရန္တူေသာ စကားလံုးမ်ားျဖစ္သည့္ unanimous နွင့္ us, tea နွင့္ me တို့ျဖင့္ စပ္ဆိုထား၏။ ထို့ေျကာင့္ ဒါကို ကြ်န္မက ကဗ်ာတစ္ပုဒ္လို ခံစားမိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

If there are no objections

Let it be unanimous.

Oh! A very merry unbirthday to us.

Let’s all congratulate us.

With another cup of tea

A very merry unbirthday to me.

ဆိုလိုသည္မွာ ဤသို့ျဖစ္၏။ ကြ်န္မတို့မွာ ေမြးေန့ဟူ၍ တစ္ေန့တည္းသာ ရိွ၏။ ထိုေန့သည္ ကြ်န္မတို့၏ birthday (ေမြးေန့) ျဖစ္ေလသည္။ တစ္နွစ္မွာ ၃၆၅ ရက္ ရိွေသာေျကာင့္ ကိုယ့္ေမြးေန့ကို နုတ္လိုက္လွ်င္ မေမြးေန့ဟူ၍ ၃၆၄ ရက္ ျဖစ္လာေလသည္။ ဒါေျကာင့္ ယေန့သည္ ကြ်န္မတို့၏ မေမြးေန့ျဖစ္ ေသာေျကာင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး မေမြးေန့ကေလးကို ဆင္နဲႊျကရေအာင္လား။ ဒီ ေျဖရွင္းခ်က္ကို စာဖတ္သူတို့ ျငင္းစရာမရိွလွ်င္ ကြ်န္မတို့၏မေမြးေန့ unbirthday ကို လက္ဖက္ရည္ခြက္ကေလး တစ္ခြက္ျဖင့္ ဂုဏ္ျပုရင္း ေပ်ာ္ရႊင္စြာ က်င္းပျက ပါစို့ဟု ဤကဗ်ာေလးက ဆိုထားပါသည္။ ကာတြန္းဇာတ္ေကာင္ ဗူငခန ကလည္း ဒီေန့ သူ့ေမြးေန့ မဟုတ္ပါဆိုေတာ့ ဒီပဲြထဲ ဝင္ပါနိုင္ေပသည္။ 'အိုး... တိုက္ဆိုင္ လွေခ်လား၊ ကမၻာျကီးက က်ဥ္းလိုက္ပါဘိ' ဟု မေမြးေန့ က်င္းပသူက အံ့ျသ တျကီး ဆိုလိုက္ေလေတာ့သတည္း။

စာညႊန္း-

(၁)Appreciation of Poetry (H.Martin)

(၂)The World’s Classics The English Verse