သတိၲရိွိွျခင္း - Junior Win

အေတြးအျမင္ (၁၄၈)၊ ၂ဝဝ၁ မတ္လ

သတိၲရိွတာနဲ့ မရိွတာကို အမို်းမို်း အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ျကပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ အဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ပါေစ သတိၲရိွတာကိုပဲ ျကိုက္နွစ္သက္ျကပါတယ္။ ကြ်န္မ တို့သည္လည္း သတိၲရိွတဲ့ လူတစ္ေယာက္ပဲ ျဖစ္ခ်င္ျကပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ ဒီ သတိၲဆိုတာ ဘယ္ေလာက္မ်ား အင္အားျကီးလို့ လႊမ္းမိုးေနတာပါလိမ့္လို့ စဥ္းစားမိပါတယ္။

ကေလးဘဝကတည္းက ဆရာ စာေမးရင္ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ထေျဖရဲတာ၊ ေက်ာင္း အုပ္ဆရာမျကီးအခန္းကို ကိစၥရိွလို့ သြားရရင္ သတိၲရိွတဲ့လူကိုပဲ ေရြးခ်ယ္သြား ခိုင္းတတ္တာကစလို့ သတိၲဟာ ေတာ္ေတာ္အေရးပါေနပါတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ့ တစ္ေယာက္ ရန္ျဖစ္ျကတဲ့အခါ ဗလေကာင္းတဲ့ ကေလးက အနိုင္ရသြားရင္ ဒါကိုပဲ သတိၲလို့ ေခၚေဝၚသလားလို့ ထင္ခဲ့မိတယ္။ ရံႈးမယ္မွန္း သိလ်က္နဲ့ ကိုယ့္ထက္ဗလေကာင္းတဲ့သူကို ျပိုင္ခ်ရဲသူကိုေရာ သတိၲရိွတယ္လို့ ေခၚသလား။ ဒါဟာ ေတြးစရာပါပဲ။

အဲဒီအတြက္ Oliver Goldsmith(၁၇၂၈-၁၇၇၄) ရဲ့ စာေျကာင္းအခို့်ကို ထည့္စဥ္းစားျကရပါမယ္။

For he who fignts and runs away,

May live to fight another day.

အဓိပၸာယ္က ရွင္းပါတယ္။ လူဆယ္ေယာက္နဲ့ ကိုယ္တစ္ေယာက္ဆိုရင္ ဘယ့္နွယ္လုပ္ပါ့မလဲ၊ ထြက္ေျပးမွာေပါ့။ ဒါကို သတိၲမရိွဘူးလို့ မဆိုနိုင္ပါဘူး။ မိမိမွာရိွတဲ့ ညဏ္တစ္မိုက္ကေလးနဲ့ မိုက္ရူးရဲဆန္တဲ့အလုပ္ကို မလုပ္တာဟာ ကိုယ့္အသက္ဆက္ရွင္ဖို့၊ ရင္ဆိုင္ဖို့ အင္အားေတြ ရလိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခါတစ္ရံမွာ တစ္ခုခု ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖို့ ခီ်တံုခ်တံု ျဖစ္ေနတတ္ျကပါတယ္။ အဲဒီလိုအခါမွာ တစ္ေယာက္ေယာက္က သတိၲဆိုတဲ့ စကားလံုးနဲ့ ကိုင္ လိုက္ရင္ ကိုယ့္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြေတာင္ ကိုယ္တကယ္ လုပ္ခ်င္ေနတာကေန ေသြဖည္သြားတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ William Shakespeare (၁၅၆၄-၁၆၁၆) ရဲ့  Julius Caesar ျပဇာတ္မွာ Julius Caesar ရဲ့ သတိၲကို ဖြင့္ဆိုပံုေျကာင့္ သူ့ကို သူ့လူေတြ သတ္ျဖတ္မယ့္ အစီအစဥ္ထဲ တိုးဝင္သြားခဲ့ရပါတယ္။

မတ္လ ၁၅ ရက္ သို့မဟုတ္ The Ides of March မနက္မွာ Caesar ရဲ့ ဇနီး Calpurnia ဟာ အိပ္မက္ဆိုးတစ္ခု မက္ခဲ့ပါတယ္။ အိပ္မက္အရ ထိုေန့မွာ က်င္းပမယ့္ Senate House အစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္မယ့္ Caesarအတြက္ နိမိတ္မေကာင္းဘူးလို့ ဆိုပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ Caesarကို အိမ္ျပင္မထြက္ဖို့ ဝိုင္းတားျကပါတယ္။ Caesarကေတာ့ အခုလို ယူဆပါတယ္။

Cowards die many times before their deaths; The valiant never taste of death but once.

'သူရဲေဘာေျကာင္သူမ်ားဟာ အျကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသပါတယ္။ သတိၲ ရိွသူဟာ တစ္သက္မွာ တစ္ခါသာ ေသပါတယ္'

သတိၲရိွတယ္ဆိုတာ အနၲရာယ္ကို မေျကာက္ျခင္းနဲ့ ရင္ဆိုင္ရဲျခင္းျဖစ္ တယ္လို့ Caesarက ဆိုပါတယ္။ အနၲရာယ္ေကာင္နဲ့ Caesarနဲ့ဟာ တစ္ရက္ တည္း ေမြးခဲ့တဲ့ ျခေသၤ့နွစ္ေကာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ Caesarဟာ အျကီးျဖစ္ျပီး ပိုျပီးေတာ့ ေျကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းပါတယ္တဲ့။

We are two lions litter’d in one day,

And I the elder and more terrible.’

ေနာက္ေတာ့ တားျမစ္သံေတြ သတိေပးသံေတြ ျကားထဲမွာ Caesarေဝ့လည္လည္ျဖစ္ေနစဥ္ ီနခကင် ဆိုသူ ပုဂၢိုလ္က အခုလို ဆြလိုက္ပါတယ္။ သူက-

'Caesarမိန္းမရဲ့ အိပ္မက္ေျကာင့္ Caesarျကီး ေရာက္မလာတာကို သာ သိသြားခဲ့ရင္ ေနာက္တစ္ခါ စည္းေဝးပဲြမွာ Caesarရဲ့ မိန္းမ အိပ္မက္လွလွ မက္ပါေစလို့ ဆုေတာင္းေပးျကရေတာ့မယ္ ထင္ပါတယ္'လို့ ဆိုလိုက္ပါတယ္။

လူငယ္ေတြအခ်င္းခ်င္း ေဆးလိပ္ေသာက္ဖို့ ဆြယ္တာ၊ အရက္ေသာက္ဖို့ တိုက္တြန္းတာကို မေျပာနွင့္ Caesarလို ပုဂၢိုလ္ျကီးေတာင္မွ ဒီလို စကားမို်း ေျပာတာကို မခံနိုင္ပါဘူး။ ဒါဟာ သတိၲရိွတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ခ်က္ ေျကာင့္ပဲလား။ ဘယ္သူကေရာ သူရဲေဘာေျကာင္သူ ျဖစ္ခ်င္မွာလဲ။ အထူးသျဖင့္ Caesarလို ပုဂၢိုလ္ဟာ လူပံုအလယ္မွာ အရွက္မရခ်င္ပါဘူး။ ဒီလို အေျပာ မို်းေတြကို ဆင္ျခင္ျပီး ခံနိုင္တာကိုေရာ သတိၲလို့ ေခၚနိုင္သလားလို့ ကြ်န္မ စဥ္းစားမိပါတယ္။

GeorgeBernard Shaw(၁၈၅၆-၁၉၅ဝ) ရဲ့ Androcles and the lion ျပဇာတ္မွာ ျခေသၤ့စာေကြ်းခံရတဲ့ ခရစ္ယာန္ေတြအေျကာင္း ေတြ့ရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ေရာမအင္ပါယာဟာ ခရစ္ယာန္မ်ားကို သူတို့ကို လႊမ္းမိုးဖို့ ျကိုးစားေနျက သူမ်ားဟုယူဆျပီး သတ္ျဖတ္နိွမ္နင္းပစ္ခဲ့ျကပါတယ္။ ခရစ္ယာန္မ်ားဟာ ေရာမ နတ္ဘုရားမ်ားကို ကန္ေတာ့ျခင္း၊ အေမႊးတိုင္ ပူေဇာ္ျခင္းမ်ားကို ျပုလုပ္ဖို့ရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ျကပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အမို်းမို်းသတ္ျဖတ္ခဲ့ရမႈမ်ားထဲမွာ ျခေသၤ့စာ ေကြ်းျခင္းလည္း အပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္မ်ားက သူတို့ရဲ့ အသက္ ေပးမႈကို Christ ၏ ကယ္တင္ျခင္းဟုယူဆျပီး စိတ္အားထက္သန္လ်က္ ရိွေန ေျကာင္းကို G.B.Shaw က သူ့ျပဇာတ္ထဲမွာ ေရးဖဲြ့ထားပါတယ္။

G.B.Shaw ရဲ့ ဇာတ္ေကာင္ ခရစ္ယာန္ေတြရဲ့ သတိၲနဲ့ ပတ္သက္ျပီး သူတို့ကို ထိန္းသူ Captainက အခုလို မွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။ 'မင္းတို့ ခရစ္ ယာန္ေတြရဲ့ သတိၲဟာ အမွန္ေတာ့ မိုက္မဲမႈသာ ျဖစ္ပါတယ္။ မင္းတို့ဟာ ကမၻာေပၚမွာ အမိုက္မဲဆံုး သတၲဝါေတြပဲ။ ခရစ္ယာန္ အမို်းသမီး Lavinia ကိုလည္း Diana နတ္သမီးရုပ္တုေရွ့မွာ အေမႊးတိုင္ထြန္းျပီး သူ့ကိုသာ လက္ ထပ္လိုက္ရင္ ျခေသၤ့စာေကြ်းလည္း မခံရေတာ့ဘူးလို့ Captain က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္လိုက္္ဖို့လည္း ဃေစအေငည က အျကိမ္ျကိမ္ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့Lavinia ရဲ့ ေနာက္ဆံုး ျပန္ေျပာလိုက္တဲ့ စကားတစ္ခြန္းေျကာင့္ Catain ဟာLavinia အေမႊးတိုင္ ထြန္းခဲ့ရင္ေတာင္ သူ ဘယ္လိုမွ ခြင့္လႊတ္မွာ မဟုတ္ဘူး ျဖစ္သြားခဲ့ရပါတယ္။

'အကယ္၍ ကြ်န္မက ဒီအေမႊးတိုင္ထြန္းျပီး ဒီပဲြကို အဆံုးသတ္လိုက္မယ္။ ေနာက္ Captain ကို လက္ထပ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေနာက္တစ္ခိ်န္ ကြ်န္မ ေမြးလာ တဲ့ သားေတြကို ကြ်န္မလို သူရဲေဘာနည္းသူေတြအျဖစ္ ခံယူခိုင္းမွာလား'တဲ့။

G.B.Shaw ဟာ သူ့ရဲ့ ျပဇာတ္မွာ ေရာမေခတ္က ပံုရိပ္ေတြကို ထင္ဟပ္ ျပီး ဟာသဆန္ဆန္ ေရးဖဲြ့့ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကိုးကြယ္ခြင့္ရဖို့ နွစ္ေပါင္း ၃ဝဝ ေလာက္ ျကာခဲ့တယ္လို့ ေလ့လာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ျကီးမားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈကေတာ့ အင္ပါယာConstantine လက္ထက္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူကိုယ္တိုင္လည္း ခရစ္ယာန္ျဖစ္လာျပီး ခရစ္ယာန္ဘာသာဟာ ေရာမလူမို်းအားလံုးရဲ့ တစ္ခုတည္းေသာဘာသာ ျဖစ္လာပါတယ္။

သတိၲ (Courage) ဆိုတဲ့ noun ကို (abstract noun) သေဘာတရား ကိုင္တြယ္ျပီး ျပလို့မရတဲ့ နာမ္လို့ ျဖစ္ပါတယ္။ သူနဲ့ အဓိပၸာယ္တူတဲ့ စကား လံုးေတြက valiant, brave တို့ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုင္တြယ္ခိ်န္တြယ္ျပီး ျပလို့ မရေပမယ့္ သတိၲရိွတယ္၊ မရိွဘူးဆိုတာကိုေတာ့ ကိုယ့္ဘာကိုယ္ သတ္မွတ္ထား ခဲ့ျကပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲသတ္မွတ္ပါေစ သတိၲရိွတာကိုေတာ့ ပိုျကိုက္ျကတယ္။

Caesarဟာ သူ့မိန္းမရဲ့ အိပ္မက္ကို အယူသီးျပီး အျပင္မထြက္လို့ ေသေဘးက လြတ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ အေျပာမို်း ခံရမွာထက္ အခုဆိုရင္ ရာဇဝင္ မွာ သူ့ရဲ့ သူရဲေဘာမနည္းနဲ့ စိတ္ဓာတ္က တြင္က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြ ဟာ သူတို့ရဲ့ဘာသာကို အသက္ထက္ေတာင္ တန္ဖိုးထားျကပါ့လားဆိုတဲ့ သူတို့ ရဲ့ သတိၲဟာလည္း ယေန့တိုင္ ေျပာစမွတ္ျပုေနျကရပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္နဲ့ တစ္ေယာက္ အျမင္ခ်င္းမတူျကလို့ သူတို့ကို ခီ်းမြမ္းခ်င္ ခီ်းမြမ္းမယ္။ ကဲ့ရဲ့ခ်င္ ကဲ့ရဲ့ျကမယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို့ရဲ့ ''သတိၲ'' ဆိုတဲ့အရာကို အေရာင္ဆိုးလို့ မရ တာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။